خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 187
وسائل- سلطان جائری که می‌خواهد هدم دین کند و مستحلّ حرام‌های الهی است و با رفتار و تصمیماتش دین را از بین می‌برد، چنین سلطان جائری را اگر بتوانیم تغییربدهیم و ندهیم، در جهنم با او هم‌جایگاه خواهیم‌بود ولو به وجود ضرر فردی.
کد خبر: ۶۹۰۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۲/۲۲
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 186
وسائل- بنابر فرمایش حضرت امیر (ع) افضل مراتب امر به معروف، کلمه‌ی عدلی است نزد امام جائر که این نصّ است در موردی که اثر دارد و ضرر نمی‌بینی؛ یا بالمرّه دست از ظلمش یا ظلم را کاهش می‌دهد و دلالت بر وجوب در زمانی که احتمال خطر وجود دارد نمی توان استفاده کرد.
کد خبر: ۶۹۰۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۲/۱۹
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 185
وسائل- روایات مثبت اشتراط «عدم ضرر» می‌گوید: هر گونه ضرری که باشد، چه یسیر و چه غیریسیر، وجوب ثابت نیست اما این روایت ضرر یسیر را خارج از شرط معرفی می کند پس معارضه ندارد بلکه تخصیص می‌زند و می توان گفت در مواردی که ضرر یسیر باشد، وجوب امربه‌معروف وجود دارد. و در مواردی که ضرر یسیر نباشد، امربه‌معروف واجب نیست.
کد خبر: ۶۸۹۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۲/۰۹
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 184
وسائل- فقهای عظام از جمله مرحوم امام خمینی(ره) در تحریرالوسیله فرموده‌اند، «عدم ضرر» در مواردی شرط وجوب امربه‌معروف است که معروف از عزائم امور نباشد، و الا تزاحم می‌شود و بنابر اهمیت و اولویت معروف می توان حکم به وجوب حتی با وجود ضرر نمود.
کد خبر: ۶۸۹۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۲۵
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 183
وسائل- خشونت، در مواردی مقطوع است، در مواردی مظنون است، در مواردی خوف. بنابر برخی روایات وقتی که امربه‌معروف خشن باشد، خوف این هست که مضرتی به انسان برسد. پس حتی در فرض عدم احراز ضرر بلکه به مجرد خوف ضرر، امربه‌معروف واجب نیست.
کد خبر: ۶۸۹۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 182
وسائل- نقل شده این روایت، ناظر به قیام در مقابل سلطه‌های جائر است برای براندازی آنها و دادن حق به دست کسی که شرعاً از طرف شارع، منسوب به این امور است؛ این را حضرت می‌فرمایند که وقتی قدرت نیست و یاوری وجود ندارد و مردم از او فرمانبرداری نمی‌کنند، در این موارد وظیفه‌ای نداریم، فلذا این حدیث اصلاً ناظر به «امربه‌معروف» در معنای مصطلح نیست
کد خبر: ۶۸۹۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۰۸
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 181
وسائل- روایت از نظر سندی تمام است، اما اشکال ثابت این روایت این است که که ظاهرش دلالت بر صرف خوف جانی دارد اما مقتضای دلالت آن خوف مالی و عرضی را شامل نمی‌شود.
کد خبر: ۶۸۹۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۰۴
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 180
وسائل- با توجه به این که از مجرد درج نام یک راوی در قسم اول از کتاب رجال علامه یا کتاب رجال ابن‌داود نمی‌توانیم نتیجه بگیریم که این دو بزرگوار شهادت بر وثاقت‌شان داده‌اند، پس از این راه هم نمی‌توانیم وثاقت علی‌بن‌محمدبن‌قتیبه را اثبات کنیم.
کد خبر: ۶۸۹۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۲۳
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 179
وسائل- یکی از مستندات ما برای اثبات وثاقت جناب علی‌بن‌محمد بن قتیبه‌ی نیشابوری، همین اعتماد کشی بر ایشان است؛ اعتماد را به روایت و شهادت نجاشی فهمیده‌ایم، نه به درایت و حدس نجاشی هر چند برخی در آن اشکال وارد نموده باشند.
کد خبر: ۶۸۹۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۱۶
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 178
وسائل- بین مرحوم صدوق با امام‌رضا علیه‌السلام سه راوی فاصله است که دو نفر از آنها مجهول هستند. علی‌رغم مجهول‌بودن این دو راوی وارد طرق تصحیح سند این روایت می شویم که راه اول اسناد جزمی مرحوم صدوق است و راه دوم استفاضه به خاطر دو سند دیگر است و راه سوم بحث امروز ماست.
کد خبر: ۶۸۹۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۰۹
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 177
وسائل- علاوه بر روایات و نصوص عامی که دلالت بر اشتراط عدم ضرر در وجوب امر به معروف و نهی از منکر دارند می توان روایات و نصوص خاصی را یافت که مستقیماً به لزوم اشتراط عدم ضرر و مفسده برای وجوب امر به معورف و نهی ار منکر اشاره دارند که نامه امام رضا(ع) به مامون عباسی یکی ار مصادیق آن تلقی می شود
کد خبر: ۶۸۹۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۰۳
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 176
وسائل- علاوه بر ادله اختصاصی مورد بحث در جلسات پیشین برخی ادله عام همانند لاحرج، ترجیح لاضرر در ابواب دیگر، حکومت، قاعده یسر، شریعت سهله و سمحه نیز می تواند به عنوان دلایل اثبات اشتراط عدم ضرر مورد استفاده فقیه قرار گیرد.
کد خبر: ۶۸۹۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۹/۲۸
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 175
وسائل- «لاضرر و لا ضرار»» یک جمله‌ی اسمیه‌ای است که معنایش «نهی» است؛ آیا شارع با این جمله‌اش می‌خواهد بگوید ما حکم ضرری یا موضوعی که منشأ ضرر بشود، جعل نکرده‌ایم بنابر این هر حکمی که منجر به ضرر شود حجیت ندارد یا اینکه می‌گوید ضرر نزنید و از ادله‌ی حرمت اضرار به نفس و دیگران است و مفادش تکلیف است، و ناظر به احکام نیست.
کد خبر: ۶۸۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۹/۲۳
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 174
وسائل- در احکام اجتماعی باید «ضرر» را در کل «جامعه» دید، و از طرف دیگر امربه‌معروف از احکام اجتماعی است، نتیجه این می‌شود که امربه‌معروف در آن مواردی که به ضرر شخص آمر است، چون ضررش شخصی است ولی نفعش به کل جامعه برمی‌گردد، پس اصلاً ضرر ندارد تا قاعده‌ی «لاضرر» حکم به سقوط وجوبش کند.
کد خبر: ۶۸۸۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۹/۱۲
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 173
وسائل- مسئله توبه ربطی به اشتراط امر به معروف و نهی از منکر نسبت به سایر واجبات و محرمات ندارد؛ بلکه اگر بگوییم توبه واجب است و کسی آن را ترک می کند، خود تکلیف مستقلی است. بنابراین این که در بعض عبارات اصرار را قصد بر انجام و عدم توبه معنا کرده اند صحیح نیست و توبه دخالتی در مسئله ندارد.
کد خبر: ۶۸۸۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۹/۰۷
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 172
وسائل - اگر علم اجمالی داریم که در میان این گروه، بعضی مرتکب حرام یا تارک واجب هستند؛ مثلاً سرپرست اردو می‌داند که از بین این صد نفر، یک نفر این کار حرام را انجام می‌دهد، در اینجا چه باید کرد؟ آیا باید به تک‌تک بگوید؟ به همه بگوید؟ یا به یک عنوان جامعی که منطبق بر همه بشود بگوید؟
کد خبر: ۶۸۰۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۹/۰۱
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 171
وسائل - روایت فضیل‌بن‌عیاض دلالت می‌کند بر این که نهی‌ازمنکر کسی که هنوز مرتکب نشده ولی عزم جدی دارد که مرتکب بشود هم واجب است؛ بنابراین اگرچه موضوع «رأی منکراً» بود، ولی چون معلَّل به علتی شده‌بود که آن علت در مواردی که «منکری ندیده ولی می‌داند می‌خواهد مرتکب بشود» هم شامل می‌شود. پس این روایات، به خاطر روایت معتبره‌ی فضیل‌بن‌عیاض که وجه جعل و تعلیلش را بیان فرموده، می‌فهمیم که این حکم، حکمی است که در غیر مورد معلَّل هم وجود دارد
کد خبر: ۶۷۲۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۸/۲۰
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 170
وسائل - روایات وارده در باب «امر به معروف»، موضوع را کسی قرارداده‌اند که منکری را انجام داده یا واجبی را ترک کرده، بنابراین ممکن است استفاده کنیم که موضوع، فاعل حرام و تارک واجب است و در مقام بحث که فرد هنوز اقدام به حرام نکرده و یا ترک اجب نکرده در مصادیق امر به معروف قرار نمی گیرد
کد خبر: ۶۴۴۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۷/۱۹
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 169
وسائل - عقل می‌گوید: «کسی که می‌خواهد هتک مولا کند یا درصدد هتک مولاست، نباید تو در مقابلش ساکت بمانی.»؛ همانطور که انسان خودش نباید هتک مولا کند، همانطور هم نباید مقابل هتک دیگران ساکت بماند؛ مادامی که لم‌یمنع المولی، عقل می‌گوید که باید جلوی هتک دیگران را هم بگیری. و چون در این موارد قصدکرده این کار را انجام بدهد، بنابراین حکم عقل هم وجود دارد که باید جلویش را بگیریم.
کد خبر: ۶۳۸۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۷/۱۲
خارج فقه امر به معروف/ استاد شب زنده دار/ جلسه 168
وسائل - معنای عرفی «و انهوا عن المنکر» نسبت به ماسبق معنی ندارد، نسبت به ما لحق هم بعد الفعل معنی ندارد. پس معنای عرفی نهی‌ازمنکر، نهی از «منکری که قصد انجامش را دارد» است. به دلالت اقتضاء دلالت می‌کند بر این که اگر کسی گناهی انجام داد و می‌خواهد ادامه بدهد یا می‌خواهد احداث مجدد کند، واجب است او را نهی‌ازمنکرکنیم.
کد خبر: ۶۳۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۷/۰۲