پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی وسائل در کنار فعالیت های متعددی (پوشش دروس خارج فقه حکومتی مراجع و اساتید؛ پوشش همایشها، نشست ها و جلسات فقه حکومتی؛ معرفی مراکز فقه حکومتی؛ معرفی کتب فقه حکومتی؛ معرفی مقالات فقه حکومتی؛ معرفی پروژه های پژوهشی در دست انجام و در دست نشر فقه حکومتی و...) که در راستای ترویج و نشر فقه حکومتی در پیش گرفته است؛ در جدیدترین برنامه خود، اقدام به معرفی پایان نامه های حوزوی و دانشگاهی فقه سیاسی خواهد نمود. امید است که این اقدامات در راستای گسترش معارف دینی، بیش از پیش اهمیت مباحث مربوط به فقه حکومتی را برای اهل علم روشن سازد.
به گزارش سرویس سیاست پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی وسائل؛ پایان نامه «سیر تاریخی نظریه ولایت فقیه» که توسط حجت الاسلام یعقوب علی برجی با موضوع فقه سیاسی در سال 1380در دانشگاه امام صادق(ع) نگاشته و دفاع گردیده است؛ در پی پاسخ به سوالاتی چون: ولایت فقیه از چه زمانی در کتاب های فقهی راه یافته است ؟تاکنون چه تحولاتی در این نظریه ایجاد شده است ؟چه عواملی در تحول این نظریه دخالت داشته است ؟چه کسانی در تحول این نظریه نقش داشته اند ؟از نگاه فقیهان شیعه در عصر غیبت امام زمان (عج) چه کسانی حاکم شرع هستند و گستره اختیاراتی که در این دوره برای حاکم شرع قایل شده اند تا چه میزان است ؟و ...می باشد.
گزارشی مختصر از پایان نامه:
هدف از نگارش این پایان نامه بررسی سیر تاریخی نظریه ولایت فقیه است لذا سعی در پاسخ یابی به سوالاتی چون: ولایت فقیه از چه زمانی در کتاب های فقهی راه یافته است ؟تاکنون چه تحولاتی در این نظریه ایجاد شده است ؟چه عواملی در تحول این نظریه دخالت داشته است ؟چه کسانی در تحول این نظریه نقش داشته اند ؟از نگاه فقیهان شیعه در عصر غیبت امام زمان (عج) چه کسانی حاکم شرع هستند و گستره اختیاراتی که در این دوره برای حاکم شرع قایل شده اند تا چه میزان است ؟را دارد براساس فرضیه های تحقیق نظریه ولایت فقیه در طول تاریخ سیری مستمر و روندی رو به گسترش داشته است. در آغاز فقیهان قلمرو اختیارات ولی فقیه را در لابلای ابواب مختلف فقهی بیان کرده اند. محقق کرکی با طرح نیابت عامه فقیه این نظریه را به مرحله جدیدی وارد ساخت. محقق نراقی این نظریه را به عنوان قاعده ای فقهی مطرح و ابعاد جدیدی از این نظریه را بیان کرد. با ظهور امام و معماری انقلاب زحمات هزار ساله فقیهان به ثمر نشست. تحقیق حاضر که به روش کتابخانه ای- توصیفی انجام یافته مشتمل بر پنج مرحله است. مرحله اول به لحاظ زمانی بین قرن چهارم تا دهم را مورد بررسی قرار می دهد. فصل اول به بررسی شرایط سیاسی- اجتماعی این مرحله اختصاص دارد. فصل دوم ولایت فقیه از نگاه فقیهان این دوره است فصل سوم درباره رفتار سیاسی فقیهان این دوره است فصل چهارم مرحله اول به نقش علامه حلی، محقق حلی و شهید اول در تکامل نظریه ولایت فقیه پرداخته است. مرحله دوم سیر تاریخی نظریه ولایت فقیه به عصر صفویه اختصاص دارد. در این دوره به دلیل قدرت یافتن حکام شیعی صفوی و تغییر وضعیت شیعیان از اقلیت تحت فشار به اکثریت حاکم، سوال اصلی و مطرح این عصر علاوه بر سوال های مرحله اول، چگونگی مشروعیت بخشیدن به سلطنت افراد غیر معصوم بود فصل اول این مرحله را به شرایط سیاسی اجتماعی این دوره چگونگی روی کار آمدن صفویه و مهاجرت علما از جبل عامل به ایران اختصاص یافته است. فصل دوم به طرح دیدگاه فقیهان این دوره به مساله ولایت اختصاص دارد. فصل سوم را به ولایت فقیه در عرصه عمل اختصاص داده است. فصل چهارم انظار چند تن دیگر از فقیهانی که در نظریه ولایت فقیه ابتکاراتی داشته اند به خود اختصاص داده است مرحله چهارم با عنوان دوره قاعده مندی نظریه مشخص شده است مرحله پنجم دوره درخشش ولایت فقیه در میدان عمل است. براساس نتایج حاصل از تحقیق ولایت فقیه همزاد فقه است که متناسب با شرایط سیاسی، اجتماعی دوره های مختلف، مراحل مختلفی از رشد و بالندگی را طی کرده است. در دوره آغازین اجتهاد اصل ولایت فقیه از نگاه فقیهان امری مسلم تلقی می شده است. در مرحله دوم به دلیل روی کار آمدن حکام شیعی صفوی و تغییر وضعیت شیعیان از اقلیت تحت فشار به اکثریت حاکم، اوضاع سیاسی جهت طرح انظار فقیهان در مساله ولایت فقیه مساعدتر گردید. در مرحله سوم محقق نراقی بحث مستقل و مفصلی از ولایت عامه انتصابی فقیه را ارائه می دهد پس از این محقق نو اندیش، نظریه ولایت فقیه، به عنوان قاعده فقهی در کتابهای قواعد فقهی راه پیدا کرد و آراء محقق نراقی محور بحث و گفتگو قرار گرفت در مرحله چهارم نیز همان دو دیدگاه که از زمان محقق نزاقی ظهور کرده بود طرفداران خود را داشت در مرحله پنجم معمار بزرگ انقلاب، امام خمینی (ره) هم ابتکار تبیین نوین و جامع از ولایت فقیه را در عرصه نظربه عهده گرفت و هم برای اولین بار نظامی مبتنی بر ولایت فقیه را در ایران بر پا ساخت. در این مرحله، آن دیدگاه انتقادی که معتقد به ولایت فقیه در امر حسبیه بود ادامه پیدا کرد و فقیهانی همچون آیت الله حکیم و خویی از آن دفاع کردند همچنین در این دوره دیدگاه سوم و چهارمی با عنوان های ولایت انتخابی فقیه، نظارت فقیه پا به عرصه نهاد
علاقه مندان، جهت مطالعه متن کامل این پایان نامه می توانند به کتابخانه دانشگاه امام صادق(ع) مراجعه نمایند.
استاد راهنمای این پایان نامه حجت‌الاسلام محمدباقر مهدوی کنی و استاد مشاور مرحوم آیت الله محمدرضا مهدوی کنی و حجت الاسلام سیدحسین مصطفوی می باشند. 823/208/حم