- نقش منفی دنیامداری نخبگان و خواص بر انحراف جامعه
- سن ازدواج از شاخص های مهم برای ارزیابی بهداشت جسمی و روانی افراد جامعه محسوب می شود / افزایش سن تمایل به تجرد زیستی را بیشتر می کند
- یادداشت | ویژگی خانواده کارآمد از دیدگاه اسلام
- رابطه عدالتخواهی حقیقی با حکمرانی اسلامی
- فقه بورس | بررسی ادله وکالت شخص حقوقی
- معرفی کتاب | سلامت و اختلال جنسی همسران رویکردی اسلامی و روان شناختی
- مشروعیت و قدرت دو پایه برای حکمرانی است
حجت الاسلام والمسلمین رفعتی نائینی/ ۶
فقه رسانه | عدالت را در پیام‌رسان‌ها شرط نمی‌دانم
وسائل ـ حجت الاسلام والمسلمین رفعتی نائینی گفت: ما نمی توانیم به دلیل اولویت و فحوا برای اثبات اشتراط عدالت در پیام رسانان دینی تمسک کنیم لذا ما عدالت را در پیام رسانان دینی شرط نمی‌دانیم.
به گزارش خبرنگار وسائل، حجت الاسلام والمسلمین عباس
رفعتی، در جلسه ششمین جلسه درس خارج فقه رسانه که در مورخه 22 مهرماه سال 1397 برگزار گردید، به بررسی و نقد شرط عدالت در پيام رسانان پرداخت.
استاد رفعتی نائینی در ابتدای درس خارج فقه رسانه اظهار داشت: ما نمی توانیم به دلیل اولویت و فحوا برای اثبات اشتراط عدالت در پیام رسانان دینی تمسک کنیم لذا ما عدالت را در پیام رسانان دینی شرط نمی دانیم.
وی در ادامه گفت: مقایسه قاضی و شاهد که باید عادل باشند با ما نحن فیه قیاس مع فارغ است چون آنجا حق الناس مطرح است اما ما نحن فیه یک نوعی کار فرهنگی در رسانه دینی می‌خواهد انجام بگیرد و ربطی به حق الناس ندارد.
همچنین ایشان بیان داشتند که: اشتراط عدالت در امام جماعت و امام جمعه یک امر تعبدی است بخلاف ما نحن فیه لذا نمی توان آن ها را با هم مقایسه کرد.
این استاد حوزه در انتهای جلسه امروز فرمود: چون شرط عدالت در راوی متفق علیه نیست نمی‌توانیم از آن استفاده کنیم بلکه باید از حکمی استفاده کنیم که جزو ضروریات و جزو اجماع باشد.
تفصیل مطالب مطرح شده در این جلسه، بدین شرح است:
اعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحيم و الحمد لله رب العالمين و به نستعين وهو خير ناصر و معين و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين
خلاصه جلسه گذشته
در بحث جلسه گذشته به شرط دوم اصحاب رسانه و پیام رسانی در رساله های دینی پرداختیم. شرط دوم عدالت بود عزیزانی که بحث گذشته را نبودند شرط اول را اثبات کردیم که ایمان بود. شرط دوم عدالت بود. پیام رسانان در رسانه دینی شرط دوم را که باید داشته باشند عدالت است. عدالت را چند جور معنای کردند حداقل عدالت این است که واجبات را انجام بدهد و محرمات را ترکیب کند گناهان کبیره انجام ندهد و اصرار بر صغیره نداشته باشد.
دلیل این اشتراط را عرض کردیم که به قیاس اولویت یا به فحوای اشتراط عدالت در بعضی از فعالیت ها و مسئولیت ها از قبیل امام جماعت، شاهد و همچنین موارد دیگری که متعرض شدیم که عدالت در این موارد شرط است.
مناقشه در شرط عدالت در پیام رسان دینی
آیا این دلیل بر اشتراط عدالت را در پیام رسان رسانه دینی می‌توانیم بپذیریم یا قابل نقد و مناقشه است. جواب این که استدلالی که دیروز مطرح کردیم قابل پذیرش نیست و قابل نقد است. به این دلیل نمی توانیم بگوییم که پیام رسانان لازم است که حتما عادل باشند. چرا؟ به جهت اینکه ما نحن فیه قیاسش با شاهد، امام جماعت، مقسم اموال بیت المال و قاضی متفاوت است. قیاس مع الفارق است.
لذا نمی‌توانیم از قیاس اولویت استفاده کنیم زیرا اولویتی در اینجا وجود ندارد و نمی توانیم از فحوای ادله اشتراط عدالت در امام جماعت، شاهد، قاضی، مرجع تقلید و راوی خبر - اگر گفتیم عدالت شرط است و عرض کردیم بسیاری از فقها می گویند راوی باید عادل باشد به دلیل آیه يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا (حجرات/18)- استفاده کنیم.
چرا قیاس مع الفارق است و به چه دلیل استدلال دیروز را امروز رد می‌کنیم؟ به جهت اینکه در قاضی و در شاهد بحث حق الناس مطرح است و شارع مقدس در پذیرش این مسئولیت ها مثل شاهد و قاضی و کسانی که مقسم اموال هستند، این عدالت را شرط کرده است اما در اصحاب رسانه بحث حق الناس مطرح نیست. بحث تبلیغی است.
ما در اینجا عرض مان این است که مانحن فی کاملا متفاوت است با جایی که حق الناس است. اشتراط عدالت در مورد شاهد در فقه قطعی و بالضروره است، تصریح روایات و قرآن است، هیچ کسی در آن تردید ندارد و بین شیعه و سنی اختلافی وجود ندارد که قاضی و شاهد باید عادل باشد اما مقایسه ما نحن فیه با آنجا قیاس مع فارغ است چون آنجا حق الناس است اما ما نحن فیه یک نوعی کار فرهنگی در رسانه دینی می‌خواهد انجام بگیرد.
اما اشتراط عدالت در امام جماعت و امام جمعه این شرط وجود دارد دیگر بحث از حق الناس نیست تا بگوییم عدالت شرط است. جواب این است که این شرط در امام جماعت و امام جمعه امر تعبدی است مثل نماز، مثل نماز جماعت، مثل نماز جمعه عبادی است. آنچه که در امور عبادی شرط قرار میگیرد نمی تواند مانند آن را در امور غیر عبادی شرط قرار دهیم.
یک مورد ماند و آن هم عدالت در خبرراوی است اما چون این شرط در راوی متفق علیه نیست نمی‌توانیم از آن استفاده کنیم بلکه باید از حکمی استفاده کنیم که جزو ضروریات و جزو اجماع است.
جمع بندی
جمع‌بندی اینکه ما نمی‌توانیم از فحوای ادله استفاده کنیم که عدالت در اصحاب رسانه و پیام رسانان دینی شرط است. البته ما این شرط را در بعضی از مسئولیت‌های پیام رسانی قبول داریم نه در همه./905/241/ح
مقرر: عزیز الله طالبی
برچسب ها:
فقه رسانه ، عباس رفعتی نائینی ، پیام رسان ، عدالت سقط جنین مدل نوین زنده به گور کردن فرزندان است / مشترکات جاهلیت قدیم و مدرن
تأثیر مثبت رسانه‌های تخصصی در خنثی کردن ترفند رسانه‌ای دشمن / «فقه حکومتی» پشتوانه علمی انقلاب اسلامی
ضرورت توجه به نظریه ارتباطات در فقه رسانه
طعمه یا امانت؛ اخلاق حرفه‌ای کارگزاران عمومی در اندیشه علوی
نشست علمی «قدس و فلسطین در آینه فقه مقاومت»
مبانی دینی دفاع از قدس شریف
معرفی کتاب | اندیشه مقاومت از منظر حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای
اطلاع نگاشت | سیره عملی و گفتاری علمای شیعه در حمایت از فلسطین
فقه القضا | بررسی حکم انواع رشوه در غیر باب قضا
نظام موظف به پشتیبانی مالی و جانی از گزارشگران فساد است
مستثنیات نظارت شورای نگهبان بر اقدامات مجلس شورای اسلامی
نقش منفی دنیامداری نخبگان و خواص بر انحراف جامعه
محرومیت مجرم از حقوق اجتماعی در جرایم عمدی
بررسی مشکلات بین حضانت و ولایت از نظر فقهی و حقوقی
پیشگیری از فساد در منظومه فکری اسلام ناب مهم‌تر از مجازات مفسدان است
سن ازدواج از شاخص های مهم برای ارزیابی بهداشت جسمی و روانی افراد جامعه محسوب می شود / افزایش سن تمایل به تجرد زیستی را بیشتر می کند
افراد ضعیف‌الایمان؛ مهم‌ترین طعمه منافقین در دولت اسلامی
فقه بورس | بررسی ادله وکالت شخص حقوقی
عرصه‌های حقوق بشر اسلامی و کرامت انسان و پیشنهاد‌هایی برای ضمانت اجرای آن
قم
اذان صبح
۰۴:۴۷:۴۷
طلوع افتاب
۰۶:۱۹:۵۳
اذان ظهر
۱۳:۰۴:۳۳
غروب آفتاب
۱۹:۴۸:۳۴
اذان مغرب
۲۰:۰۶:۲۶