به گزارش خبرنگار وسائل، از موضوعاتی که امروزه در محافل علمی و سیاسی و اجتماعی و . . . بسیار مورد کنکاش و تبادل نظر است، مباحث مربوط به پایداری و یا ناپایداری و بررسی عوامل و شاخصهای آن در نظامهای سیاسی جهان است.
آنچه بیش از همه محورها در بحث نظام سیاسی مورد دقت است موجبات پایداری و ناپایداری حکومتهاست، زیرا حکومتها از جمله مظاهر سیاسی هستند که در راستای پایداری و ناپایداری خود دارای علل و اسبابی هستند و از این قاعده مستثنی نیستند.
بررسی برخی از علل و عوامل پایداری و ناپایداری بسیار مهم و با اهمیت است و رعایت آنها در همه حکومتهای با بینشهای مختلف ضرورت دارد و منحصر به یک نوع حکومت یا ایدهای خاص در زمانی خاص و محدود نیست بلکه بهرهگیری و به کار بستن آنها در هر نوع حکومتی ضرورت دارد؛ خواه حکومت بر اساس ایدئولوژی مادی استوار باشد و خواه بر اساس ایدئولوژی معنوی و یا تلفیقی. مساله مربوط به عوامل و شاخص های پایداری و ناپایداری نظام های سیاسی و اینکه پایداری و ناپیداری چگونه تعریف می شود، می باشد.
نگرش دولت و جامعه سیاسی به مقوله شاخصهای پایداری و یا ناپایداری در کشورهای در حال توسعه تا چه حد به واقعیت نزدیک است، آیا صرف اعتراض شهروندان علیه نهادهای حکومتی، یا هر نوع آشوب در سطوح اجتماعی را می توان نشانه ناپایداری و بی ثباتی سیاسی تلقی کرد. و دهها پرسش از این قبیل نشان میدهد که در یک نظام سیاسی ثبات سیاسی به معنای نبود بیثباتی سیاسی است، به معنای تداوم واستمرار و پایدار بودن نظام قانونی است، ثبات سیاسی به معنای وجود توازن میای خواستههای مردم از یک سو و کارویژههای دولت از سوی دیگر است. مادامی که نظام سیاسی بتواند انتظارات مادی و معنوی یک جامعه را پاسخگو باشد پایداری و ثبات نظام سیاسی حفظ میشود.
پایان نامه «بررسی عوامل و شاخصهای پایداری و ناپایداری سیاسی در حکومت دینی از دیدگاه امام علی(ع) و تطبیق آن بر نظام جمهوری اسلامی ایران» به قلم محمد مهدی امامی در سال 1394 در دانشگاه باقرالعلوم(ع) برای دریافت درجه دکتری نوشته شده است.
در این پایاننامه با توجه به بحث پایداری و ناپایداری در سه سطح امت، ارزشها و نظام، با در نظر گرفتن موضوع رساله، تمرکز اصلی بر روی عوامل و شاخصهای اصلی موجبات پایداری و ناپایداری حکومت دینی در سطح « نظام و دولت» از دیدگاه امام علی(ع) می باشد و در صدد است عوامل یاد شده را بر نظام جمهوری اسلامی ایران تطبیق بدهد.
از آنجایی که موضوع رساله درباره دولت و سیاست است، به بحث و بررسی عوامل و شاخصهای پایداری و ناپایداری سیاسی از دیدگاه امام علی(ع) برآمده است. در ادامه با الهام از نظرات سیاسی ایشان با توجه به تحلیل دادهها و با استفاده از ترسیم چارچوب نظری برگرفته از اندیشههای سیاسی امام علی(ع) در فصل سوم به تطبیق عوامل ثبات و بی ثباتی بر نظام جمهوری اسلامی پرداخته شده است.
زیرا در طول تاریخ ایران، شاخص عمده پایداری مبتنی بر حکومت استبدادی و فردگرا بوده است و اگر در شرایطی استبداد کم رنگ شده است هرج و مرج و ناپایداری سیاسی و اجتماعی جای آن را گرفته است اما با شکلگیری نظریه حکومت اسلامی و تشکیل نظام جمهوری اسلامی در ایران این الگو مورد توجه قرار گرفت که اگر ساختار حکومت مبتنی بر اندیشههای اسلامی و بر اساس شیوه حکومتی امام علی (ع) باشد دیگر نه استبدادی وجود خواهد داشت و نه هرج و مرج و ناپایداری سیاسی و اجتماعی، از طرفی با شکل گیری نظام جمهوری اسلامی ایران و تشکیل حکومت اسلامی تجربه عملی در بیش از سه دهه انقلاب نشان داده است که برخی ناپایداریها آشکار گردیده است و باعث عدمثبات و پایداری در نظام جمهوری اسلامی ایران شده است.
در اندیشه امام علی (ع) سیاستی که همراه با سلطه جویی، فرصت طلبی و حیله گری، خدعه، نیرنگ و فساد باشد هیچ ربطی به سیاست الهی ندارد و سیاست شیطانی است. و بهترین سیاست را سیاستی می داند که همراه با عدالت، برای تقویت همکاری و تفاهم بین مردم و نظام سیاسی تلاش نموده و موجب پایداری و استمرار حکومت دینی باشد.
اساسا امام علی(ع) حکومت را هم برای تحقق عدالت پذیرفت و آن را جز در این مسیر نمیخواست و مقصد آن حضرت از پذیرش حکومت برپایی عدالت بود، زیرا مهمترین دغدغه حکومت و نظام سیاسی، دستیابی به ثبات و پایداری است.
دراین نوشتار عوامل و شاخصهایی ذکر شده است که در چرخه پایداری ثبات سیاسی و اجتماعی، هر کدام جلوهای از عدالت است در نگاه امام علی(ع) هر پستی به تناسب، به توان، خلاقیت، شایستگی و تخصص خاصی نیاز دارد و جایز نیست افراد هر کدام در جای دیگری قرار بگیرد در غیر این صورت جامعه مسیر رشد، توسعه و کمال را نخواهد پیمود و دچار ناپایداری و بی ثباتی میشود.
آنچه از دیدگاههای حضرت بر میآید این است که در نظام جمهوری اسلامی برای جلوگیری از بیثباتی و ناپایداری و حفظ وتداوم ثبات و پایداری سیاسی باید به چند نکته مهم توجه کرد: 1ـ تعیین رهبران و حاکمان، اگر چه در فرهنگ اسلامی رهبری جامعه یک مسئولیت بسیار سنگین است ولی وظیفه مردم وامت اسلامی تعیین بهترین و شایستهترین فرد در هر زمان برای اداره امور کشوراست. 2 ـ نظارت، هنگامی که امام علی(ع) به اصار مردم خلافت را پذیرفت به مسجد آمده و بر فراز منبر شد و فرمود: ولی بدون نظارت شما حتی یک درهم از کسی از باب عدالت نمی گیرم و . . ./204/241/ح