به گزارش پایگاه تخصصی وسائل رهبر معظم انقلاب در خطبههای عید سعید فطر، بخشی از سخنان خود را به مسائل اقتصادی اختصاص داده و بر لزوم تلاش مسئولان برای حل مشکلات اقتصادی تأکید کردند. ایشان در بخشی از سخنان خود با اشاره به وجود نقدینگی بالا در کشور گفتند: صاحبان این نقدینگی، آن را به سمت تولید هدایت کنند تا چرخهای زندگی مردم به حرکت در بیاید.
رهبر معظم انقلاب همچنین اظهار کردند: آن کسانی که دست در کار تجارت و بازرگانی با بیرون این مرزها دارند، مراقبت کنند، مواظبت کنند، جنسی را که در داخل تولید میشود، وارد نکنند؛ جنسی را که از نیازهای مردم فاصله دارد، اجناس غیر لازم را، وارد نکنند. اینها کارهایی است که مردم میتوانند انجام بدهند و به عهده همه آحاد مردم است.
محمدجواد توکلی، عضو هیئتعلمی گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در گفتوگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره دلایل افزایش نقدینگی، راهکارهای هدایت آن به سمت تولید و همچنین لوازم رونق فعالیت تولیدی در کشور پرداخت و اظهار کرد: یکی از مشکلات عمدهای که اکنون اقتصاد ما با آن روبهرو است این است که نقدینگی در حال افزایش با سرعت زیادی است و اکنون به رقم عجیب و غریب هزار و پانصد هزار میلیارد تومان رسیده است و علیرغم اینکه نقدینگی ما بسیار زیاد است اما تولیدکنندگان ما از کمبود نقدینگی شکایت میکنند.
فعالیتهای سفتهبازانه را کنترل نکردهایم
وی ادامه داد: خود این مسئله یک پارادوکس است که اگر نقدینگی اینقدر زیاد است پس چرا تولیدکنندگان ما با مشکل نقدینگی مواجه هستند. جواب این پارادوکس را باید در ساختار اقتصاد خودمان ببینیم که متأسفانه در این ساختار به این دلیل که برخی فعالیتهای سفتهبازانه کنترل نشده است و نتوانستیم از ابزارهای اقتصادی برای کنترل بازار واردات، قاچاق، بازار سکه، ارز و اخیرا مسکن و بورس، استفاده کنیم، بنابراین چنین پولهایی باعث شده است تورم افزایش پیدا کند.
توکلی اظهار کرد: اگر این پولها را به خون در رگهای بدن تشبیه کنیم، در جایی از بدن تجمع پیدا میکند و وقتی تجمع پیدا کند، در آنجا متراکم شده و به جاهای دیگر خون نمیرسد و آنها دچار کمخونی میشوند و این قسمت هم از زیادی خون دچار تورم و التهاب میشود. اکنون مشاهده میکنیم که این اتفاق در بازار ارز رخ داد و سپس این نقدینگی بازار سکه را ملتهب کرد و در روزهای اخیر هم به سمت بازار مسکن رفته و در حال شیفت کردن به سمت بورس است.
ضرورت بهبود فضای کسب و کار در کشور
این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به ضرورت بهبود فضای کسب و کار یادآور شد: اگر بخواهیم چنین مشکلی را برطرف کنیم باید برای فعالیتهای مولد، تسهیلاتی ایجاد کرده و فضای کسب و کار را برای آنها آسان کنیم تا نقدینگی به این سمت هدایت شود. یعنی پولها باید به بخشهایی برود که عطش نقدینگی دارند و مولد ارزش افزوده هستند و در مقابل با ابزارهایی اقتصادی سعی کنیم که این پولها کمتر به سمت بازارهای سفتهبازانه حرکت کند.
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) عنوان کرد: علاوه بر اینکه باید فضای کسب و کار را از طریق مقرراتزدایی، پشتیبانی بیشتر نظام بانکی و مواردی از این قبیل تسهیل کنیم، باید بازارهای سفته بازی را هم کنترل کنیم. به طور خاص اگر میخواهیم تولیدمان رونق پیدا کند باید ریسک واردات و قاچاق را بالا ببریم و به نظرم اگر ما نظام مالیاتی را مقداری اصلاح کرده و از درآمدهای سفتهبازانه، مالیات بگیریم و شفافیت اطلاعاتی هم ایجاد کنیم، در این شرایط، نقدینگی نه تنها عاملی منفی در اقتصاد ما نخواهد بود بلکه تبدیل به عاملی مثبت برای رشد و توسعه اقتصاد کشور خواهد شد.
عواقب نقدینگی زیاد برای اقتصاد کشور
وی ادامه داد: البته باید حجم نقدینگی را هم در نهایت کنترل کنیم؛ بدین معنی که اگر نقدینگی بیش از ظرفیت اقتصاد ما افزایش پیدا کند، اقتصاد را دچار شکنندگی میکند. علاوه بر اینکه ما باید در زمینه خلق پول و مدیریت افزایش نقدینگی وارد شویم باید بازارهای سفتهبازانه را هم کنترل کنیم.
توکلی افزود: اخیرا قاضی سراج، مسئلهای را اعلام کرده و گفتند در جریان فروش سکه، حدود هفت میلیون و ششصد هزار سکه فروخته شد و 50 نفر از خریداران سکه حدود 380 هزار سکه خریدهاند. به طور متوسط هرکدام از این 50 نفر حدود 7600 سکه خریداری کردهاند و چون سکه را در حدود یک میلیون و پانصد هزار تومان خریدهاند و اکنون به دو میلیون و چهارصد هزار تومان رسیده است، یعنی در مدت کوتاهی، این افراد برای هر سکه 1 میلیون تومان سود کرده و در مجموع هر نفر حدود هفت و نیم میلیارد تومان به صورت بادآورده سود کردهاند که رقم سود مجموع آنها 380 میلیارد تومان است.
سودهای کلان بادآورده در اقتصاد سالم وجود ندارد
این کارشناس مسائل اقتصادی عنوان کرد: این رقم بسیار بزرگی است و اصلا در یک اقتصاد سالم چنین اتفاقی رخ نمیدهد که افرادی با یک سرمایهگذاری در بازار سفتهبازی در عرض یک یا دو ماه، رقم سود غیرمتعارفی همانند این را کسب کنند؛ بنابراین باید تحلیل کنیم که چه کسانی این سکهها را خریداری کردهاند و آیا آن فرد ضعیف و کمتوان روستانشین توانسته است چنین کاری انجام دهد. مُسَلَم است که پاسخ منفی است؛ چراکه وی درگیر معیشت خود است.
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) تصریح کرد: بسیاری از مردم ما توانایی چنین کاری را ندارند و اگر آمار افرادی که این سکهها را خریداری کردهاند، مشخص شود، معلوم خواهد شد که بسیاری از آنها متعلق به طبقات بالای جامعه هستند. بنابراین با عدم سیاستگذاری مناسب و رویکرد اقتصاد نوکلاسیک لیبرالی خواستهایم التهاب بازار سکه را با مکانیزم بازار رفع کنیم؛ در حالیکه خود این اقدام و از جمله پیشفروشها و بازار آتی سکه بر علیه این بازار کار میکند و بازار را ملتهب کرده است.
عایدی ناشی از سوداگری و سفتهبازی ناامن شود
وی گفت: این در حالی است که ما باید در چنین فضایی از ابزارهای مالیاتی استفاده میکردیم و دولت میتوانست این سود بادآوردهای که در چنین شرایطی عاید خریداران سکه میشود را به صورت مالیات بر رانت و یا مالیات بر ثروت بادآورده اخذ کند.
توکلی یادآور شد: به نظرم مهمترین کاری که بخصوص امسال میتوانیم برای حمایت از کالای ایرانی و تولیدکننده ایرانی انجام دهیم این است که عایدی ناشی از سوداگری و سفتهبازی را هم ناامن کنیم و هم با استفاده از مکانیزم، مالیات، ان را جذب کنیم و از سوی دیگر، افراد مولد را تقویت کنیم. متأسفانه عمده تسهیل ما برای افراد واردکننده و کسانی است که درگیر قاچاق میشوند و از رانتهای مختلف استفاده میکنند.
بانکها باید ریسکپذیر شوند
وی ادامه داد: حتی باید در مورد تولیدکنندههای رانتی هم تصمیمگیری مجدد کنیم. مثلا الان داریم پتروشیمیها و فولادیها را از رانت انرژی ارزان بهرهمند میکنیم اما خود آنها گاهی اوقات درگیر سیاستهای ضد تولید میشوند؛ بنابراین نیازمند اصلاح ساختاری دردناکی هستیم و در این راستا اصلاح سه ضلع باید مورد توجه قرار گیرد که یکی از آنها شبکه بانکی است.
توکلی افزود: بانک تبدیل به یک مؤسسه ریسک گریز شده است و باید آن را اصلاح کنیم که ریسک پذیر شود. از سوی دیگر باید نظام مالیاتی را اصلاح کنیم و کسانیکه عایدیها بادآورده را از جمله از طریق سفتهبازی به دست میآورند را هم جریمه کرده و این درآمدها را جذب کنیم. ضلع سومی که بسیار مورد نیاز است، نوعی نظام شفاف اطلاعاتی است.
دندان طمع به درآمدهای نفتی باید کشیده شود
این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: اگر اطلاع داشته باشیم که هر کسی در اقتصاد چه کاری انجام میدهد و چه درآمدی دارد و اگر درآمد مازدادی داشت و یا درآمد وی ناشی از سفتهبازی بود، بخش زیادی از این درآمد را از طریق مالیات از وی اخذ کنیم. بخش زیادی از مشکلات ما برطرف خواهد شد.
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) در پایان تصریح کرد: به نظر بنده اگر این سه ضلع در کنار هم عمل کنند، بسیاری از مشکلات اقتصادی ما حل میشود و ما حتی ممکن است به این نتیجه برسیم که تحریمها و بازگشت تحریمها فرصتی است که این مشکلات ساختاری را حل کنیم و دندان طمع به نفت و واردات متکی به دلارهای نفتی را بکشیم و به سمت اجرای سیاست جایگزینی واردات در بخشهای تولیدی خودمان برویم. اگر چنین سیاستی به صورت مستمر و در میانمدت و بلندمدت اجرایی شود، میتواند موفقیتهای زیادی را برای اقتصاد ما در پی داشته باشد.
323/100/ع