vasael.ir

به گزارش خبرنگار وسائل، اختتامیه سلسله نشست های آشنایی با آرا و اندیشه های شهید صدر با عنوان «نابغه ای که نمی شناسیم» با حضور جمعی از پژوهشگران، استادان و صاحبنظران داخلی و خارجی شامگاه دوشنبه 24 اردیبهشت در دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد که بخش اول آن از اینجا قابل مشاهده است و بخش دوم که میزگرد تخصصی «شهید صدرنمای بین المللی اندیشه شیعی» با حضوردکتر ژولین پلیسیه، اسلام شناس، اقتصاد دان و مترجم شماری از آثار شهید صدر به زبان فرانسوی ودکتر رافائل مائوریلو، شرق شناس وصدرپژوه ایتالیایی است در ذیل تقدیم می شود.

ژولین پلیسیه، نویسنده و پژوهشگر فرانسوی در این میزگرد به تشریح شرایط روز اقتصاد بین الملل و سردرگمی های آنان،علل شناسی بحران اقتصادی جهان، چرایی عدم شناخت نسبت به نظریه های شهید صدر درباره اقتصاد اسلامی پرداخت.

وی آرا و اندیشه های شهید صدر را به عنوان راه چاره ای از این وضعیت که به عنوان یک راه درمان است، مطرح کرد و گفت: نسبت به بحران اقتصادی که فراتر از یک اندیشمند و نگاه موضوعی است اما شهید صدر می تواند نقش موثری  در برطرف سازی بحران های اقتصادی داشته باشد.

ارائه نظریه مضاربه در صنعت و تجارت از سوی شهید صدر

این اسلام شناس فرانسوی درادامه با اشاره به کتاب «بانکداری بدون ربا» شهید صدر گفت: آن موضوعی که شهید صدر در کتاب اقتصاد بدون ربا آورده است در واقع یک مدل تجاری از بانک بدون ربا است که براساس فتواها و آرای فکری براساس مضاربه در صنعت و تجارت است که این موضوع استثنا است چرا که اغلب مراجع به مضاربه در بخش تجاری را جایز می دانند.

وی با بیان اینکه در این کتاب که براساس مضاربه در صنعت و تجارت است، در واقع مضاربه در بحث تجاری جایز است، اظهارکرد: اما این یک مدل تجاری است برای بانکی که میانجی گری دارد و بین سپرده گذار و سرمایه گذار است در واقع آنان در پروژه های اقتصادی نقش مهمی دارند. 

مترجسم فرانسوی کتاب «اقتصاد بدون ربا» با اشاره به این مطلب که در واقع کتاب شهید صدر پاسخی بود به سفارش وزارت اوقاف کویت که در قالب وچارچوب ربوی است، تصریح کرد: در واقع ایشان در این کتاب به او جواب داده است ودرهمان محدوده باید آن کتاب را لحاظ کرد.

آثار شهید صدر جزو منابع اجتناب ناپذیر حتی برای اهل سنت است

 وی با بیان اینکه چند ماه قبل از انقلاب اسلامی شهید صدر جزواتی درباره سیستم مالی اسلامی نوشته که گسترده تر و در حد کلیات است، خاطرنشان کرد: کار شهید صدر برای ما قابل توجه و استناد است و قطعا جزو منابع اجتناب ناپذیر حتی برای اهل سنت است چرا که هر فردی که بخواهد درباره اقتصاد اسلامی تحقیق و پژوهش داشته باشد آثار شهید صدر در این عرصه جزو منابع او خواهد بود.

پلیسیه با اشاره به این مطلب که کتاب ترجمه شده با استقبال نسبتا خوبی مواجه شد، بیان داشت: این بدان معنا است که اسلام همچنان مطرح است و هرکس حرف و ادعایی دارد در محافل مختلف دانشگاهی می تواند مطرح کند و این درحالی است که بخشی از شناخته نشدن شهید صدر به ما برمی گردد.

وی با بیان اینکه پس از ترجمه این کتاب یک برنامه رادیویی در فرانسه اختصاص دادند که شبکه ای بین المللی و سراسری است، تصریح کرد: ارزیابی علمی نیز دراین باره چاپ شده است که البته نظرات سختگیرانه دارد و کتاب با پیشگفتار 15 صفحه علمی و با ذکر منابع است و منظور این است که مجال برای بحث درباره این مطالب وجود دارد.

محقق و پژوهشگر فرانسوی با بیان اینکه برای هرکاری که می خواهیم انجام دهیم و شهید صدر را معرفی کنیم طبق نیاز مخاطب و ظرفیت آنان و فضای گیرنده می توان مطرح کرد، بیان داشت: در واقع  مدل تجاری اقتصاد بانک بدون ربا در یک محدوده ای و برای یکسری نیازها بسیار موثر می تواند باشد به خصوص اینکه شهید صدر مجتهد است.   

در مدل سازی آنجایی که زندگی مردم درگیر است مسؤولیت بزرگی است

وی با تأکید براین مطلب که ما افرادی که توانایی مدل سازی را براساس آرای فکری داشته باشند که وقتی می خواهیم در جزئیات وارد شویم مجتهد نیز باشد کم داریم، خاطرنشان کرد: در اینجا این سئوال مطرح می شود که آیا با توجه به  آرای مرجع آیا پژوهشگر اسلامی می تواند مجتهد نباشد؟

این نویسنده فرانسوی با بیان اینکه در مدل سازی آنجایی که زندگی مردم درگیر است مسؤولیت بزرگی است، اظهارکرد: آیا کسی که صرفا اقتصاد خوانده اما اجتهاد ندارتد و در این زمینه مقلد است می تواند مدل سازی کند.

وی ادامه داد:راه شهید صدر، راهی است که قابل توجه است و نباید دیگر شخصیت ها را محدود کرد چرا که امام خمینی (ره) و بزرگان دیگر نیز در فلسفه هستند و به نظر من ما مرهون درنظر گرفتن همه آرا هستیم و نباید محدود شویم اما درعین حال شهید صدر جزو منابع مدل سازی و ارتباط دادن بین فقه و مسائل مبتلی به و در سطح مدل سازی اجتماعی است، چرا که در سطح نظریات اجتماعی او نظریه دارد ودر شرایطی که فقه در جاهایی محدود به مسائل فردی شد، شهید صدر نسبت به این امر گله مند بود.

پلیسیه با بیان اینکه شهید صدر برای یک پژوهشگر اسلامی جزو منابع الزامی برای اهل سنت و شیعه است و در عین حال نباید محدود شد، گفت: شهید صدر تنها فرد معدودی است که در مباحث علمی به صورت همه جانبه کار کرده است و مختص یک رشته نیست.

عدالت طلبی شاخص ممیز مکتب اقتصادی شهید صدر

پلیسیه در بخش دیگری از سخنان خود گفت: شاخص ممیز مکتب اقتصادی که شهید صدر معرفی می کند عدالت طلبی است و بیان می کند که عدالت طلبی، مکتب است و این موضوع رمز تفکر شهید صدر است که فرزند حوزه و فقه و شیعه است و حرکت او همه جانبه و جامع است.

وی با اشاره به این مطلب که شهید صدر را باید در قالب یک حرکت دید، گفت: ما زاویه ایستای فراوانی در نوع تفکرات مختلف و متنوع دباره دیگر بزرگان داریم اما شهید صدر یک حرکت است و علما می توانند به ما در این راستا کمک کنند.

دکتر رافائل مائوریلو، شرق شناس وصدرپژوه ایتالیایی درادامه این میزگرد به نحوه آشنایی با آثار شهید صدر در اروپا پرداخت.

وی درباره آشنایی بیشتر اروپائیان با آثار شهید صدر در مقایسه با خاورمیانه و دلایل مهجوریت شهید صدرگفت: آشنایی من با شهید صدر به دو دهه می رسد و وقتی  میخواستم پایان نامه لیسانس را بنویسم، موضوع اسلام شناسی را انتخاب کردم و با استاد خودم که اولین شیعه شناس اروپایی است مشورت داشتم که او شهید صدر را معرفی کرد.

اهمیت دادن به نظریه پردازی وعمل کردن مهمترین ویژگی شهید صدر است

 وی با بیان اینکه مهمترین ویژگی شهید صدراهمیت دادن به نظریه پردازی وعمل کردن است، بیان داشت: اما درعین حال اروپائیان در مقایسه با ایران و خاورمیانه شناخت بیشتری نسبت به شهید صدر و آثار او دارند.

شرق شناسی ایتالیایی با بیان اینکه وقتی می خواستم درباره اقتصاد اسلامی کارکنم در حالی که موسی صدر چهره ای شناخته شده برای اروپایی ها است اما من چندان آشنایی نداشتم   می توان گفت از این دوره به بعد من صدرپژوه شدم و درباره خاندان صدر کارکردم، اظهارداشت: در واقع خاندان صدر از جمله مردان و زنان آنان نقش مهمی در تمدن اسلامی داشتند که دانش پژوهان برجسته اروپایی درباره این خاندان کارهای بسیاری انجام داده اند و من برروی چهار خاندان از سادات کارکرده ام که در این عرصه فعالیت داشته اند.

در اروپا برجسته ترین اساتید شرق شناسی درباره صدر نوشته اند

وی با بیان اینکه در اروپا برجسته ترین اساتید شرق شناسی درباره صدر نوشته اند، تصریح کرد: در عین حال ما امکان درک و اندیشه موثر شیعه و اسلام نمی توانیم داشته باشیم مگر اینکه با شهید صدر آشنا شویم.

این صدرپژوه ایتالیایی ادامه داد: از طرفی هر کاری که ما می خواهیم انجام دهیم باید نظریه پردازی باشد و مهمترین ویژگی شهید صدر نظریه پردازی است و این همان چیزی است که در ایران جای آن خالی است و افرادی که پایان نامه می نویسند اطلاعات را جمع می کنند و این پایان نامه حساب نمی شود وقتی پایان نامه است که شما یک تئوری علمی دارید و با آن تئوری منابع دست اول را پیدا می کنید و روی آن کار می کنید اما نمی توان بدون روش به نتیجه رسید.

دورترین عمل اقتصادی از اقتصاد اسلامی

وی با بیان اینکه اروپائیان اعتقاد بیشتری به قابلیت اندیشه ای شهید صدر دارند تا خود مسلمانان، گفت: در شرایط فعلی این پرسش مطرح است که اقتصاد اسلامی کجا هست و در حالی که ما درکشور اسلامی هستیم ک اما سود به پول تعلق می گیرد و مردم ارز می خرند و می فروشند و این دورترین عمل اقتصادی از اقتصاد اسلامی است.

افراد بسیاری درباره شهید صدر در اروپا مطالعه می کنند

عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه در واقع اقتصادنا ترجمه می شود تا فهمیده شود که فرهنگ اسلامی قابلیت توسعه ای واقتصادی دارد، تصریح کرد: از طرفی سیستم اقتصادی غرب  کار نمی کند و آنها می خواهند دنبال یک سیستم جدید بروند و منتظرهستند که یک نفر به آنها ایده بدهد و در واقع در انتظارافکار شهید صدر دراین باره هستند چرا که حتی برخی از ایتالیایی ها می گویند اسلام غرب دوم است و به همین دلیل است که افراد بسیاری درباره شهید صدر در اروپا مطالعه می کنند که ویژگی برجسته او اندیشه و عمل است.

مائوریلو درباره حمایت شهید صدر از انقلاب اسلامی گفت: بیداری اسلامی یک حرکت است اما در شرایط فعلی قابلیت اندیشه ای و فکر کردن و حرکت رو به جلو با یک نظریه پردازی کامل و داشتن چارچوب را در جامعه فعلی نمی بینم چرا که دولت که با سختی و بعد از هشت سال جنگ امروز آنقدر قوی نیست و از طرفی ما امروز دانشکده به اسم شهید صدر نداریم و فقط یک اتوبان در تهران است که به اسم شهید صدر است و فکر نمی کنم یک دانشکده حقوق، اقتصاد و فلسفه به اسم شهید صدر باشد.

وی با اشاره به دوران قبل از انقلاب که همه چیز ممکن بود، اظهارکرد: در آن شرایط حتی امکان داشت که ما یک اقتصاد، فلسفه و جامعه مربوط به خودمان داشته باشیم اما در شرایط فعلی این موضوع را نمی بینم و راه حل این است که به آن زمان برگردیم و به اندیشه های بزرگان گذشته رجوع شود تا راه حلی برای پیداکردن مشکلات امروزبرسیم.

زهرا حائری، ازشاگردان شهیده بنت الهدی صدردرادامه این نشست به بررسی مقام علمی، سیاسی، فرهنگ و اجتماعی استاد خود پرداخت.

وی درادامه با اشاره به دغدغه اجتماعی بانو بنت الهدی صدرگفت: در شرایطی که دختران و زنان حتی اجازه تحصیل نداشتند بانو بیت الهدی صدر نسبت به ناهنجاری ها اجتماعی اعتراض و در عین حال برای اصلاح اجتماع تلاش کرد./ف

تهیه و تنظیم: فاطمه ترزفان