به گزارش خبرنگار پایگاه تخصصی وسائل جلد دوم اقتصاد بخش عمومی که توسط اساتید اقتصاد همچون دکتر امیری، شهنازی و دهقان شبانی تالیف شده در ۳۱۳صفحه منتشر گردید. این کتاب که به عنوان منبع اصلی درس اقتصاد بخش عمومی برای دانشجویان رشته اقتصاد و شاخه‌های آن در نظر گرفته شده، متشکل از ده فصل می‌باشد.
در فصل اول این اثر مولفان، بودجه و مسائل مربوط به آن را واکاوی نموده و مبانی بودجه ریزی، بودجه ریزی در ایران و شناخت رانت جویی در بودجه ریزی را توضیح می‌دهند. در این فصل ابتدا تعریف بودجه گفته شده و پس از ان مباحثی چون اهداف و ماموریت‌های بودجه، اصول بودجه، شیوه‌های بودجه ریزی بیان میگردد و پس از آن مولفان بحث بودجه را در ایران پیگیری می‌کنند و در نهایت با مبحث اقتصاد سیاسی که همان رانت جویی در بودجه است فصل اول به پایان می‌رسد.
درآمدها و هزینه های دولت عنوان فصل دوم این اثر است. درآمدهای عمومی مبحث آغازین این فصل است که بیشتر به چهار گروه درآمدهای مالیاتی، استقراضی، از محل چاپ پول و سایر درآمدها تقسیم میشود که هر کدام از این موضوعات در این قسمت جداگانه توضیح داده میشود. البته این درآمدها که همان درآمدهای دولت است در ایران عمدتا به سه گروه درآمدهای نفتی، مالیاتی و سایر تقسیم میگردد. در تعریف اول این درآمدها درباره‌ی درآمدهای مالیاتی مولفان اورده اند" مبالغی هستند که دولت‌ها از درآمد و دارایی های اشخاص حقیقی و حقوقی برای تامین مالی و انجام وظایف خود برداشت می‌کنند. لازم به ذکر است که میان مبالغی که دریافت می‌شوند و نیز استفاده‌ای که مودیان مالیاتی از خدمات دولت می‌کنند، لزوما برابری وجود ندارد."[1]
پس از این مباحث، مولفان به توضیح کامل مالیات و انواع آن پرداخته اند و پس از ان نیز با استفاده از جداول به توضیح درآمدهای دولت ایران و مخارج دولت در ریاست جمهوری های پیشین ایران پرداخته شده است.
در فصل سوم کتاب حاضر که انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه چاپ اول آن را بر عهده داشته؛ اصول و مبانی مالیات بررسی میگردد. در این فصل مولفان به دنبال پاسخگویی به سوالاتی از قبیل: چرا باید در اقتصاد مالیات وضع شود؟ مالیاتها چه ویژگیهایی باید داشته باشند؟ آیا همه بار مالیات بر عهده کسی است که دولت از وی مالیات را وصول میکند و صفات و شرایط یک نظام مالیاتی مناسب چیست؟؟ هستند.
مولفان در فصل چهارم و پنجم این اثر، اثرات مالیات در اقتصاد را بررسی مینمایند. در فصل چهارم تاثیر انواع مالیات با توجه به ساختار بازار بر عملکرد بنگاهها مشخص شده است، دو بازار حدی رقابت کامل و انحصار کامل در نظر گرفته شده و تاثیر مالیاتهای مقطوع، مالیات بر واحد، مالیات بر فروش و مالیات بر سود در این دو بازار بررسی میشود و در انتها نیز بحث مختصری در خصوص مالیات در بازارهای با ساختار انحصار چند جانبه ارائه میشود.
مولفان در فصل ششم کتاب خویش نگاهی نو به مالیات انداخته و به بررسی اقتصاد سیاسی مالیات میپردازند. اولین مبحث این فصل جامعه شناسی مالی است که در آن نوشته شده" جمع آوری مالیات حاصل سیاست گذاری، نظارت بر فعالیت اقتصادی، مدیریت قوانین پیچیده و ترتیبات قضایی لازم برای ضمانت وصول مالیات تلقی میشود. بنابراین تفاوت در سطح مالیاتی میان کشورها میتواند بازتاب دهنده درجات مختلف آنها در دولت سازی باشد."[2]
در ادامه این فصل نیز سوالاتی در مسئله مالیات طرح گردیده و به هر کدام جداگانه پاسخ داده شده است. این فصل با جمع بندی به پایان رسیده که مولفان در آن مینویسند" الگوی اقتصادی سیاسی ارائه شده در این فصل تلاشی است برای ارائه تصویر اثباتی از مالیات ستانی و کنشهای مرتبط با آن، هر چند برای سادگی بحث، از آوردن مباحث اقتصاد ریاضی اجتناب شده است. نشان داده شد که نظام مالیاتی متاثر از ساختار سیاسی، فرهنگی، قضائی و اداری است. به گونه ای که قدرت مالیات ستانی دولت تحدید ساختاری میشود."[3]
فرار مالیاتی، مالیات بر ارزش افزوده، فروش دارایی از فصول دیگر کتاب اقتصاد بخش عمومی است.
توزیع درآمد و اندازه گیری فقر آخرین فصل اثر حاضر است که زیر نظر دکتر الیاس نادران تالیف شده است. دیدگاههای مختلف درباره توزیع درآمد، دیدگاههای مربوط به توزیع مقداری درآمد، معیار بازار رقابت کامل، توزیع درآمد با لحاظ نوع دوستی از جمله مباحث این فصل است. این اثر که در تعداد ۵۰۰نسخه منتشر شده؛ با قیمت ۱۲۰۰۰تومان در بازار عرضه میگردد.
پی‌نوشت:
[1] کتاب «اقتصاد بخش عمومی»، جمعی از نویسندگان ، ص40
[2] همان، ص129
[3] همان، ص155
323/603/ع