vasael.ir

کد خبر: ۷۷۶۶
تاریخ انتشار: ۳۰ بهمن ۱۳۹۶ - ۱۷:۰۹ - 19 February 2018
گزارش کرسی فقه دولت سازی اسلامی؛

عدم توانایی فقه فرد محور در ارائه نظریه فقه دولت اسلامی

وسائل- حجت الاسلام نصرتی با اشاره به تأثیر رویکرد به فقه در تعیین گستره موضوعی فقه دولت اسلامی گفت: فقه فرد محور، فقه نظام ساز و فقه تکاملی سه رویکرد به فقه است که نقطه ضعف فقه فردی، انفعالی بودن آن و نقطه ابهام فقه نظام ساز، عدم تفاهم و ارائه روش است لذا این دو رویکرد توانایی تببین فقه دولت ساز اسلامی را ندارند.

به گزارش خبرنگار سرویس مبانی پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل، چهارشنبه 96/11/25، جلسه بیست و هشتم از سلسله نشست‌های تخصصی فقه دولت سازی اسلامی(فدا) با موضوع «گستره موضوعی فقه دولت سازی اسلامی» با حضور حجت‌الاسلام نصرتی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در مؤسسه فتوح اندیشه واقع در پردیسان برگزار شد که اهم مباحث مطرح شده، تقدیم خوانندگان گرامی می‌شود.

 

عوامل مؤثر در تعیین گستره موضوعی فقه اسلامی

۱ـ تعریف فقه

۲ـ تعریف دولت

۳ـ مدموریت و کارکردهای دولت اسلامی

۴ـ نسبت فقه دولت و فقه سیاسی: فقه دولت اسلامی شاخه ای از فقه سیاسی است البته به معنای عام یعنی اداره و سرپرستی نظری و عملی مجموعه امور فرهنگی، سیاسی، اقتصادی است.

تعریف حضرت امام از سیاست: سیاست آن است که جامعه را هدایت کند و راه ببرد ، تمام مصالح جامعه را در نظر بگیرد و اینها را هدایت کند به طور آن چیزی که صلاحشان است، صلاح ملت است صلاح افراد است و این مختص به انبیا است، دیگران این سیاست را نمی توانند اداره کنند.

از منظر امام سیاست به سه قسم تقسیم می کند:

  1. سیاست اسلامی: در نقشه راه انبیا است
  2. سیاست شیطانی: که گمراهی محض است که به دستگاه ابلیس سوق میدهد.
  3. سیاست حیوانی: نگاه بشری داشتن، نگاه مادی به انسان و توغل در حیات مادی انسان اما نقشه ور اه برای کمال انسان پی ریزی نشده است.

۵ـ گستره موضوعی فقه سیاسی در دولت اسلامی وابسته به تعریف گستره موضوعی دین است با توجه به ترابط سه شاخه اصلی علم در اسلام (آیه محکمه، فریضه عادله، سنّه قائمه) و احاطه بر همه نیازهای حیاتی بشر و حضور مجموعی در همه عرصه ها.

 

عناصر اصلی دولت و حکومت

۱ـ خاک و سرزمین

۲ـ مکتب اعتقادی و فکری بر پایه ایمان

۳ـ حکومت: سازمان اجرایی درون دولت

۵ـ حاکمیت: حق اعمال اراده جمعی که در محدوده سرزمین، مطلق و غیر قابل تقیید است که از آن به استقلال یاد می شود.

 

فقه

۱ـ تأثیر رویکرد به فقه در تعیین گستره موضوعی فقه دولت اسلامی

  1. فرد محور: فقه تکلیف محور، متوجه فرد فرد کارگزاران نه سیستم، فقه مسائل مستحدثه، حل تزاحم احکام در موقعیت اجرا، گرچه در آن احکام حکومتی دیده می شود اما محور آن این امور نیست و حداکثر احکام حکومتی به مثابه احکام اولیه الهی است و مبتنی بر ضرورت و مصلحت و ملاحظات مقتضیات زمان و مکان و رعایت مصالح جامعه. (مهمترین مشکل این رویکرد انفعالی بودن آن است.)
  2. نظام ساز: دیدن توامان احکام و موضوعات در نظام همانند شهید صدر که منجر به تولید مکتب و نظام می شود. حکم الزامات حاکم الهی در منطقه الفراق که ناظر به احکام تشرعی جعل می شود. این رویکرد فقه احکام کلان است. امتثال احکام در مقام حکومت مجموعی است نه انحلالی. این رویکر بیان می کند که اسلام علاوه بر احکام اجتماعی، مکتب اجتماعی هم دارد، زیر سیستم می تواند داشته باشد، مکتب اقتصادی، سیاسی راه بیاندازد. پس فقه باید استنباط مکتب و نظام سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کند. نکته ابهام این رویکرد، عدم توانایی تفاهم با دیگران، لذا دست این رویکرد از این جهت خالی است که بتواند روشی را ارائه دهد که مکتب و نظام را معرفی کند. بنابر این نمی توان با این رویکرد فقه دولت اسلامی را ارائه داد.
  3. رویکرد تکاملی: علاوه بر پاسخگویی به موضوعات روز باید توجه به آینده داشته باشد.

 

۲ـ زیر شاخه های فقه دولت اسلامی

  1. فقه ساختار
  2. فقه کارگزار: نقطه کلیدی و شروع تحول
  3. فقه قانون

 

گستره موضوعی فقه

  1. انقلاب اسلامی
  2. نظام اسلامی
  3. دولت اسلامی: ناظر به مأموریت های دولت اسلامی؛ اسلامی سازی دولت در تعامل با سایر علوم؛ ابعاد عدالت، سیاست، اقتصاد و فرهنگ؛ سطوح: راهبردها، سیاست ها و برنامه و قوانین؛ باید ابعاد و سطوح به صورت ماتریسی ضرب شوند.
  4. جامعه اسلامی
  5. تمدن اسلامی

در ذیل نمودار مباحث مطرح شده تقدیم می گردد./ف

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۲۱ / ۰۲ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۴:۳۰:۴۰
طلوع افتاب
۰۶:۰۷:۰۹
اذان ظهر
۱۳:۰۳:۲۴
غروب آفتاب
۱۹:۵۸:۵۵
اذان مغرب
۲۰:۱۷:۲۳