vasael.ir

به گزارش خبرنگار سرویس سیاست پایگاه تخصصی فقه حکومتی(وسائل)، 68 امین کرسی نظریه پردازی با موضوع ظرفیت شناسی جریان های فکری ـ سیاسی ایران معاصر برای تحقق تمدن نوین اسلامی با ارائه حجت الاسلام مهدی ابوطالبی، استادیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و ناقدان حجت الاسلام عبدالرسول یعقوبی، حجت الاسلام رضا رمضان نرگسی و دبیری حجت الاسلام محمد بهمنی در این مرکز علمی و آموزشی، شامگاه28 آبان ماه 96 در قم برگزار شد.

در ابتدای این جلسه حجت الاسلام ابوطالبی به ارائه نظریه خود از دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی پرداخت و گفت: در این نظریه می خواهیم با توجه به دیدگاه رهبر معظم انقلاب درباب تمدین نوین اسلامی به بررسی جریان های فکری و سیاسی بپردازیم.

وی در ادامه به تعریف مفاهیم جریان های فکری و سیاسی پرداخت و اظهار داشت: مجموعه افراد، گروه ها، تشکل ها و احزاب که براساس مبانی مشترک فکری به دنبال فعالیت سیاسی اجتماعی با اهداف مشترک هستند را جریان های فکری و سیاسی می گویند. و منظور از جریان های فکری سیاسی معاصر، دوران انقلاب اسلامی است.

حجت الاسلام ابوطالبی در تعریف تمدن گفت: براساس دیدگاه رهبر معظم انقلاب، تمدین نوین اسلامی، تمدنی جدید و پیشرفته در همه عرصه های معنوی و مادی حیات انسانی است که بر مبنا و تفکر اسلامی شکل گرفته است و در آن علم همراه با اخلاق است.

این استاد حوزه به جایگاه اسلام در تمدن نوین اسلامی پرداخت و گفت:  اسلام، مایه، پایه و محور تمدین نوین اسلامی است. آموزه های اسلامی بنیان های این تمدن را تشکل می دهند. حرف نو و تمدن، آمیختگی دین و زندگی است.

وی در ادامه مراحل تکوین و استقرار تمدن نوین اسلامی را چنین عنوان کرد: انقلاب اسلامی، نظام، دولت، جامعه، امت اسلامی یا تمدن بین المللی اسلامی از مراحل تکوین و استقرار تمدن نوین اسلامی است.

استاد یار موسسه امام خمینی(ره)، همچنین لوازم مبنایی تحقق تمدن نوین اسلامی را جامعیت و جاودانگی اسلام، همراهی دین و سیاست و تشکیل دولت اسلامی، علم دینی و تولید علوم اسلامی و الگو اسلامی ایران پیشرفت، نهادسازی و نظام سازی دینی، وحدت امت اسلامی برای تحقق تمدن بین المللی اسلامی، اسلام ناب در مقابل اسلام آمریکایی در قالب اسلام متحجر و اسلام التقاطی سکولار، عنوان کرد.

وی در تعریف دسته بندی کلی جریان های فکری و سیاسی معاصر ایران، اظهار داشت: سه دسته کلی، یکی جریان مذهبی با محوریت منابع و دیدگاه های شیعی، دومی جریان روشنفکری غربگرا با محوریت مطلق نظریه های غربی و جریان روشنفکری دینی با التقاط اسلام و نظریه های غربی است.

این پژوهشگری حوزوی به تبیین دسته بندی گروه ها و تفکرات سیاسی پرداخت و گفت: مبانی فکری جریان اصیل مذهبی(اسلام ناب) چند مبنا دارند؛ یکی از آن ها جامعیت و جاودانگی اسلام مثل شیخ فضل الله نوری، امام خمینی(ره)، نواب صفوی و شهید مدرس است. نهادسازی و نظام سازی دینی و تولید علم دینی و الگو اسلامی ایران پیشرفت، وحدت اسلامی، اسلام ناب، اعتقاد به تشکیل تمدن اسلامی از جمله تفکرات سیاسی ایران معاصر هستند.

وی سایر گروه ها و جریان های مذهبی را مسلک اخباری، مکتب تفکیک، انجمن حجتیه، برائتی های افراطی موسوم به تشییع انگلیسی دانست.

حجت الاسلام ابوطالبی در تبیین جریان روشنفکری غربگرا گفت: این گروه به دین حداقلی و جدای دین از سیاست معتقدند که حسین بشریه، کاظم اعتمای از جمله افراد این گروه هستند که دین را مانع توسعه و پیشرفت می دانند و با نهادسازی و نظام سازی دینی و برنامه ریزی اسلامی مخالفت می کنند که از جمله آن ها آقای محمود سریع القلم است.

وی ادامه داد: جریان روشنفکری دینی به جدایی دین از سیاست و سکولاریسم درون دینی معتقدند و مبنای جامعیت دین را زیر سئوال می برند که از جمله آن ها افرادی همچون مهندس بازرگان، مجتهد شبستری، سروش، نقیب زاده و عبدالکریمی هستند.

پس از پایان سخنان حجت الاسلام ابوطالبی، یکی از ناقدان به نام حجت الاسلام رضا رمضان نرگسی در نقدی کوتاه گفت: اینکه در این نظریه شما جریانات سیاسی را به سه بخش تقسیم کردید، بخش دوم و سوم را می توان یک جریان دانست؛ زیرا جریان پیشرفت همان جریان روشنفکری دینی و غربگرا یکی به شمار می آیند.

البته در اعضای جریان ها، اشرافیت و قدرت طلبان که عملا کار را به دست می گیرند، این گروه ها  در جریانات سیاسی دیده نشده است در حالی که این ها هم گروه های فکری هستند و پشتوانه فکری دارند و از زمان قاجار تاکنون وجود داشته و خودشان را در حوادث و جریانات تطبیق می دهند.

همچنین در این نظریه باید به نظریه های دینی و تفسیر روشنفکری دینی از دین بیشتر دقت شود، در این تعریف عقلانیت اسلامی را مدنظر قرار داده اید در حالی که اساسا در مبانی شش گانه آن ها را قرار داده اید و بیشتر به این مبانی تاکید کرده اید تا اینکه بخواهید تعریفی ارائه دهید.

در باب انجمن حجتیه، توضیحات ناکافی است و همچنین سه دوره از مکتب تفکیک را نام برده اید اما به صورت دقیق توضیح نداده اید.

جریان اخباری را به بعنوان یک جریان سیاسی محسوب کرده اید؛ در حالی که این ها جریان، سیاسی نیست؛ اما دیگر جریان ها را می توانستید در این تعاریف بیان کنید.

حجت الاسلام یعقوبی از دیگران ناقدان این جلسه تنها به توضیح چند نکته اشاره کرد و گفت: شما در این نظریه به صورت ذهنی برخورد کرده اید در حالی که باید به بررسی عینی آن می پرداختید.

طرح چنین نظریه ای بدون داشتن نتیجه عملی و کاربردی، مفید فایده نیست، به نظر می رسد که به نتیجه مطلوبی با این گونه دیدگاه ها و نظریه های نخواهیم رسید باید نشان دهید که دنبال چه دغدغه ای هستید؟

اینکه تمدن غرب، تمدن نوین اسلامی را قبول ندارد و با ظرفیت همراهی را دارند و ندارند، تنها یک بحث ذهن گرایی است نیاز به طرح عینی و واقعی دارد.

اینکه نحوه تعامل با تفکرات و اندیشه های مختلف سیاسی به چه شکل باشد از همه موضوعات مطرح شده مهم تر است؛ زیرا شناخت جریانات سیاسی تنها کافی نیست و امروز جریان های روشنفکر و مختلف سیاسی در کشور وجود دارند و به تعامل می پردازند و ما باید نحوه تعامل آن را پیدا کنیم. زیرا بودن این تضادها خود به نحوه تکامل و تعامل ها کمک می کند و موجب رشد می شود./930/