به گزارش خبرنگار پایگاه تخصصی وسائل تامین اجتماعی به عنوان یکی از پایه های اساسی عدالت اجتماعی همواره از آرمانهای والای انسانی بوده است. ضرورت تامین اجتماعی در جمهوری اسلامی برخاسته از نگاه عمیق اسلام به سعادت و تکامل اجتماعی انسان و نقشی است که تامین اجتماعی در این زمینه ایفا می‌نماید. از این رو برقراری تامین اجتماعی و رفع فقر و محرومیت از اقشار مختلف جامعه در زمره اهداف اساسی ایران قرار گرفت و در اصول متعددی از آن از جمله اصول دوم تا چهارم تاکید گردید. در راستای چنین ضرورتی کتاب «الگوهای تامین اجتماعی از دیدگاه اسلام و غرب» به این موضوع در هفت فصل و ۴۳۲صفحه می‌پردازد. نکته مهم در این کتاب این است که از آنجا که دکتر سید رضا حسینی سوابق آموزشی و پروهشی در زمینه های فقه، علوم قرآن و حدیث و علوم اقتصادی داشته، در حالی که حدالمقدور جوانب غیر اقتصادی موضوع مدنظر قرار گرفته؛ رویکرد غالب این کتاب بر اساس اقتصاد اسلامی بوده است.
کلیات و مفاهیم عنوان اولین فصل است که در بیان مسئله آن بیان شده" کتاب حاضر به منظور دستیابی به الگویی از تامین اجتماعی بر مبنای آموزه‌های اسلامی است که ضمن برخورداری از نقاط قوت الگوهای موجود، اشکالات آنها را نداشته باشد و بتواند متناسب با نیازها و شرایط تحول یافته جوامع امروزی، نیازهاس معیشتی آحاد جامعه را تضمین کند." [1] اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف تحقیق، پیشینه تحقیق، مفاهیم اساسی تحقیق مباحثی است که در این فصل ارائه گردیده است .
مولف در فصل دوم، الگوی تامین اجتماعی در صدر اسلام را بررسی نموده است. پرداختن به موضوع این فصل به این هدف صورت می‌گیرد که خواننده ببیند پدیده‌های نوین جوامع بشری در سنت فاخر و دیرینه ما به چه سان مدیریت شده است. بدون تردید صرفنظر از آن دسته آموزه‌هایی که از اختصاصات آن عصر بوده و امروزه عتیقه محسوب میشوند، بسیاری از آنها نیز هستند که ارزش انها برای حل مشکلات امروزی از هر کیمیایی بیشتر است، که ضرورت ایجاب میکند آنها را شناخت و در حل مشکلات امروز به کار بست. در این فصل ابتدا وضعیت اولیه تامین اجتماعی در آستانه ظهور توضیح داده شده؛ که مختصر آن این است که "مسئولیت تامین نیازهای مالی اولیه به عهده خود افراد و در مراتب بعدی به عهده خانواده و عشیره او بود و هیچ اعتقادی برای کمک به فقیران به عنوان همنوعان غیر عشیره ای وجود نداشت." [2] در نهایت فصل پس از توضیح مبانی الگوی تامین اجتماعی صدر اسلام با مبحث تحلیل ویژگی‌های کارکردی الگوی تامین اجتماعی صدر اسلام به پایان می‌رسد.
الگوهای تامین اجتماعی در کشورهای غربی فصل سوم اثر حاضر است که چاپ اول آن توسط انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به زیور طبع آراسته شد. در جوامع قبل از رنسانس، کلیسا عهده دار تنظیمات اجتماعی و اداره امور جامعه بود و بر اساس سلیقه خاص و برداشتی که اربابان کلیسا از تعالیم مسیحیت داشتند حمایتهای اجتماعی پراکنده ای در جریان بود.نقطه عطف تحول در الگوهای تامین اجتماعی، از رنسانس به بعد به وقوع پیوست. اولین مکتب سوسیالیسم بود که بر اداره زندگی توسط دولت تاکید داشت و به دلیل نفی آزادی و اختیار افراد و لغو مالکیت خصوصی زود شکست خورد و دیگری مکتب سرمایه داری است که در این فصل به توضیح آن پرداخته شده و مولف با تبیین وضعیت تامین اجتماعی در این مکتب، عوامل پیدایی تامین اجتماعی در مکتب سرمایه داری ارشادی، اهداف تامین اجتماعی و موارد تحت پوشش آن، راهبرد و شیوه های تامین مالی اجتماعی به محورهای اصلی این فصل پرداخته است.
آقای دکتر حسینی در فصل چهارم اثر خویش، به نقد الگوهای تامین اجتماعی در نظام سرمایه داری پرداخته است در مبحث اول این فصل خواننده کتاب می‌خواند" به رغم اهمیت و ضرورت بی مانند تامین اجتماعی، امروزه به دلیل مشکلات و بحران‌های فراوانی که سیستم‌های تامین اجتماعی و دولت‌های رفاهی با آن رو به رو شده اند، این امر به یکی از پیچیده ترین و پرچالش ترین مباحث برای بسیاری از دانشمندان اجتماعی تبدیل شده و یافتن راه حل برای برون رفت از آنها همچنان موضوع بحث محافل علمی است."[3] سپس مولف به خلا تئوریک جایگاه تامین اجتماعی در جهان بینی اقتصادی این نظام پرداخته و می‌نویسد" ملاحظه مواضع رویکردهای رفاهی موجود در درون نظام سرمایه داری و نتایج عملی آنها حاکی از این واقعیت است که این نظام در ارتباط با مسئله تامین اجتماعی در یک آشفتگی ایدئولوژیکی قرار دارد و هنوز به هیچ معیار و قاعده ای که بتواند میان خودخواهی‌های فردی و آرمان‌ها و منافع جمعی سازگاری ایجاد کند و به طور هم زمان هر دوی آنها را ارتقا دهد، دست نیافته است." [4] و از مباحث مهم و در واقع آخرین سخن ارزیابی تامین اجتماعی معاصر با رویکرد انتقادی به نظام سرمایه داری بوده که از نظرات منتقدانی همچون موریس آلیس( متخصص و برنده جایزه نوبل) و دکتر نمازی( استاد برجسته نظامهای اقتصادی) استفاده شده است.
آقای حسینی در فصل پنجم به سراغ تامین اجتماعی در ایران رفته است. این بررسی بنا به دلایلی برای طراحی الگوی پیشنهادی ضرورت دارد؛ زیرا ابتدا از نظر تاریخی تمدن اسلامی در ایران پیشینه برجسته ای دارد و دوما اینکه پس از انقلاب تلاشهای زیادی برای استقرار یک الگوی تامین اجتماعی بر مبنای اصول و ارزشهای اسلامی صورت گرفته است. محورهای اساسی این فصل عبارت از پیشینه تامین اجتماعی قبل از انقلاب اسلامی، تامین اجتماعی در قوانین عادی، نهادها و سازمانهای نظام تامین اجتماعی و بررسی نقاط قوت و ضعف الگوی رایج است.
مهم‌ترین فصل کتاب الگوهای تامین اجتماعی از دیدگاه اسلام و غرب است. مولف ابتدا ماهیت کلی مسئله تامین اجتماعی در منابع اسلامی را بیان کرده که در این قسمت از نظر شهید صدر استفاده شده که شهید می‌فرمایند" تامین اجتماعی در اسلام حقی از حقوق انسان است که خدای متعال آن را واجب کرده است و این حق به عنوان یک حق انسانی، با اختلاف سطح تمدن و ظروف مختلف متفاوت نمی‌شود." [5]
در ادامه نیز در مبحث حاکمیت دولت اسلامی مولف میگوید" در اندیشه اسلامی دولت علاوه بر اینکه حافظ نظم و امنیت جامعه است، مسئولیت مهمتری به نام برقراری عدالت اجتماعی و مهمتر از آن، زمینه سازی برای رشد و تعالی معنوی مردم بر عهده دارد." [6]
اقای حسینی در فصل پایانی به بیان نتایج و پیشنهادهای خود می‌پردازد.
آقای حسینی که هدف خویش از تالیف کتابش را نشان دادن حکمت و عقلانیت شریعت اسلامی و شایستگی کامل آن برای حل مشکلات تامین اجتماعی در جوامع معاصر می‌داند؛ کتاب خویش را برای اولین بار در سال ۱۳۹۴راهی بازار نموده است. این اثر که در تیراژ ۱۰۰۰ نسخه منتشر شده؛ با قیمت۱۵۷۰۰تومان در بازار موجود می‌باشد.
پی‌نوشت:
[1] کتاب کتاب «الگوهای تامین اجتماعی از دیدگاه اسلام و غرب» ،دکتر سید رضا حسینی ، ص6
[2] همان، ص33
[3] همان، ص125
[4] همان، ص128
[5] همان، ص253
[6] همان، ص271
323/603/ع