به گزارش خبرنگار پایگاه تخصصی وسائل کتاب «کلیات علم اقتصاد» که جهت آشنایی علاقه مندان به مباحث اقتصادی تدوین شده، در فصول مختلف به شاخه های متعدد علم اقتصاد پرداخته و سعی نموده است تا خواننده را با مفاهیم و اصول اولیه علم اقتصاد آشنا کند. مولفان این اثر سعی نموده‌اند تا در کنار توضیح و تشریح مطالب، نمائ کلی از وضعیت اقتصادی کشور ایران را نیز ارائه نمایند.
عنوان فصل اول این اثر علم اقتصاد و پیدایش آن است. از آنجایی اقتصاد و پدیده‌های اقتصادی مانند مصرف، تولید، مبادله و ... برای انسانها امور شناخته شده ای هستند و بشر در هر زمانی و هر جامعه ای با این مسائل سرو کار داشته و دارد ابتدا مولفان در این فصل به سراغ تعریف علم اقتصاد رفته و پس از آن اهمیت آن را بازگو کرده و قلمرو آن را برای خوانندگان توضیح می‌دهند و تنها به این نکات بسنده نشده و شاخه های اصلی این علم و پیشینه این علم نیز به طور کامل چه در دین اسلام و چه دوره های پس از رنسانس توضیح داده شده است.
اقتصاد؛ ماهیت و روش عنوان فصل دوم این کتاب ۳۶۱صفحه ای است. مباحثی که در این فصل ارائه گردیده شامل مراحل شناخت در علوم تجربی، روش تحقیق در علم اقتصاد و الگوها در اقتصاد است.
عنوان آخرین فصل از بخش اول سازمان اقتصادی و پرسش‌های اساسی است که این فصل با مبحث نظام‌های اقتصادی آغاز گردیده که در اهمیت و ضرورت بحث گفته شده"ساز و کاری که هر جامعه از طریق آن تصمیمات اساسی اقتصاد را می‌گیرد، نظام اقتصادی یک جامعه را معرفی میکند. به طور کلی نظام اقتصادی ساختار تولید، تخصیص منابع، توزیع و مصرف کالاها و خدمات در اقتصاد هر جامعه است."[1]
نقش دولت در تخصیص، تولید و توزیع، ارزیابی نظام اقتصادی اسلامی از دیگر مباحث این فصل است. مولفان در ضمن ارزیابی نظام اقتصادی اسلامی، محدودیت‌های این نظام اقتصادی را توضیح داده و آورده اند" در نظام اسلامی اصل بر آزادی فعالیتهای اقتصادی است و تنها دو محدودیت در این زمینه وجود دارد. یکی محدودیت درونی که فرد به دلیل مسلمان بودن آنها را پذیرفته و آزادانه و با اختیار آزادی خود را به چارچوب احکام و ارزش‌های اسلامی محدود میکند. دیگری محدودیت بیرونی است که در برخی موارد برای رفع تعارضات آزادی افراد با مصالح اجتماعی از طرف دولت اسلامی وضع می‌شود."[2]
آقایان دکتر سید هادی عربی و سید اسحاق علوی در بخش دوم از اثر خودشان، موضوع اقتصاد خرد را مدنظر قرار داده و در شش فصل به این موضوع پرداخته اند. تحلیل بازار، کشش ها، نظریه رفتار مصرف کننده، هزینه های تولید، نظریه رفتار تولید کننده و بازار رقابتی و نظریه رفتار تولید کننده و بازارهای غیر رقابتی عناوین این شش فصل هستند.
و اما بخش آخر کتاب کلیات علم اقتصاد که توسط پژوهشگاه حوزه و دانشگاه چاپ اول آن منتشر گشته؛ اقتصاد کلان را بررسی و تبیین میکند. حساب‌های ملی و چند شاخص مهم اقتصاد کلان فصل اول از این بخش است که در آن ابتدا ناخالص داخلی تعریف و سپس روش اندازه گیری آن توضیح داده شده است. از ویژگی‌های این فصل ارائه آمارها همراه با جدولهاست که درصد ناخالصی‌های ملی را در ایران توضیح و نسبت به سالهای قبل آن را مقایسه میکند.
پول و بانک از دیگر فصل های کتاب حاضر است که در مقدمه آن می‌خوانیم" پول در زندگی امروز بشر از چنان جایگاه مهمی برخوردار است که تصور دنیای بدون پول و کار و کسب و تجارت بدون آن اگر نگوییم ناممکن دشوار به نظر میرسد".[3] به رغم حضور همیشگی پول در تمام عرصه های حیات و فعالیتهای اقتصادی کمتر زمانی از خود پرسیده ایم که پول چیست؟ چگونه کار میکند و چه مسیر تاریخی و تکاملی را پیموده است؛ در این فصل علاوه بر پاسخ به این سوالات و شناسایی پول؛ به یک نهاد نزدیک و خویشاوند با پول، یعنی بانک نگاهی شده و آن را نیز توضیح و تبیین گردیده و خواننده کتاب را با عملکرد آن آشنا میکند.
تورم و بیکاری فصل بعدی اثر حاضر است که بعد از مفهوم تورم و اندازه گیری ان؛ پیامدهای اقتصادی ان توضیح داده شده که از جمله پیامدهای ان تقاضای کاذب و فنر دستمزد قیمت است که هر کدام جداگانه توضیح داده شده است.
از دیگر بحث‌های مهم این فصل تصویری است که مولفان از تورم در اقتصاد ایران توضیح داده و کشیده اند و گفته اند "بررسی تاریخ اقتصادی ایران نشان می‌دهد که در طی هفتاد سال گذشته اقتصاد ایران تنها سه بار نرخ تورم منفی و یکبار نرخ تورم سه رقمی را تجربه کرده است." [4]
آخرین فصل کتاب اقایان دکتر عربی و علوی اقتصاد بین الملل است. مباحثی که در این فصل ارائه گردیده شامل تجارت بین الملل و نظریه های آن، سیاست های بازرگانی خارجی، تراز پرداختها ،تحلیل اقتصاد کلان باز و نظام پولی بین الملل است.
کتاب «کلیات علم اقتصاد» که در تعداد ۱۰۰۰نسخه در سال ۱۳۹۲ راهی بازار شده؛ با قیمت ۹۴۰۰تومان عرضه می‌گردد.
پی‌نوشت:
[1] کتاب «کلیات علم اقتصاد» ، آقایان دکتر سید هادی عربی و سید اسحاق علوی ، ص46
[2] همان، ص58
[3] همان، ص239
[4] همان، ص276
323/603/ع