به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل، حجت الاسلام محمد رضا سالاری فر، عضو هیئت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در نشست «خادم یاران خانواده» ویژه خواهران حوزه های علمیه سراسرکشور که در تالار قدس حرم رضوی برگزار شد، گفت: در حال حاضر طلاق به عنوان یک بحران در جامعه وجود دارد.
وی با بیان اینکه در شرایط فعلی ما با طلاق قبل از سالگرد ازدواج مواجهه هستیم، افزود: از سوی قوه قضائیه اعلام شده است که 60 درصد درخواست های طلاق ها از طرف زنان است و به تعبیری دیگر دوران سوختن و ساختن به هر قیمت برای زنان ایرانی مانند گذشته نیست.
مدیر شورای راهبردی قرارگاه فرهنگی زن و خانواده با اشاره به این مطلب که از این 60 درصد فقط ده درصد آنان خسته شده اند و دیگر تحمل زندگی زناشویی را ندارند، تصریح کرد: 50 درصد مابقی با دلیل های بی ربط درخواست طلاق دارند.
مشاور خانواده با بیان اینکه برای برطرف کردن آسیب های فعلی که در نهاد خانواده وجود دارد باید به تقویت جایگاه دین و اخلاق و اعتقادات اقدام کرد،گفت: در گذشته آمار طلاق به این میزان نبوده است و در عین حال خانوده ها خوب زندگی می کردند و از زندگی خود راضی بودند.
وی درادامه با طرح این پرسش که در گذشته چه کارکردهایی در خانواده ها حاکم بوده است که آنها به صورت موفق زندگی می کردند و در عین حال فرزندان صاحل تربیت می کردند، تصریح کرد: آنچه که به یقین می توان بعد از سالها تجربه و تلاش در عرصه خانواده بیان کنم این موضوع است که آن چیزی که خانواده ها را پایدار و مستحکم می سازد اعتقادات دینی است که این امر را نمی توان از یک روانشناس انتظار داشت.
دلایل آسیب های اجتماعی
این نویسنده کتاب با اشاره به این مطلب که چرا در حال حاضر دین در خانواده ها کمرنگ شده است و اخلاقیات چطور بر روابط خانوادگی تأثیرگذار است، اظهارکرد: در آسیب های خانوادگی که در ایران وجود دارد مهمترین مبحث مشکلات و ضعف مهارت های ارتباطی است واز طرفی اعتیاد، دخالت اقوام و خویشاوندان، اختلالات روانی، خشونت، روابط بیرون از منزل و روابط نامشروع از جمله دیگر دلایل مشکلات خانواده است.
حجت الاسلام سالاری فر با بیان اینکه تضعیف باورهای دینی در جامعه و خانواده و آشفتگی نقش های زن و شوهر از آنجا که جایگاهها مشخص نیست از جمله دیگر آسیب های خانواده های امروز است، تصریح کرد: تغییرات اقتصادی مانند استقلال اقتصادی زنان، تجمل گرایی، کاهش نقش والدین و بزرگان در حمایت اجتماعی از زوج های جوان از جمله دیگر آسیب هایی است که امروز دامن گیر نهاد خانواده شده است.
اثرات مثبت حمایت های اجتماعی و روانی والدین از زوج های جوان
وی با با تأکید بر اثرات مثبت حمایت های اجتماعی و روانی والدین از زوج های جوان اظهارکرد: در شرایط فعلی این امر اتفاق نمی افتد و به همین دلیلی مشکلات بسیاری برای زوج های جوان ایجاد می شود.
عضو هیئت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان اینکه درصد بالایی از زنان خواهان منزل مستقل در همان اوایل زندگی مشترک هستند، تصریح کرد: در این شرایط حمایت فکری والدین قطع می شود و از طرفی ارزش های خانوادگی تضعیف و ارزش های ضد خانوادگی تقویت شده است و قبح طلاق از بین رفته است.
ما امروز با مدرک داران بیسواد مواجه هستیم
حجت الاسلام سالاری فر با اشاره به این مطلب که ما امروز با مدرک داران بیسواد مواجه هستیم، تصریح کرد: این افراد جوان هایی هستند که از نظر علمی دارای لیسانس و فوق و دکترا هستند ولی سواد زندگی کردن ندارند و این درحالی است که در گذشته مدرک نبود ولی سواد اداره زندگی وجود داشت.
وی با بیان اینکه در حال حاضر سبک زندگی تغییر کرده است، اظهارکرد: این عوض شدن سبک از شیوه های همسر گزینی گرفته تا بقیه اشکال زندگی را شامل می شود و به همین دلیل با مشکل بی هویتی و بحران هویت مواجه شده ایم.
زن امروز جامعه ایرانی دچار بحران هویت شده است
عضو هیئت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با تأکید بر این مطلب که زن امروز جامعه ایرانی دچار بحران هویت شده است، اظهارکرد: از طرفی مردان هم به این بحران بی هویتی مبتلا هستند و مسئله خانواده موضوع پیچیده ای است و در عین حال نسبت به گذشته پیچیده ترهم شده است .
وی درادامه خطاب به بانوان طلبه گفت:جامعه از ما انتظارات فراوانی دارد و ما نباید نسبت به بانوان طلبه و سبک زندگی خودمان غفلت داشته باشیم اما در گام بعدی خانواده های ایرانی حائز اهمیت هستند چرا که بانوان می توانند نقش خودشان را در فرهنگ سازی نسبت به زنان جوان ادا کنند.
عضو هیئت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه درادامه درباره ویژگی های خانواده های موفق از نگاه محققان غربی گفت: از جمله مهمترین دلایل که از سوی اندیشمندان غربی مطرح می شود جهت گیری دینی و دینداری است که این خانواده ها به صورت قطعی این مؤلفه ها را دارند.
مبحث هویت جامعه و زن امروز، نکته کلیدی در مشکل طلاق است
وی با بیان اینکه در شرایط فعلی مبحث هویت جامعه و زن امروز، نکته کلیدی در مشکل طلاق است، تصریح کرد: برای برطرف شدن این مشکل در نخستین قدم باید ریشه های طلاق را شناخت و در گام بعدی به دنبال راهکار بود .
این نویسنده کتاب درادامه به بیان زمینه ها و بسترهای طلاق در جامعه فعلی پرداخت و گفت: زمینه های فرهنگی، اجتماعی، شهرنشینی، ناکارآمدی سیستم های آموزشی، تغییر الگوهای خانوادگی، مهاجرت، رسانه ها و بالا رفتن تحصیلات زنان، شبکه های اجتماعی و مباحث اقتصادی از جمله مهمترین بسترها و زمینه ها برای ازهم پاشیدگی خانواده است.
وی درادامه با اشاره به این مطلب که اگرچه درباره طلاق بسیاری مشکلات اقتصادی را در رأس این هرم عنوان می کنند، گفت: اما در عین حال میزان توقعات اقتصادی زن و شوهر و امکانات رفاهی و تجملی و از طرفی اشتغال زنان در این قسمت نقش بیشتری دارد.
عضو هیئت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان اینکه ناتوانی مقابله با مشکلات و فشارهای زندگی و ناتوانی در حل تعارض ها از جمله دیگر زمینه های ایجاد طلاق است، تصریح کرد: اختلاف و تعارض یک امر طبیعی است اما ناتوانی در حل تعارض حائز اهمیت است.
وی درادامه افزود: با توجه به رابطه عمیقی که بین زن و شوهر وجود دارد این رابطه نقاط قوت و ضعف هم دارد و در واقع در این بستر است که زن و مرد به شناخت خود و هم به شناخت طرف مقابل می رسند و در این عرصه اخلاق در خانواده که پیامبر(ص) هم به آن سفارش های بسیاری دارند، مورد تأکید است.
عضو هیئت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان اینکه از آنجا که خانواده حساس است، اخلاق در خانواده به عنوان شاخصه مهم مطرح می شود، تصریح کرد: در خانواده ممکن است تعارض پیش بیاید و به همین دلیل باید مهارت حل تعارض را به زوج ها آموزش داد همان مهارتی که گذشتگان به آن مجهز بودند اما نسل امروز آن را آموزش ندیده است.
وی با بیان اینکه یکی از مهمترین نقاط ضعف در روابط زناشویی این امر است که وقتی همسران با جنبه منفی طرف مقابل برمی خورند، از همه خوبیها و اخلاق های مثبت او غافل می شوند و در واقع صفت منفی طرف مقابل را مدام پررنگ می کنند، تصریح کرد: زنان گذشته معایب همسران خود را در کنار خوبیهای او می پذیرفتند اما امروز با یک رفتار نادرست و اشتباه پایه های زندگی خانوادگی سست و از هم پاشیده می شود.
حجت الاسلام سالاری فر ادامه داد: ضعف روابط عاطفی، نبود مهارت های جنسی، عدم مدیریت و سرپرستی خانواده، تعارض های شدید با خانواده همسر، بچه های طلاق،روابط نامشروع، درگیری های نهاد جامعه با این مشکلات از اثرات آشفتگی های روابط بین زن و مرد است.
وی درادامه با اشاره به اثرات منفی طلاق در بین جوانان گفت: در این وضعیت جوانان از ازدواج می ترسند و برای آنها اضطراب ایجاد می شود وبه همین دلیل نیاز است تا در دو محور نسبت به کاهش آسیب های اجتماعی در حوزه خانواده از سوی بانوان طلبه اقداماتی جدی و موثر صورت بگیرد .
عضو هیئت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: ارتقای مهارت های ارتباطی و نهادینه شدن دینداری و اخلاق از جمله مؤلفه هایی هستند که می توانند در کاهش این آسیب ها از جمله طلاق تأثیر گذار باشند.
وی با بیان اینکه برای راهکار حل مسئله می توان به تقویت بنیان های اعتقادی و باورهای اسلامی و اخلاقیات اسلامی خانواده و همچنین تقویت پایبندی عملی اعضای خانواده به دستورات اسلام اشاره کرد.
حجت الاسلام سالاری فر با بیان اینکه در تقویت مهارت های ارتباطی که شامل مهارت های فردی و اجتماعی است در این زمینه ها روانشناسان می توانند کمک کنند، تصریح کرد: این حوزه مهارتی که منجر به سازگاری افراد می شود به دلیل تفاوت های شخصیتی و جنسی همسران حائز اهمیت است.
عضو هیئت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان اینکه روانشناسی زن و مرد متفاوت است، اظهارکرد: این تفاوت ها به تربیت های خانوادگی مختلف و از طرفی به فرهنگ های گوناگون زن و مرد برمی گردد که شامل تفاوت های قومیتی نیز می شود و درعین حال سازگاری براساس همین تفاوت ها باید رخ بدهد.
وی درادامه با طرح این پرسش که چرا سازگاری بین زن و مرد به وجود نمی آید، گفت: در واقع زیر یک سقف رفتن زوجین به معنای آن است که تفاوت های یکدیگر را پذیرفته اید اما در شرایطی که اختلافات خود را نشان می دهند دیگر شباهت ها دیده نمی شوند.
بیان زنانه به صورت امر و نهی نیست
حجت الاسلام سالاری فر درادامه به بیان مقایسه رویکردهای زنان در گذشته و حال در مواجه با زندگی مشترک پرداخت و گفت: در گذشته زنان منفعل و ساکت بودند که البته این مدل تأیید شده نیست و از طرفی در شرایط فعلی زنان توانایی ابراز احساسات خود را به صورت پرخاشگرانه و با حالت تندی به دست آورده اند و این درحالی است که ابراز احساسات این گروه از بانوان منجر به بیان موثر نمی شود و حتی باعث افزایش تنش و درگیری های درون خانوادگی است.
وی درادامه درباره بیان زنانه اظهارکرد: این بیان به صورت امر و نهی نیست و از طرفی آهنگ زنانه ، آهنگ لطیفی است که با پرخاشگری تناسبی ندارد و زنی در اسلام موفق است که بتواند در تنظیم روابط درون خانوادگی با همسر و فرزندان و خویشان همسر و روابط بیرونی در محل کار و همسایه ها و دوستان کنترل های ضروری را انجام دهد.
عضو هیئت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه درادامه با اشاره به مرز ارتباطی که گاه از طرف زن و مرد نادیده گرفته می شود، تصریح کرد: امروز علاوه بر ارتباطات اجتماعی، فضای مجازی نیز اضافه شده است که در این فضا هم مرزبندی ها یک نیاز و ضرورت مهم محسوب می شود.
خیانت وقتی پیش می آید که مرز و حدودی در روابط وجود ندارد
وی با بیان اینکه خیانت وقتی پیش می آید که مرز و حدودی در روابط وجود ندارد، اظهارکرد: این موضوع به حیا و عفاف و از طرفی مرزبندی ارتباطات اجتماعی و فضای مجازی مربوط می شود چرا که مرزها یک نکته کلیدی هستند و در واقع اگر این مرزها و حدود رعایت نشوند زنگ خطری برای خانواده ها است.
حجت الاسلام سالاری فر درادامه با بیان اینکه جوان امروز صبر و تحمل نسل قبلی را ندارد، گفت: در واقع مقاومت و تاب آوری فرزندان ما کم شده است و از طرفی آنان دیگر در زندگی مشترک ایثار و گذشت ندارند درحالی که یکی از ستون های استحکام خانواده همین ایثار و ازخود گذشتگی است.
وی درادامه مهار خشم در خانواده ها را از دیگر راهکارها برای کم شدن آسیب های اجتماعی برشمرد و اظهارکرد: تقویت اعتقاد به حضور خداوند و توکل بر او بسیاری از مشکلات بین فردی را در جامعه حل خواهد کرد و از طرفی معاد باوری نیز به انسان انگیزه و معنا می دهد و سبب مهار او می شود./9340/ص