به گزارش سرویس حقوق پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل، دانشکده معارف اسلامی و حقوق به عنوان چهارمین دانشکده دانشگاه امام صادق (علیه السلام)در سال 1369 با هدف تربیت دانشجویانی که علاوه بر تسلط بر دانش حقوق، توانایی تجزیه و تحلیل مسائل حقوقی را بر اساس منابع اصیل این رشته از جمله منابع ارزشمند فقه و کلام اسلامی داشته و در عمل نیز قادر به پیاده کردن دانش خود باشند، پدید آمده است.
اولین ریاست دانشکده را جناب آقای دکتر حمید بهرامی احمدی برعهده داشتند و پس از ایشان در سال 1376 جناب آقای دکتر محمدجواد صفار به ریاست دانشکده منصوب شدند. از سال 1378 تا سال 1383 جناب آقای دکتر علی‌حسین مصلحی ریاست دانشکده را برعهده گرفتند. جناب آقای دکتر محسن اسماعیلی از سال 1383 تا سال 1392 به عنوان چهارمین رئیس دانشکده این سمت را برعهده داشتند و در ابتدای سال 1392 جناب آقای دکتر علی غلامی از سوی ریاست محترم دانشگاه حضرت آیت الله مهدوی‌کنی (رحمه‌الله) به عنوان پنجمین رئیس دانشکده منصوب شده و هم‌اکنون عهده‌دار این سمت هستند.
الف) موضوع رشته
حقوق در اصطلاح مجموعه قواعد و مقرراتی است که به مطالعه مبانی و ساز و کارهای برقراری نظم و تنظیم روابط اجتماعی در جامعه می‌پردازد. بنابراین موضوع این علم عبارت است از:
1- تنظیم روابط افراد جامعه با یکدیگر؛
2- تنظیم روابط افراد جامعه با دولت حاکم؛
3- چگونگی رابطه آن دولت و جامعه با دولت‌ها و جوامع دیگر.
مسائل علم حقوق ناظر به ارائه راهکار برای استیفای حقوق و الزام به تکالیف است؛ اینکه چگونه می‌توان قوانینی وضع کرد تا اشخاص ذی حق یا ذی تکلیف شوند؛ و یا تنظیم چگونگی رابطه شهروندان با دولت و مشخص شدن تکالیف دولت نسبت به مردم جامعه.
ب) معنای تلفیق معارف اسلامی با حقوق
ناگفته پیداست که مقررات و قوانین هر کشوری بر اساس مبانی و اصول آن کشور نوشته می‌شود. در کشور ما که دین و مذهب رسمی آن اسلام و تشیع است، اصلی‌ترین منبع برای وضع قوانین منابع دینی و فقهی است؛ به این معنا که در وضع قوانین از قرآن کریم، سنت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) و سیره عقلاء (فقها) استفاده می‌شود.
از آن‌جا که اصلی‌ترین هدف دانشگاه امام صادق(علیه السلام) عبارت است از پرورش نیروهای متخصص و متعهد که به تولید علوم انسانی – اسلامی بپردازند، لذا دانشجویان در دوره تحصیلی خود علاوه بر دروس مصوب این رشته، برای آشنایی با مبانی اسلامی به مطالعه دروسی همچون فقه، اصول‌فقه و معارف اسلامی خواهند پرداخت تا بتوانند با استفاده از آموخته‌های قرآنی، حدیثی، کلامی و فقهی خود و با تبیین قوانین و مقررات علاوه بر رفع نیازهای جامعه، به بهترین شیوه بایستگی‌ها و شایستگی‌های مورد مطالبه دین مبین اسلام برای اداره جامعه اسلامی را به نمایش گذاشته و معارف اسلامی را با مباحث حقوقی تلفیق کنند.
ج) دروس، گرایش‌ها و مقاطع تحصیلی
دوره تحصیلی در رشته معارف اسلامی و حقوق، به صورت کارشناسی ارشد پیوسته است که به صورت پنج سال و نیم کارشناسی و یک سال و نیم کارشناسی ارشد تعریف شده است که دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد گرایش‌های خود را انتخاب می‌کنند و چنان‌چه رشته حقوق جزا و جرم‌شناسی را انتخاب کنند 249 واحد، اگر رشته حقوق خصوصی را انتخاب کنند 246 واحد، و اگر رشته حقوق عمومی را انتخاب کنند 251 واحد را باید بگذرانند.
چینش واحدهای دوره به گونه‌ای است که دانشجویان این دانشکده، همچون سایر دانشجویان حقوق دانشگاه‌های کشور، علاوه بر واحدهای مصوب وزارت علوم،تحقیقات و فناوری، با توجه به رویکرد تلفیقی رشته‌های دانشگاه امام صادق (علیه السلام)، حدود 70 واحد دروس با ماهیت معارف اسلامی و با رویکرد حقوقی (فقه، اصول فقه، دوره مطالعاتی آثار استاد شهید مطهری (رحمه الله)، تدبر و تفسیر قرآن کریم بر اساس تفسیر المیزان، زبان عربی (قواعد و مکالمه عربی) و ... ) و همچنین زبان انگلیسی را در طول تحصیل می‌گذرانند.
امتیاز دانشجویان رشته معارف اسلامی و حقوق این دانشگاه این است که می‌توانند به جای زبان انگلیسی، زبان فرانسه را انتخاب کرده و بر آن مسلط شوند.
از جمله دروس تخصصی این رشته در این مقطع می‌توان به حقوق مدنی، حقوق تجارت، حقوق اساسی، حقوق جزای عمومی و اختصاصی، حقوق بین الملل عمومی و خصوصی، حقوق اداری، حقوق کار، حقوق تطبیقی، پزشکی قانونی، جرم‌شناسی، آیین دادرسی مدنی و آیین دادرسی کیفری و... اشاره کرد.
رشته حقوق در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق (علیه السلام) دارای سه گرایش می‌باشد:
1. گرایش حقوق جزا و جرم‌شناسی: هدف از این گرایش عبارت است از بررسی، جرم‌شناسی و وضع قوانین حاکم بر کنترل افعالی در جامعه که منجر به تهدید ارزش‌ها می‌گردد. بررسی مفهوم عام جرم و چرایی و مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده آن، مجرم، مسئولیت کیفری و مجازات، بررسی جرائم علیه اشخاص، اموال و امنیت ملی از جمله مباحث مطرح در این گرایش می‌باشد. ضمن اینکه مبانی فلسفی جرم و مجازات نیز مورد توجه خواهد بود.
2.گرایش حقوق خصوصی: دانشجویان در این گرایش با دروسی آشنا می‌شوند که هدف از آن بررسی قوانین و قواعد حاکم بر رفتار و تعامل افراد جامعه با یکدیگر می‌باشد. از جمله دروس مطالعاتی این گرایش می‌توان به حقوق مدنی، حقوق تجارت، آیین دادرسی مدنی و حقوق بین الملل خصوصی و... اشاره نمود.
3. گرایش حقوق عمومی: در این گرایش از رشته معارف اسلامی و حقوق دانشجویان به مطالعه و تحلیل قوانین و مقرراتی می‌پردازند که ناظر به کارکرد و کارویژه دولت و سازمان‌های آن با یکدیگر و با شهروندان می‌باشد. از جمله شاخه‌های اصلی این گرایش می‌توان به حقوق اساسی، حقوق اداری، حقوق کار، حقوق مالی، حقوق بین الملل عمومی و... اشاره نمود.
دانشگاه امام صادق (علیه السلام)در مقطع دکترای تخصصی رشته معارف اسلامی و حقوق، در گرایش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، حقوق خصوصی و حقوق عمومی نیز دانشجو می‌پذیرد. لازم به ذکر است که دوره دکتری بصورت ناپیوسته بوده و برای ورود به این مقطع، از داوطلبان به صورت کنکور کتبی و مصاحبه شفاهی، آزمون به عمل می‌آید.
د) کارکردها و توانمندسازی‌های رشته
هدف اصلی دانشگاه از تأسیس رشته معارف اسلامی و حقوق، تربیت محققان و پژوهشگران جوانی است که در حوزه حقوق اسلامی صاحب نظریه و تولیدکننده دانش باشند. بر این اساس تنوع دروس معارف اسلامی که به مثابه فراهم‌سازی مقدمات لازم برای تلفیق رشته حقوق با معارف دینی است، زمینه و فرصت مقتضی را برای دانشجویان دغدغه‌مند برای گام‌نهادن در راستای تولید علم حقوق اسلامی و به تبع آن متخصصین و کارشناسان حقوق اسلامی فراهم ساخته است./102/ف