به گزارش خبرنگار پایگاه تخصصی وسائل کتاب« تجارت و نابرابری در بستر جهانی سازی» کتابی است که در آن حجت الاسلام والمسلمین علیرضا لشکری قصد دارد به چند سوال اساسی نظیر: آیا می‌توان به تحولات اخیر به عنوان عاملی برای کاهش نابرابری‌ها امید داشت؟ آیا تجارت به عنوان یکی از مهم‌ترین عرصه‌های این تحولات به کاهش نابرابری‌ها امید داشت؟ پاسخ گوید. مولف که از وی کتب دیگری همچون«توسعه در آینه تحولات» و «مبانی عدالت اجتماعی از دیدگاه اسلام» نیز به چاپ رسیده؛ کتاب خویش را در پنج فصل و برای کمک به دانشجویان رشته کارشناسی و کارشناسی ارشد اقتصاد تالیف نموده است.
تحولات تکنولوژیک در فرهنگ، اقتصاد و جامعه اولین مسئله ای است که نویسنده در فصل اول بدان می‌پردازد. شروع این فصل با تحولات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بوده که در مورد اقتصاد بیان شده"در عرصه اقتصاد گسترش ارتباطات ارزان، تاثیرات شگرفی بر جای نهاده است. ارتباطات ارزان، امکان پیوند بازارهای مالی جهان را از طریق شبکه بهم پیوسته رایانه ای فراهم آورد و با تحولاتی که در این حوزه رخ داد در نهایت هزینه های تجارت بین جوامع کاهش یافت. حتی در زمینه تولید نیز سیر صعودی تحولات موجب کمرنگ شدن مرزها شد و تولید را از حصار جغرافیا خارج نمود و فرایند تولید تا بیرون مرزها گسترش یافت." [1] در ادامه این فصل پس از بیان امپریالیسم فرهنگی، به مبحث جهانی سازی و اقتصاد محوری می‌رسیم. در این قسمت نویسنده؛ متفکران غربی را نام میبرد که منشا جهانی شدن فرهنگ و سیاست را اقتصاد و تحولات آن میدانند و می‌گویند" ما بر این باوریم که بدون اندیشه یک اقتصاد به راستی جهانی شده، بسیاری از پیامدهای دیگری که در عرصه فرهنگ و سیاست ارائه می‌شوند، یا پایدار نمی‌مانند یا کمتر تهدید آمیز می‌شوند."[2]
آخرین مطلبی که آقای لشکری در این فصل بدان پرداخته مبحث چهارچوبی برای تحلیل است که در ان مولف می‌نویسد" وضعیت امروز جهان و تحولات پرشتاب آن متاثر از عوامل بهم پیوسته‌ای است که با قرار گرفتن در کنار هم، فرایند حاضر را شکل داده اند. تاکید بیش از حد بر یک جهت و غفلت از جهات دیگر موجب ارائه تصویری معوج و نادرست از جهان معاصر و جریانات درونی آن است."[3]
تجارت: نظریه و واقعیت عنوان فصل دوم کتاب آقای لشکری است که به کمک انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در سال ۱۳۸۸به زیور طبع آراسته شد. در مقدمه این فصل بیان میشود یکی از ارکان مهم و شاید مهم‌ترین رکن جهانی سازی، تجارت و جریان کالا در میان کشورهاست. تجارت از عوامل اصلی گسترش سرمایه داری و سامان جهان بر اساس نظمی واحد بوده است. اساسا عده ای آغاز جهانی شدن را با گسترش تجارت در قرنهای اخیر و جدید میدانند و عده ای دیگر تاریخ رشد اقتصادی را سه مرحله میدانند که در این فصل این سه مرحله جداگانه توصیف میشود. در نهایت مبحث جهانی شدن با دوران صعود و افول واشنگتن به پایان می‌رسد.
مولف در فصل سوم به گسترش تجارت و نابرابری توجه نموده و در مقدمه آن آورده" به رغم ادعای نظریه‌های تجارت اخیر، آمارها نشان می‌دهد که درست در زمانی که تجارت رو به گسترش نهاده است، برابری نیز کاهش یافته است. اگر این امر لزوما به معنای این نباشد که تجارت جهانی مسئول گسترش نابرابری است دست کم نشان می‌دهد که در کنار تجارت، عوامل دیگری در عرصه جهانی فعال بوده و می‌توانند شرایط را به نفع یک طرف رقم بزنند."[4]
در ادامه نابرابری در آینه شاخص‌ها مورد توجه قرار گرفته که در آن بیان شده" بسیاری از جنبه‌های اقتصادی و غیر اقتصادی نابرابری به طور پیچیده ای در تاثیر و تاثر قوی با هم هستند. بسیاری از جنبه‌های غیر اقتصادی متضمن ایجاد فرصت‌های پیشرفت و بهبود وضعیت درامدی برای گروهی از کشورها در سطح جهانی است."[5] در مبحث بعدی جنبه های اقتصادی نابرابری از جمله اختلاف درآمد، فقر و بیکاری توضیح داده میشود و پس از ان نیز به جنبه‌های غیر اقتصادی نابرابری پرداخته میشود که در آن مولف می‌نویسد" کشورهایی که تعلیم و تربیت و وجهه بهداشتی فقیرانه‌تری دارند عموما در پایین‌ترین سطح توسعه اقتصادی هم هستند. تلاش‌هایی صورت گرفته که نشان می‌دهد چگونه تفاوت در عرصه‌های غیر اقتصادی به برخی نابرابری‌های اقتصادی ارتباط دارد و به نابرابری جهانی می انجامد."[6]
راههای تاثیر تجارت بر نابرابری فصل بعدی اثر ۱۹۶صفحه ای حاضر است. جستجوی موانع توسعه، سیاست‌های ساختار گرا، مشاهدات تجربی، شرکتهای فرا ملیتی جدید، شرکتهای چند ملیتی از مباحثی است که در این فصل کتاب آقای علیرضا لشکری توضیح داده شده است.
فصل پنجم و آخر کتاب «تجارت و نابرابری در بستر جهانی سازی» با عنوان تحولات اخیر و آثار آن است . در این فصل مولف ضمن بررسی تحولات اخیر جهان تاثیر آن را بر عوامل تاثیر گذار بر نظام جهانی و بازیگران آن و همچنین آن روابط جدید بین الملل و مسائل تجاری مربوط و به تبیین کامل آن می‌پردازد.
سخن اصلی که مولف در این فصل بدان می‌پردازد این است" فعالیت اقتصادی در نظام سرمایه داری مانند شرکت در یک قمار است. الگوهای جدید کسب و کار باید در این نظام آزمایش شوند. بسیاری از الگوها شکست می‌خورند و تنها تعداد کمی موفقیت آمیزند. بنابراین بسیاری از شرکت‌ها ورشکسته می‌شوند. سرمایه داری در واقع نوعی بخت آزمایی و یا قمار است".[7] در ادامه مولف این نظام را بیشتر معرفی نموده و می‌گوید" در چنین نظامی، نابرابری هم وجودی مستمر دارد. نابرابری درآمدها ویژگی ذاتی سرمایه داری است." [8]
در نهایت تفاوت کشورهای اسلامی با جهانی سازی مقایسه می‌گردد که در آن بیان شده" کشورهای اسلامی که پدیده جهانی سازی را از جهت فرهنگی و نگرش بنیادین به جهان و انسان و اقتضایی که جهت سلطه سرمایه بر جهان دارد، در تعارض اساسی با استمرار ارزش‌های خود می‌یابند، انگیزه مشترک و متعاضدی برای مواجهه فعال با این پدیده خواهند داشت. تاکید و تهییج بر فرهنگ مشترک کار و تلاش برای آبادانی و پیشرفت و بهره برداری از منابع موجود و نوع نگرشی که جهان بینی اسلامی به آنان جهت خروج از وضعیت نابسامان و ذلت بار فعلی و دستیابی به عزت و اقتدار میبخشد، دستمایه گرانقدری برای این حرکت است." [9]
کتاب حاضر در تعداد ۱۰۰۰نسخه و با قیمت ۲۳۰۰تومان اکنون در بازار موجود است.
پی‌نوشت
[1] کتاب «تجارت و نابرابری در بستر جهانی سازی» ، حجت الاسلام والمسلمین علیرضا لشکری ص4
[2] همان، ص15
[3] همان، ص33
[4] همان، ص61
[5] همان، ص62
[6] همان، ص72
[7] همان، ص۱73
[8] همان، ص174
[9] همان، ص179
323/602/ع