به گزارش پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل کتاب «رهبری در اسلام» اثر آیت الله محمدی ری شهری است که توسط انتشارات دار الحدیث، پائیز 1376 نوبت دوم به چاپ رسیده است. این کتاب از یک مدخل و هفت بخش تشکیل شده و هر بخش نیز شامل چند درس است:
بخش اول: فلسفه رهبری
بخش دوم: جایگاه رهبری
بخش سوم: دو توطئه خطرناک
بخش چهارم: ویژگیهای رهبری
بخش پنجم: آفات رهبری
بخش ششم: حقوق متقابل مردم و رهبری
بخش هفتم: پیشوایان اسلام پس از پیامبر
بخش دوم
نویسنده در درس اول از بخش دوم با موضوع رهبری از دیدگاه قرآن کریم، به دو تعبیر دقیق قرآن درباره امامت که، الف. پیمان خدا و ب. راه خدا؛ است، پرداخت.
خلاصه درس اول
1.از نظر قرآن کریم امامت پیمانی است که بدون وفادار ماندن به آن، انسان به فلسفه توحید و نبوت و در نهایت به فلسفه آفرینش خود، که تکامل است نمی رسد و راهی است که بدون طی کردن آن نمی توان به این هدف دست یافت.
2.تنها کسی می تواند امانتدار پیمان رهبری الهی گردد که در تمام عمرش از آلودگی ظلم، مصونیت داشته باشد.
3.پیامبران الهی در ازای خدمتهای خود، از مردم هیچگونه پاداشی نمی‌خواستند، پیامبر اسلام(ص) نیز ضمن نفی هر گونه درخواست مادی، به دستور خداوند مودّت ذی القربی را به عنوان پاداش رسالت خود از مردم مطالبه کرده است.
4.جمع بندی آیاتی که درباره پاداش رسالت پیامبر اسلام نازل شده به روشنی نشان می دهد که از دیدگاه قرآن کریم رهبرانی که از خاندان رسالت اند، نه تنها راهنمایان راهخدا، بلکه عین راه خدا هستند، و در واقع پیامبر اسلام(ص) انتخاب این راه و تداوم رهبری الهی را، پاداش رسالت خود قرار داده است.
عضو مجلس خبرگان رهبری در درس دوم از بخش دوم با مبحث رهبری از دیدگاه پیامبر اسلام، موضوعات الف. رهبری الهی؛محور انقلاب اسلامی، عصر علم و دوران جاهلیت و همچنین، ب. رهبری الهی شرط پذیرش اعمال نیک را مورد بررسی قرار داد.
خلاصه درس دوم
1.از دیدگاه پیامبر اسلام(ص)، رهبری، محور انقلاب اسلامی است و بدون آن، انقلاب سرنوشتی جز ارتجاع ندارد.
2.از دیدگاه اسلام بعثت پیامبر اکرم(ص)، آغاز عصر علم و پایان دوران جاهلیت است.
3.عصر علم که با بعثت رسول اکرم(ص) آغاز شده است، در صورتی تداوم می یابد که جامعه اسلامی با امام زمان خود آشنا باشد و از او پیروی کند، از این رو، مردن بدون شناخت امام، مرگ جاهلیت است.
4.از نظر پیامبر اسلام(ص) التزام به رهبیر الهی شرط قطعی پذیرش کارهای نیک است و بدون ان هیچ عملی را خداوند متعال نمی‌پذیرد.
5.التزام به رهبری الهی، اعمال صالح را در مسیر تکامل انسان قرار می دهد و بدون آن، کارهای نیک کمترین ارزش و اثری در تکامل انسان و جامعه انسانی ندارد و چه بسا باعث انحطاط انسان و انهدام اسلام گردد.
6.رهبری انسان کامل به طور تکوینی در هدایت و رشد و شکوفایی انسان مؤثر است.
مؤلف گرامی در درس سوم از بخش دوم با موضوع رهبری از دیدگاه اهل بیت به مباحث، الف. جایگاه رهبری ارزشی (پیوند توحید و نبوت، کلید مبانی اسلام، اساس اسلام بالنده) و ب. خطر رهبران ضد ارزشی (باطن همه پلیدی ها، اساس همه ی شرور) پرداخت.
خلاصه درس سوم
1.از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام، توحید و نبوت پیوندی ناگسستنی دارند و بدون معرفت امام حق و عدل، کسی نمی تواند حقیقتاً خدا شناس باشد.
2.از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام، رهبری الهی، کلید مبانی اسلام است و بدون آن اسلام راستین، در جهان تحقق نخواهد یافت.
3.از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام، امامت رمز حیات و پویایی اسلام است و بدون آن اسلام، دینی مرده و ایستاست.
4.اسلامِ بی ریشه، نه تنها با شرک و کفر در تضاد نیست، بلکه ابزاری برای توجیه ان است و بدین جهت از کفر و شرک خطرناکتر است.
5.از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام، ریشه همه فسادهای جامعه بشری، رهبری امامان ستمکار است و تا این ام الفساد، از بیخ و بن برکنده نشود، دردهای جامعه، درمان پذیر نیست. قطع این ریشه نخستین گام در راه تحقق آرمانهای اسلامی است و گام بعدی جانشینی و خلافت رهبری الهی می باشد.
نویسنده کتاب در درس چهارم از بخش دوم، با مبحث رهبری از دیدگاه پیروان اهل بیت علیهم السلام به موضوعات: ضابطه اصول دین، امامت از اصول دین است، امامت از دیدگاه اهل سنّت پرداخت.
خلاصه درس چهارم
1.ضابطه از اصول دین شمرده شدن یک اصل؛ نقش بنیادین آن در تحقق عینی آرمانهای توحیدی و ارزشهای اسلامی است.
2.با در نظر گرفتن ضابطه اصول دین و آنچه درباره جایگاه رهبری از دیدگاه قرآن کریم و پیامبر اسلام(ص) و اهل بیت علیهم السلام بیان شد، بی تردید امامت از اصول دین است.
3.بیشترین عالمان اهل سنّت امامت ر از اصول دین نمی دانند، بلکه گمان می کنند رهبری یکی از فروع دین و مربوط به افعال مکلّفان است.
4.تاریخ اسلام ثابت کرده است که در مسأله رهبری، تقلید جایز نیست. مسلمانان هوشیار جهان اکنون خوب می فهمند که دلیل اساسی انحطاط جوامع مسلمانان، تقلید در مسأله رهبری و فرمانبری از رهبری امامان نا صالح است.
بخش سوم
آیت الله محمدی ری شهری در درس اول از بخش سوم با موضوع تفکیک رهبری، مباحث بزرگترین توطئه و همچنین چگونگی جدایی دین از سیاست را مورد بررسی قرار داد.
خلاصه درس اول
1.فاجعه تفکیک امامت از اسلام تلخ ترین و خطرناکترین حادثه در تاریخ اسلام است. این فاجعه، جامعه اسلامی را از هم گسست و اسلام را از درون تهی کرد و مسلمانان را به خاک سیاهی نشاند که پس از گذشت بیش از سیزده قرن، هنوز توان برخاستن ندارند.
2.اساسی ترین مسئله در وصیتنامه سیاسی الهی امام خمینی(ره)، ریشه یابی علل انحطاط جوامع اسلامی و مسأله جداسازی رهبری از اسلام است. گویی تکرار همان وصیتنامه تاریخی پیامبر اسلام(ص) است که امات و رهبری را هرگز از قرآن و اسلام قابل تفکیک ندانست.
3.قرآن و عترت، اسلام و امامت، دین و سیاست چنان به هم آمیخته اند که جدا کردن آنها ممکن نمی باشد. اگر قرآن از عترت جدا شود مفهوم واقعی خود را از دست می دهد، و اگر اسلام از امامت جدا گردد گویا از خود جدا شده است، و دینِ منهای سیاست، دینِ منهای دین است.
4.خطرناکترین توطئه ای که در تاریخ اسلام علیه مسلمانان و اسلام، بلکه علیه بشریت صورت گرفت، جداسازی رهبری الهی از اسلام و قرآن بود. با این توطئه، اسلام از درون تهی شد و این آیین الهی که برنامه تکامل انسان است، عقیم ماند.
5.بررسی دقیق کتابهایی که در قرون نخستین اسلام راجع به احادیث اسلامی نگاشته شده است، نشان می دهد که جدایی دین از سیاست با ابزاری به نام دین تحقق یافته و سیاستمداران حرفه ای با تیشه ای به نام اسلام، ریشه اسلام حقیقی را زدند و در این رابطه آخوندهای درباری بزرگترین خدمتگزار آنان بودند.
6.احادیثی که مردم را به صبر و سکوت در برابر ستمِ زمامدارانِ فاسدِ حاکم بر جهان اسلام دعوت می کنند و اطاعت از آنان را، حتی اگر بر حقوق مردم تجاوز کنند واجب دانسته، و قیام مسلحانه را علیه آنان تحریم و حکم اعدام قیام کنندگان را صادر می نمایند، ساخته و پرداخته آخوندهای درباری و در راستای جدا سازی دین از سیاستریال رهبری از اسلام، و قرآن از عترت است.
7.در خطبه 210 نهج البلاغه، امام علی علیه السلام به تفصیل راجع به نقش احادیث ساختگی در تحکیم حکومت زمامداران فاسد جهان اسلام سخن گفته است.
8.بر اساس احادیثی که بدان اشاره شد، بسیاری از دانشمندان جهان اسلام فتوا داده اند که خلیفه و حاکم به خاطر تبهکاری و ستمکاری و اجرا نکردن و ندادن حقوق مردم، از زمامداری و خلافت بر کنار نمی شود، فقط باید او را پند داد و ترساند. این فتوا در راستای توطئه جدا کردن دین از سیاست و بزرگترین خدمت به زمامداران جائر است.
مؤلف محترم در درس دوم از بخش سوم با مبحث تحریف رهبری، موضوعات اقسام تحریف، رمز حکومت ائمه جور، ریشه های تحریف را تبیین و مباحث ظلم ستیزی واجب عقلی، تعارض احادیث ساختگی صبر در برابر ظلم با قرآن، تعارض آن احادیث با سیره امامان، تعارض آن ها با احادیث قیام را تبیین کرد.
خلاصه درس دوم
1.خطر تحریف رهبری برای تداوم انقلاب اسلامی کمتر از خطر تفکیک رهبری از اسلام نیست.
2.رهبری در اسلام از دو راه قابل تحریف است: یکی تحریف مستقیم و آشکار، که نتیجه تفسیر نادرست عقیده به امامت است و دیگری غیر مستقیم و پنهان، که حاصل ضمیمه کردن عقاید نادرست به اصل امامت و بی ثمر ساختن آن است.
3.روشن ترین فلسفه عقیده به امامت، تشکیل حکومت الهی و همراه شدن رهبری سیاسی و دینی است. اگر این عقیده به گونه ای تفسیر شود که به این فلسفه نیانجامد تحریف شده است.
4.اعتقاد به امامت، تنها شناخت ذهنی امام و یا ارادت قلبی به او نیست، بلکه این اعتقاد به معنای پیروی عملی از رهبری الهی و رعایت تقوا در زندگی و تلاش برای تحقق ارزشهای الهی در جامعه و حکومت اسلامی است. بنابراین، تفسیر کردن اصل امامت به شناخت ذهنی و ارادت قلبی به امام، بدون پیروی عملی از او تحریف این اعتقاد است.
5.بررسی تاریخ زندگی اهل بیت علیهم السلام نشان میدهد که تحریف اصل امامت در میان مدعیان تشیّع نیز وجود داشته است. امامان آل محمد(ص) از این فاجعه سخت احساس خطر می کردند. آنان با تبیین دقیق ویژگیهای طرفداران راستین عقیده به امامت و طرد مدعیان دورغین تشیع، نهایت تلاش خود را برای مبارزه با تحریف آشکار عقیده به امامت به کار گرفته اند.
6.تحریفِ «تقیه» و «انتظار» و «دعا» به صورت غیر مستقیم، عقیده به امامت را نیز دچار تحریف می کند و مسئولیت پذیری برای زمینه سازی حکومت جهانی اسلام را از جامعه اسلامی سلب می کند.
7.تفکیک رهبری و تحریف آشکار و پنهان آن، سه راه مهم برای جلوگیری از تحقق حاکمیت سیاسی اسالم است و سیاستمداران حاکم بر جوامع اسلامی در طول تاریخ به تناسب شرائط روزگار به سود اهداف سیاسی خود و پیشگیری از برقراری حکومت اسلامی از این راه ها بهره جسته اند.
8.در تحریف رهبری همانند تفکیک آن، از احادیث سوءاستفاده شده است.
9.احادیثی که باری تحریف رهبری قابل بهره برداری است به چهار دسته تقسیم می شود:
الف. احادیثی که خط بطلان بر قیام های پیش از ظهور امام زمان علیه السلام کشیده است.
ب. احادیثی که تأکید می کند پیش از مشاهده علایم ظهور امام عصر علیه السلام مسلمانان نباید علیه حکومت زمامداران ستمگر دست به قیام بزنند.
ج. احاحدیثی که تصریح می کند پیش از ظهور حضرت ولی عصر علیه السلام هیچ قیامی برای تشکیل حکومت به ثمر نمی رسد.
د. احادیثی که رعایت تقیه را تا هنگام ظهور حضرت مهدی علیه السلام واجب می داند.
10.استدلال به روایاتی که برای بی مسئولیتی در برابر زمینه سازی برقراری حکومت جهانی اسلام وارد شده به دلایل زیر صحیح نیست:
الف. اکثر این روایات از نظر سند قابل قبول نیست.
ب. بخشی از این روایات به قیام هایی اشاره دارد که در عصر صدور روایت صورت گرفته و اهل بیت علیهم السلام ان را تأیید نکرده اند.
ج. بر فرض اینکه همه احادیث یاد شده از نظر سند و دلالت بی اشکال باشند. اما به دلیل مخالفت با مدلول آن ها با حکم بدیهی و قطعی عقل و قرآن کریم و سیره انبیای الهی و اهل بیت علیهم السلام و تعارض آنها با احادیثی که برخی از قیامهای پیش از ظهور حضرت مهدی علیه السلام را تأیید کرده اند نمی توانند ملاک عمل باشند، به ویژه در مسئله ای مانند رهبری و تشکیل حکومت الهی که مهمترین مسایل اسلامی است و باید گفت به دلیل تقیه و رعایت اصول مخفیکاری این روایات صادر شده اند.