به گزارش خبرنگار پایگاه تخصصی وسائل کتاب «علم اقتصاد و مسئله شناخت» نوشته دکتر عبدالحمید معرفی محمدی است که در دی ماه ۱۳۹۳توسط انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در تعداد ۱۰۰۰نسخه به منصه ظهور رسیده است. این اثر۲۹۵صفحه‌ای در نقد معرفت شناختی بر روش اقتصاد نئو کلاسیکی برای دانشجویان رشته کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته اقتصاد نوشته شده است.
عنوان فصل اول روش شناسی جریان غالب در علم اقتصاد است. مولف در این فصل به روش شناسی غالب در پارادایم نئوکلاسیکی خواهد پرداخت تا نشان دهد که چگونه مسئله حقیقت در این روش شناسی‌ها که از فلسفه علم الگو برداری شده است، قابل حل نمی‌باشد. مباحثی که این فصل را تشکیل داده شامل روش تحقیق در علم اقتصاد، علم اقتصاد و مسئله روش و روش شناسی علم اقتصاد بعد از تاثیر فلسفه علم در قرن بیستم می‌شود و در نهایت مولف فصل را با نتیجه گیری به پایان می‌رساند.
معرفت شناسی علم اقتصاد فصل دوم این اثر است. مبحث آغازین اهمیت منشا نظریه هاست که در آن بیان شده" واقعیت اقتصادی دارای ساختار و مکانیسم‌هایی است که خود را در ترتیبات نهادی نشان میدهد و ذهن اقتصاددان باید معطوف به کشف آنها باشد. هر نوع نظریه پردازی که معطوف به فهم این واقعیت نهادی نباشد محکوم به شکست است، چرا که از حل مسئله حقیقت دور می‌شود."[1]
هایک و مسئله اصلی علم اقتصاد عنوان فصل سوم است که در توضیح آقای هایک و اندیشه او ننوشته شده و بایددر این باره گفت که وی از اقتصاددانان مکتب اتریشی است و تنها اقتصاد دانی است که به واسطه نگاه کانتی در معرفت شناسی به طور اصولی به مسئله اصلی علم اقتصاد پرداخته است. از جمله مباحث این فصل هایک و مسئله تقسیم دانش است که در آن گفته شده" هایک به یک منطق غیر صوری می اندیشد که علم اقتصاد را از صرف بررسی امکانهای منطقی رها سازد و امکانهای واقعی را پیش روی اقتصاد دانان بگشاید. هایک با اتخاذ این رویکرد، با مسئله جدیدی مواجه می‌شود و می‌کوشد پاسخی برای آن بیابد."[2]
هایک و مکانیسم قیمت نیز یکی دیگر از مطالب این فصل است که مولف در آن آورده" از نظر هایک اگرچه نظام قیمت‌ها تغییرات در شرایط زمانی- مکانی را منعکس می‌کند و افراد با مشاهده قیمت‌ها می‌توانند اطلاعات لازم را کسب و کنش خود را تنظیم کنند ولی به گفته خود هایک این تنظیم، آن گونه که اقتصاددانان آن را در تحلیل تعادل عمومی در نظر می‌گیرند، هرگز کامل نیست؛ ولی من از این نکته نگران هستم که عادت نظری که با فرض دانش کامل آغاز می‌کند ما را از این کارکرد حقیقی مکانیسم قیمت‌ها غافل کند و در مورد کارآیی آن، استانداردهای اشتباه را به کار گیریم."[3]
پارادوکس نهاد گرایی عنوان فصل چهارم است که در ان مولف نشان میدهد که مسئله اصلی چگونه با مسئله کارگزار- ساختار رابطه دارد و اینکه حل مسئله کارگزار- ساختار در یک رویکرد نهاد گرا در علم اقتصاد منجر به ایجاد یک پارادوکس می‌شود که آن را پارادوکس نهاد گرایی نامیدند و به نوبه خود در حل این پارادوکس می‌کوشند.
مباحثی که در این فصل ارائه گردیده شامل روش اثباتی و منطق محض انتخاب، رویکرد فرا رونده و مسئله معیار و تفاوت قواعد و قوانین در علم اقتصاد می‌باشد که در آن بیان شده" منطق انتخاب در علم اقتصاد در صورتی معتبر است که شرط صدق آنکه همانا ترتیبات نهادی است فراهم باشد و برعکس هرگونه ترتیبات نهادی به مثابه مجموعه ای از قواعد تقویم‌گر تنها در صورتی قابل شکل گیری است و دانش لازم برای کنش اقتصادی را در اختیار ما قرار میدهد که از نظر شناختی مبتنی بر منطق انتخاب، به عنوان یک معیار موجود و مورد اجماع در علم اقتصاد، باشد." [4]
فصل ششم ارائه یک روش شناسی کل نگر در علم اقتصاد است. در این فصل آقای محمدی نشان میدهد که چگونه با حل مسئله اصلی یک روش شناسی کل نگر در علم اقتصاد با رویکردی فرا رونده و نهادگرا قابل ارائه است.
آخرین فصل کتاب حاضر اقتصاد سنجی و مسئله روش است. در این فصل با توجه به نتایج روش شناختی حاصل از فصول قبلی به این نکته پرداخته می‌شود که چگونه پارادیم اقتصادسنجی به دلیل تکیه بر روش اثباتی صرف، در مواجهه با مسائل معرفت شناختی مثل علیت و استقرا دچار تناقضات درونی شده و در رسیدن به اهداف مورد ادعایش شکست خورده است.
قیمت کتاب«علم اقتصاد و مسئله شناخت» اکنون در بازار 10700 تومان می‌باشد.
پی نوشت:
[1] کتاب«علم اقتصاد و مسئله شناخت»؛دکتر عبدالحمید معرفی محمدی ،ص65
[2] همان، ص107
[3] همان، ص120
[4] همان، ص194
323/603/ع