به گزارش خبرنگار سرویس اقتصاد پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی وسائل، حجت الاسلام علی واضحی، استاد حوزه علمیه در سومین جلسه تبیین اقتصاد مقاومتی غیر دولتی که در مسجد النبی مشهد برگزار شد، به آثار و عواقب ربا در زندگی و جامعه اشاره کرد.
حجت الاسلام واضحی گفت: علت انتخاب اقتصاد مقاومتی غیردولتی این است که اگر ربا در زندگی اقتصادی ما باشد اقتصاد داخلی ما نابود خواهد شد. قبلاً گفتیم که یکی از شاخصه ها و ارکان مقاومت اقتصادی در زندگی این است که در آن ربا نباشد.
این استاد حوزه علمیه گفت: وقتی اقتصاد دولتی ربوی شد، سخت است که اقتصاد های غیر دولتی ربوی نباشد و علت ربوی بودن اقتصاد کشور وابسته بودن آن به نفت است. همان ثروتی که خداوند اعلی در اختیار شیعیان قرار داده است ولی متاسفانه ما نفت را خام فروشی می کنیم و مفت از دست می دهیم و از طرف دیگر بنزین را چهار یا پنج برابر می خریم و این مانند فردی است که سبزی دارد و آن را به شخص دیگری به قیمتی ارزان می دهد و طرف دیگر سبزی را تمیز و بسته بندی می کند و پنج برابر می فروشد.
وی ابراز کرد: در واقع ما با استخراج نفت زندگی می کنیم، یعنی نفت را می فروشیم و پول آن بر می گردد و در سیستم بانکی کشور مقداری از آن تبدیل به ارز می شود. پمپاژ و تزریق پول از این سیستم به کشور خطاست، زیرا همه گرفتار می شوند و نتیجه آن تورم یک رقمی و سود بانکی دو رقمی است. علامه طباطبایی(ره) در المیزان می فرمایند قران در دو مورد لحن شدید دارد، یکی ربا و دیگری دوستی با دشمنان دین است.
سبک زندگی اسلامی
این استاد حوزه علمیه گفت: در اسلام داریم که هر کسی که سبک زندگی خود را سبک زندگی غیر مسلمانان قرار دهد، از آنهاست و از ما نیست و هر کس که لباس دشمنان ما را بر تن کند، غذای دشمنان ما را بخورد و سیره ی اعداء ما را داشته باشد از ما نیست و از دشمنان ماست.
وی به مساله خطر ورود دشمن به فرهنگ ما اشاره کرد و افزود: امروز جامعه ما خیلی گرفتار این مشکل است و پای دشمن از جهت فرهنگی در زندگی ما باز شده است. رهبری اشاره دارند که متأسفانه امروز دسترسی دشمن در مقام فرهنگ به بچه های ما از ما آسانتر است. دشمن یک سی دی درست می کند و آن را به راحتی در اختیار بچه های ما قرار می دهد و این همان دسترسی دشمن در مقوله فرهنگ است، در حالی که ما شیعه هستیم و نباید سبک زندگی دشمنان اسلام را قبول کنیم.
ربا دین را منهدم و جامعه را نابود می کند
حجت الاسلام واضحی گفت: چرا خداوند در قرآن در موضوع ربا در مواجه با شرب خمر، قتل نفس یا آدم کشی سخت گیری بیشتری کرده است؟ آدم کشی، شرب خمر، روابط نامشروع و .... کجاها را خراب می کند؟ می توان گفت شعاع تخریب این جرایم، یک آدم و یا یک خانواده می باشد، در حالیکه شعاع تخریب ربا خیلی بیشتر است. به عنوان مثال گاهی بچه ای از پدرش بیسکوییت می خواهد پدر به دروغ به او می گوید فروشگاه ندارد، شعاع تخریب این دروغ چه می شود؟ به بچه بیسکوییت نمی رسد. گاهی شعاع تخریب بیشتر می شود یک خانواده خراب می شود و گاهی فرد با یک دروغ تاریخ را منحرف می کند.
وی افزود: فرد بالای منبر می رود و قصدش این است که فاطمه زهرا (س) را از صحنه خارج کند و فدک را از ایشان بگیرد. به دروغ می گوید من از رسول خدا شنیدم :«نَحن مَعاشرَ الانبیاء لا نورث ما ترکناه صدقه؛ ما پیامبران ارثى از خود به یادگار نمى گذاریم، و آنچه از ما بماند باید به عنوان صدقه در راه خدا مصرف شود.».
حجت الاسلام واضحی به مقایسه شعاع تخریب ربا با شرب خمر اشاره کرد و گفت: باید گفت که در شرب خمر، فرد مدت زمانی عقلش را از دست می دهد و در نتیجه به ماشینی می زند، خانه ای را خراب می کند و یا حرف زشت به همسر، فرزند و همسایه می زند و ... خداوند نیز به همین دلیل شرب خمر را حرام کرده است. پیرامون تخریب ربا علامه طباطبایی (ره) می فرمایند ربا دین را منهدم می کند و جامعه را نابود می سازد.
ربا جامعه را دو قطبی می کند
این استاد حوزه علمیه اظهار کرد: ما همیشه در داد و ستد واقعی چیزی را از دست می دهیم و چیزی به دست می آوریم. مانند اینکه پول را از دست می دهیم و ماست می خریم، در مقابل فروشنده پول به دست می آورد و ماست را از دست می دهد. در حالیکه ربا، اخذ، دریافت و گرفتن است، ربا خوار چیزی را از دست نمی دهد؛ بلکه چیزی به دست می آورد.
وی گفت: فرد ربا خوار در برابر دیر کرد پولی که قرض داده است، پول طلب می کند یعنی پول به زمان باید بدهیم و اسلام این را نمی پذیرد. خداوند در آیه 297سوره بقره می فرماید: «فَلکُم رُؤوس اموالِکُم لا تَظلمون و لا تُظلمون، سرمایه‌های شما، از آنِ شماست ( اصل سرمایه، بدون سود) ؛ نه ستم می‌کنید، و نه بر شما ستم وارد می‌شود. ». فرد در معاملات شرعی باید چیزی از دست بدهد تا بتواند چیزی به دست آورد.
حجت الاسلام واضحی افزود: ربا گیرنده چیزی از دست می دهد، ولی چیزی به دست نمی آورد و ربا دهنده چیزی به دست می آورد و چیزی از دست نمی دهد. فرد ربا خوار سرمایه میلیاردی دارد و به صد نفر قرض می دهد و یا معامله می کند در حالیکه آرزو دارد فردی به او بدهکار شود. او کنتوری درست کرده که دایماً می اندازد و این همان کنتوری است که جامعه و کمر نظام اقتصادی یک خانواده را نابود می کند.
وی با خاطرنشان کردن این که ربا به شدت جامعه را دو قطبی می کند، افزود: دو قطب 20% و 80% ریشه اش این ربا است. دستگاه ربا یعنی از دست دادن، نابودی، دویدن، خستگی عده ای و به دست آوردن مفت و مجانی عده ای دیگر؛ از این روست که حرمتش با حرمت شرب خمر، آدم کشی و ... یکسان نیست.
دیدگاه اقتصاد دان ها پیرامون قرض
حجت الاسلام واضحی گفت: به تعبیر اقتصاد دان ها، قرض دو نوع است: 1- قرض استهلاکی، در این نوع، فرد می خواهد ماشینی بخرد، 10 میلیون قرض می کند و ماهی 500 تومان می دهد، در آن صورت پول مصرف می شود.2 - قرض تولیدی، در اینجا فرد کارخانه ای به راه می اندازد و به احتمال زیاد کارخانه سال به سال رشد می کند و بزرگتر می شود.
وی افزود: امیرمؤمنین علی (ع) می فرمایند: «کل قرض جر نفعا فهو ربا». هر قرضی که به دنبالش منفعت داشته باشد، ربا است. حرمت ربا مخصوص مسلمانان نیست؛ بلکه یهود و مسیحیت هم ربا را حرام می دانند. دیر کرد بانکها نیز جزء موارد ربا است. البته کسانی که تلاش می کنند نظام بانکی موجود را نظام پاکی بدانند بر این عقیده اند که بانکها عموم قرض هایشان تولیدی است و در قرض تولیدی ربا وجود ندارد. در حالیکه این عقیده صحیح نیست و در اسلام فرقی بین قرض تولیدی و استهلاکی وجود ندارد. ربا حرام است اگرچه فرد کارخانه بزند و کارخانه صد برابر شود. قرض یعنی من پول را مالک شدم و به شما دقیقاً همین مقدار پول را بدهکارم، تولیدی باشد یا استهلاکی فرقی نمی کند.
این استاد حوزه علمیه مشهد اظهار کرد: علامه طباطبایی می فرمایند پیگیری کنید، ریشه بسیاری از دعواها، کینه ها و دشمنی ها، ریشه دو قطبی های فقر مطلق و غنای مطلق، ربا است؛ از این رو اسلام، نقطه مقابل ربا را از جهت آثار، صدقه می داند. خداوند می فرماید:"یمحق الله الربا و یربی الصدقات" .
تهیه و تنظیم: فاطمه کامل
629/502/ع