به گزارش خبرنگار پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل، «نشست هم‌اندیشی فقه حکومتی» به همت جمعی از مراکز، مؤسسات و فعالین علمی در عرصه فقه حکومتی در سه روز ابتدایی شهریور 96 در مشهد مقدس برگزار شد که اینک بخش پنجم گزارش تفصیلی آن ارائه می‌شود.

واقعی (شبکه اجتهاد  )

مهندسی ذهن و ذائقه شناسی مخاطب در رسانه انجام میشود، رسانه معیار در کشور وجود ندارد مطابق با معیارهای امام و رهبری، ما در پارادایم و مفروضات دیگران حرکت می کنیم و می خواهیم تولید دینی و بومی داشته باشیم، اشکالی که در فقهای مضاف و دانش های مرتبط با فقه اتفاق می افتد این است که نگرش بینش و دانش ما مشکل پیدا می کند، ابتنای علوم بر فقه صورت نمی گیرد.

دفتر تبلیغات در سال 1388 شبکه اجتهاد را ایجاد نمود و به عنوان یک پروژه راهبردی برای گفتمان سازی و جریان سازی آنرا بکار گرفت، اهداف و روند شکل گیری شبکه اجتهاد ارائه شده است، سعی شده ادبیات رسانه ای متمایز حرفه ای و با عقبه ای تئوریک داشته باشیم، ارتباط فقهاء با رسانه، عرضه مسائل در ابعاد مختلف به فقهاء و دانش پژوهان و مراجع، بازکشف ظرفیتهای نو در عرصه رسانه گرایی فقهی، پدافند غیر عامل در عرصه فکری و فقهی ...

همه نیروهای شبکه اجتهاد از فضلاء و  اساتید سطح دو حوزه به بالا هستند ...

سؤال: نقشه راه و چشم انداز رسانه ای دارید؟ آماری از فراوانی مخاطبین خود ارائه کنید و اشاره ای به بازخوردگیری خود داشته باشید.

پاسخ: هدف گذاری انجام شده و ذیل کارگروههای تخصصی کمیته هایی شکل گرفته است...

سؤال: به نظرم کم تحرکی جریان‌های انقلاب در عرصه رسانه وجود ندارد و البته این جریان مصمم است که در این عرصه خیلی فعالتر باشد، اما درباره شبکه اجتهاد سؤال این است که تبیین گفتمان رهبری و امام به عنوان گفتمان رسمی انقلاب اسلامی چقدر در آن مجموعه مورد توجه قرار می گیرد؟ از این جهت که در رسانه شما برخی کسانی که با این گفتمان زاویه دارند مطرح می‌شوند و در برخی پرونده‌ها گفتمان رسمی نظام اسلامی مورد سؤال واقع می‌شود.

پاسخ: ما تحول در ساختار علم اصول را در مورد کسانی که اکثریت وابسته به نظام و گفتمان است ارائه کرده ایم و موارد قبلی صد در صد وابسته به نظام هستند و مدل و معیار و اندیشه ما گفتمان رهبری و امام است اما رسانه اقتضائش تظارب آراء است.

حجت الاسلام گنج‌بخش (مؤسسه لوح و قلم)

مؤسّسه حدیث لوح‌وقلم به عنوان یکی از مراکز پژوهشی حوزوی، برای تعیین رسالت خود، از سال 1386 بیانات مقام معظّم رهبری را مورد مطالعه و بررسی قرار داد. بر اساس مطالعات صورت گرفته و جلسات مجمع فکری مؤسسه، تأکید مقام معظّم رهبری بر خلأ فقه غیرفردی مورد توجّه قرار گرفت.

در بین عرصه‌های غیرفردی (سیاست، فرهنگ، اقتصاد، و ...) نیز بحث حاکمیت و امامت جامعه‌ی اسلامی دارای اولویت تشخیص داده شده و مأموریت متمرکز مؤسسه، در این زمینه تعریف شد.

برای این مهم، پژوهش فقهی (استنباط بر اساس روش فقاهت) در سه ساحت معارف، احکام، و اخلاق، به عنوان سه ساحت اصلی مأموریت مزبور، در دستور کار قرار گرفت. پژوهش در هر کدام از ساحات مزبور، در سه بخش مبانی، موسوعه، و مسائل باید صورت گیرد.

از آنجا که یکی از خلأهای اساسی فقه غیرفردی، عدم وجود موسوعه‌های منابع استنباط است، تهیه موسوعه‌های منابع، در طرح‌های جامع پژوهشی، اولویت می‌یابد.

در حوزه‌ی منابع استنباط، تمرکز را بر قرآن و حدیث و سیره‌ی اهل‌بیت(ع) قرار داده‌ایم. در این راستا موسوعه‌هایی بر محوریت حاکمیت و سیاست و ولایت و امامت، تولید خواهد شد. «موسوعه‌ی روایات تاریخی اهل‌بیت(ع) از منابع شیعی» و «موسوعه‌ی سیره‌ی اهل‌بیت(ع) از منظر مقام معظّم رهبری» در همین راستا مورد توجه قرار گرفته است. هم‌چنین «اصول استنباط تاریخ» متکفّل پاسخ به سؤالات اساسی در مورد استنباط تاریخ است.

در حوزه احکام ولایت و حاکمیت و سیاست نیز بر اساس طرح جامع، برنامه‌های زیر در دستور کار است:

• برگزاری درس خارج قواعد فقهی آیت‌الله کعبی
• درس خارج خطابات قانونی استاد مقیمی
• تقریر و تدوین دروس خارج آیت‌الله شب‌زنده‌دار در بحث امربه معروف و نهی از منکر
• تقریر و تدوین درس مشروعیت جهاد ابتدایی استاد قائنی
• تولید موسوعه‌ی فقه سیاسی از منظر قدماء اصحاب: شیخ مفید، شیخ طوسی، صاحب جواهر و ...
• مسأله‌شناسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی و برگزاری دروس خارج بر محور آنها
• در حوزه‌ی موضوع‌شناسی نیز گروه مستقلّی مورد تأکید است

از آنجا که پاسخ به بسیاری از سؤالات مربوط به مأموریت و مسیر حرکت حوزوی، متوقّف بر مطالعه در موضوع حوزه و روحانیت است، واحد مطالعات حوزه و روحانیت در مؤسّسه فعّال بوده است. بر این اساس، مطالعه و تدوین دیدگاه‌ها و مطالبات رهبر معظّم انقلاب اسلامی شروع کرد و محصول بخش اول آن که شامل نظرات ایشان از خرداد 1368 تا پایان اسفند 1395 با تأکید بر جامعیت و عدم تحمیل پیش‌فرض، در 15 جلد کتاب حدود 9500 صفحه در حال چاپ است.

تولید کتاب فقه حکومتی از منظر مقام معظم رهبری در 330 صفحه نیز محصول این مطالعات است.

حجت الاسلام حسین عبدالهی (مؤسسه فتوت)

مؤسسه فتوت موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی حدود 5 سال است که شروع کرده به سرپرستی فلاح شیرازی، بر اساس طرح کاربردی برای حرکت دادن همه ظرفیتهای موجود به سمت اهداف انقلاب با ارکان دانشگا حوزه حکومت و جامعه است، این طرح راهبردی بخاطر اینکه مراحلی از اندیشه دانش تا سطح اقدام وجود دارد که در تمدن غرب این پیوستار پر شده است دانش را وارد اندیشه تا برنامه ریری و تا اقدام و عرصه عینیت تداوم می دهند.

اما در جامعه اسلامی اختلاف بین نظر و عمل وجود دارد و این فضای تمدنی با پرشدن این پیوستار اتفاق می افتد، برای این به نگاه راهبردی نیاز داریم، نگاه دانشی صرف دغدغه تحقق ندارد ، امام و رهبری علاوه بر نگاه دانشی ، انسانهای راهبردی هستند، امام فرموده اند که من از فقهاییی نیستم که فتوا بدهم و چرت بزنم بلکه آنرا عمل می کنم، این نگاه راهبردی در فضای حوزه راه پیدا نکرده است و فضای دانشی صرف است و تحقق آن موضوعیت ندارد.

از اندیشه تا اقدام را واگذار کرده ایم، فقه حکومتی راهبردی و ... تولید میشود؛ اما بعدش رها شده است، کجا اجراء میشود؟ مجریان اجراء نمی کنند، با این تفکر انقلاب که نمیشد!

رویکر محقق کردن اندیشه مهم است، صحنه عینیت را چه چیزی جلو میبرد؟ حکومت را چگونه به دست بگیریم؟ دانش و ایده و طرح و راهبرد لازم دارد. منابع قدرت و ثروت را از دست شاه گرفتیم و به دیگران دادیم و مردم حضی از آن نبردند و سرنوشت مردم به دست مردم سپرده نشد!

اگر کسی نگاه راهبردی داشه باشد نگاه و دقت های علمی او دقیق میشود، انگیزه کار علمی او بیشتر میشود. فضای حوزوی ما دغدغه این کار را ندارد و ممکن است به قیام مردم علیه ما بیانجامد! با این دغدغه ها خطوطی از عملیات را ایجاد کردیم ، گفتمان سازی اجتماعی، در حوزه دانشجویی شریف پایگاهی را برای ارتباط با نخبگان جامعه در دانشگاه و نزدیک کردن آنها به فضای انقلاب اسلامی ایجاد کرده اند، تجربه انقلابی گری در عرصه های مختلف مثل صنعت و... تبیین و گفتمان مقوله نگاه رهبری، حضرت آقا شخص است و نیاز به نهاد رهبری داریم، رهبر غیر از مدیر اجرائی است و رهبری که نگاه کلان مجموعه را ببیند در موضوعات گوناگون نداریم حوزه و دانشگاه رهبر ندارد.

بر اساس ایده های قبلی سیر می کنند، بحث فقه راهبری که به معنی اخص فقه راهبردی است و بحثهای فقهی اعم از این است، سبک زندگی فقه محور، میزهای حل مسئله با فارغ التحصیلان شریف و صنعت و اقتصاد، کارشناسان فقهی و موضوعات دیگر برای حل مسئله، مثل معضل زمینخواری از بعد حکومتی، کلاسهای فقه حکومتی، اصول فقه با نگاه راهبردی و... فقه راهبردی به معنای فقه برنامه ریزی البته شروع کار ماست، با نگاه هویت مأموریت گرایی، فقه طراحی و نظام کاربردی، طراحی سازمانها و نهادهای حاکمیتی است.

سؤال:

تحلیلی در ارتباط با ساختار فکری داعش و اینکه برونداد چه رشته ای بودند؟ خروجی پزشکی و مهندسی بودند و وارد بحثهای معرفتی و علوم انسانی شدند. جریان شریعتی که نگاه مهندسی به علوم انسانی داریم باید آسیب شناسی شود که در رابطه با دانشگاه شریف مشکل ایجادنشود.

سؤال:

حوزه رهبر دارد و ما نیز در خانه ننشستیم، با مسئولین ارتباط داشته ایم و در خانه ننشسته ایم. بررسی فقهی زمین خواری با ماست اما ریشه کن کردن آن کار مانیست!

سؤال:

فقه راهبردی، فقه است یا مابعد فقه است؟ مشابه بحث با حجت الاسلام میرباقری داشتیم که جزو دانش فقهی باشد یا مابعد فقه است؟ آیا رویکرد است که باید مؤلفه های آن مشخص شود، نسبتش با فقه حکومتی چیست؟ ویژگی فردی است یا سازمانی؟

سؤال:

اینکه ما فقه راهبری با فقه طراحی پیوندی ندارد و جزیره مستقلی هستند و با نخبگان حوزه و دانشگاه ارتباط ندارند، ایرادی به جمع حاضر نیست ، آیت الله سبحانی فرموده اند کرم داران عالم را درم نیست ... قدرت حضور در صحنه اجراء نداریم و آنها هم مراجعه نمی کنند، مشورت با نخبگان ندارند.

سؤال:

پسوند راهبردی کنار فقه به کارویژه فقه وارد نمیشود، کار فقه ... فقه در مورد کلان یا خرد صدور حکم کند، فقه راهبردی نداریم، پسوند درستی نیست، بنابراین کل ساختار شما تحت الشعاع قرار می گیرد؛ نظام مسائل پاسخگو نیست روش شناسی دچار مشکل میشود ... روی عنوان تأمل جدی کنید مگر اینکه از راهبرد و استراتژی تعریف جدید ارائه بدهید. سه حوزه بنیادین راهبردی و کاربردی داریم.

پاسخ:

ایده حاج حجت الاسلام فلاح فقه را به معنای شریعت و راه می گیرند و توسعه می دهند نه فقه مصطلح، فرایند طراحی یعنی فقاهت، ذهنیت رایج اجازه نمی دهد، اما راه و شریعت، از مصادیق فقاهت طراحی است دنیای امروز با طراحی سروکار دارد؛ راهبردی به معنای رویکردی است مقابل دانشی برای محقق کردن چیزی. فقهی که وارد طراحی راهبردی میشود. در تعریف نخبه هم تصرف میکنیم، نخبه کسی نیست که بنشیند و دیگران به او بگویند بیا مشکل ما را حل کن بلکه میبایست خودش قیام کند.

زمین خواری با نگاه حل مسئله کار فقهی کنید نه اینکه وارد اجراء شوید.

صلاحی (رسانه گفتمان انقلاب اسلامی)

کارآمدی دین به عنوان گفتمان غالب به اثبات برسد و بر گفتمانهای رقیب فائق آید، فقه یک منظومه درهم تنیده به هم پیوسته است، منظومه یک دستگاه متوازن است که اجزاء هماهنگ رشد می کند تا کارآمدی مطلوب داشته باشد،تمامی نیازها در حوزه فرد جامعه گروه و ... را شامل میشود، حوزه های مباحث مستحدثه مانند حوزه سرگرمی شادی نشاط و بازیهای کامپیوتری چقدر فقه در آن ورود کرده است؟ هر جا خلاء فقه هست آسیب پذیر شده ایم، مبانی پیشینی فقه میبایست متوازن با نیاز ما به پیشرفت فقه، پیشرفت داشته باشد.

برای اداره جامعه نیازمند فقه اکبر هستیم و فراتر از فقه احکام به همه بخشهای زندگی انسان توجه کنیم والا آسیب هایی در حوزه اخلاق، معرفت دینی و ... به وجود می آید. دین به عنوان یک مجموعه حاکم بر جامعه آسیب شناسی لازم دارد. ما از رویکرد فرهنگی و رسانه ای آسیب شناسی می کنیم. یکی اینکه حکومت اسلامی و اداره جامعه یک مبحث کلامی است و نه فقهی و باید در علم کلام از آن صحبت شود تکلیف مسلمانان درعصر غیبت و تداوم اسلام و ... مرحوم نراقی و شیخ و حضرت امام ره در فقه این بحث رامطرح کرده اند لکن ماهیت آن کلامی است، بحث سیاست و حکومت نیز بحثی فلسفی است، مباحث دوستان همه مباحث کلامی و فلسفی  و پیشا فقهی بود.

معمولا مباحث حکومت اسلامی در حوزه اعتقادات و کلامی بحث نمیشود د رحوزه فقه بحث میشود و به سطح جامعه نمی آید، جریانات سیاسی و درگیریهای سطح جامعه د رحوزه اعتقادات است ، درحوزه احکام اختلافی ندارند ، اعتقادات در بطن جامعه تبدیل به مسیر زندگی متفاوت می شود، شاید دراین سیر فقه انکار شود.

معمولا به فقه حکومتی یک نگاه گفتمانی نمی شود و نگاه فقهی و تخصصی است و روز به روز مباحث تخصصی میشود که از متن جامعه فاصله می گیرد و نمی توان به جامعه منتقل کرد. اثبات حکومت اسلامی مشکل میشود،  دشمن براحتی و ادبیات ساده شبهه ایجاد می کند لکن ادبیات تخصصی و دشوار ما در حوزه تفاهم را مشکل می سازد.

ادبیات عامه فهم و عامه پسند از مباحث علمی تخصصی وجود ندارد، مراکز و نشریات به دنبال ادبیات تخصصی و لایه های عمیق است و از جامعه فاصله می گیرند و ما رسانه ها ادبیات متناسب با فهم عامه مردم را نداریم.

راه حل، راهبرد توسعه نهادی است، نهادهایی بتوانند واسطه پژوهش و رسانه شوند.

تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه رسانه که هم در گفتمان سازی و هم در مباحث علمی تخصص داشته باشد.

شبکه سازی بین سازمانها و نهادها و رسانه ها لازم است و نباید جزیره ای باشد.

گروه رسانه ای متخصص در حوزه های مختلف و رشته های تحصیلی مختلف هستیم که در نهادهای مختلفی بودیم و جمع شدیم و با حجت الاسلام خسرو پناه و میرباقری و.. مرتبط شدیم و محتوای نشریه ... از همشهری گرفتیم، راجع به گفتمان انقلاب و فقه حکومتی و یک ویژه نامه از حکومت اسلامی داشتیم و از اساتید مختلف استفاده شد. در نشستهای تخصصی و همایشها مربوط به گفتمان انقلاب اسلامی فعالیت داشتیم، هر نهادی که بخواهد می توانیم همکاری داشته باشیم.

انصاری (مدرسه علمیه مشکات)

برنامه های مدرسه علمیه مشکات که طراحی و پیاده سازی شده است در دو سطح :

• برنامه هفت ساله، دوره سطح معادل با سطوح مرسوم حوزه علمیه، دارای برنامه ادبیات، فقه و اصول و ... هدف اماده سازی طلاب برای حضور در درس خارج است.

ایشان به تشریح برنامه درسی مدرسه مشکات پرداختند که هیچ ربطی به موضوع همایش ندارد.

هیئت امنای مشکات حجت الاسلام محمدی، واعظی حاج ابوالقاسم، قاسمیان سردار حسینی و حجت الاسلام محمدی عراقی مدیر مجموعه هستند.

نگاهی که مجموعه مشکات دارد در دوره تخصصی وارد پژوهشهای فقه حکومتی و فقه تخصصی کند، تربیت محققان فاضل و نظریه پرداز در علوم انسانی اسلامی در حد اجتهاد و تربیت مجتهد کلان نگر در امور حاکمیتی دین از اهداف مجموعه است.

(رادیو معارف)

مأموریت تولید و پخش برنامه های رادیویی در همه عرصه های علوم انسانی بر اساس معارف و آموزه های دینی در همه عرصه های فردی و اجتماعی برای مخاطبان هدف در چارچوب خط مشیها و اصول و سیاستهای سازمانی

مخاطبان هدف : 18 سال به بالا

چهار گروه برنامه ساز در رادیو معارف وجود دارد: حوزه قرآن و اهل بیت علیهم السلام (تفسیر، تاریخ اسلام و مناسبتهای اعیاد و شهادت اهل بیت علیهم السلام) ، حوزه فقه و اندیشه (اصول وکلام اندیشه عرفان ، حقوق و اقتصاد و فقه)، فرهنگ و جامعه (عهده دار برنامه های اجتماعی، خانواده و دفاع مقدس و ...) گروه اخبار معارفی و اطلاع رسانی (مطالبی با جنبه معارفی)

وظایف رسانه : (نقل از آقای جوادی آملی: وظیفه رسانه رساندن پیام است) وظیفه ما تولید پیام نیست، پیام دینی یا فقه حکومتی تولید نمی کنیم بلکه پیام را از مراکز پژوهشی دریافت و ابلاغ به مخاطبین می کنیم.

مراکزی که بصورت تفاهمی با آنها بطور سیستمی در ارتباط هستیم: ، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه ، دانشگاه مفید، دانشگاه دارالحدیث و...

برخی مراکزی که بصورت فردی با کارشناسان در ارتباط هستیم : مرکز فقهی ائمه اطهار بصورت کارشناسی، مؤسسه امام خمینی (ره) ، مؤسسه فقاهت و تمدن سازی و ...

برنامه هایی که در حوزه های مختلف مرتبط با بحث فقه حکومتی و زیرشاخه های آن است دررادیو معارف عبارتند از:

• دروس خارج از مراجع معظم تقلید که بعضی در حوزه فقه حکومتی تعریف میشوند، بحث ولایت فقیه امام در نجف، فقه آل محمد دروس خارج آیت الله نوری همدانی و آیت الله مومن قمی د رحوزه ولایت فقیه، بحث جهاد درس آیت الله نوری همدانی، تاریخ فقه و فقهاء با کارشناسی مدیرشانجی و حسینی خراسانی و آقای اکبرنژاد (مکاتب فقهی اصولی بررسی میشد تا عصر جدید که طبق نظر استاد اکبرنژاد مکتب جدید با حضرت امام کلید خورده و بزرگواران دیگر آنرا پرورش می دهند.)

سؤال:

چگونه تولید محتوا توسط مراکز و پژوهشکده ها و ... پیگیری میشود؟ تفاهم نامه چگونه است؟

سؤال:

فارغ از نقدها، رادیو معارف فایلهای صوتی را پخش می کند، در رابطه با مباحث اساتید بصورت نظام مند موضوعات دنبال نمیشود، چه استراتژی و راهبردی در بحث فقه حکومتی دنبال میشود؟

پاسخ:

دیداری که با مقام معظم رهبری داشتیم فرمودند کارشناسان درجه یک را استفاده کنید حتی درجه دو نه! اما غالب مراکز علمی و پژوهشی تمام توان خود را روی پژوهشی گذاشته اند و پیوست رسانه ای برای کارهای پژوهشی در نظر نگرفته اند. کم لطفی به بحث رسانه می شود. در تفاهم نامه موضوعات و روش ارتباط و ... مشخص می شود.

حجت الاسلام الهی (میز توانمند سازی علوم اسلامی)

دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، همت خودش را مصروف حوزه های دوازده گانه مسائل کشور کرده و یک میزتخصصی متشکل از دانشوران در حوزه تخصصی تشکیل داده و از توان ستادی و مشارکتی با دیگر اشخاص و مراکز به دفتر کمک می رساند، توسعه و توانمند سازی علوم اسلامی از یکی اهداف است.

مسئله اصلی توسعه و توانمند سازی علوم اسلامی این است که به نظر م یرسد علوم اسلامی برای پاسخگویی به نیازهای جامعه و دنیای جدید، رشد و توسعه کافی پیدا نکرده و توان لازم را ندارد، وقتی حوزه مسائل همبسته را باهم مقایسه می کنیم ، یک بحث این است که پاسخهای بایسته ندارد و یک بحث این است که در واقع شاخصه های علم مشکلاتی دارد. وقتی توان پاسخ نیست پاسخ کافی هم تولید نمیشود، توان پاسخ ندارد چون شاخصه های تولید علوم اسلامی با مشکل روبروست.

نسبت رشد علوم اسلامی به نیازها از سمت نیازهای فردی به سمت نیازهای جامعه و دنیای معاصر حرکت می کنیم نیازها کمتر میشود در قاعده هرم ، در مخروط هرم، ضعف ما عبارت است از محتوای علم (اعم از ساختار مسائل نظریه ها و قواعد) و یا منابع انسانی (شامل مبلغ و محقق و مدیر و نویسندگان و نظریه پردازان) و یا نظام پشتیبان علم (نظام آموزش و پژوهش و ...) نظام اعتبار و مرجعیت علم  و فرهنگ تولید و پژوهش علم همه از ضعفها هستند

اقدام صورت گرفته برای تحلیل مسئله و علل یابی عبارتند از  علل بیرونی مانند اینکه عالمان با دنیا معاصر مواجه محدود دارند یا مرجعیت علوم انسانی رقیبهای قوی دارند که اعتبار قانونی هم دارند، تجربه های ناموفق در پاسخگویی و عدم اعتماد کافی به آن و ... ویا عوامل درونی: مناسبات و مرزهای دانش و طبقه بندی علوم و متدهای آنها مبهم است ، اشتراکات لفظی و ادبیات مختلف و ...، دسترسی به منابع اطلاعاتی گسترده وجود ندارد، نظریه های پایه موجود نیست، و ....

ورود به حوزه سیاست‌ها  و اصول حل مسئله : کلان برنامه ها و راهبردها (13 مورد) ظرفیت میز علوم اسلامی برای طراحی پروژه هاست. حدود 90 طرح تولید شده و برخی حوزه ها نیاز به طراحی بیشتر دارد، برخی پروژه ها نیاز به تیمهای جدید با خلاقیت بیشتری دارد.

• تعمیق و تعمیم رویکرد اجتهادی به سایر حوزه ها
• رویکرد مقارن و بین رشته ای
• بازسازی ساختار رشته ها و مسائل علوم اسلامی،
• طراحی نظام ارزشی تحقیق و تولید علمی
• ارتقاء دانش نگرش و روش و مهارت ارتباط علمی و درک نیازهای جدید
• آموزش و ترویج فناوریهای آموزشی و پژوهشی،
• توسعه و شبکه سازی هدفمند اطلاعات،
• مدل سازی فرایند تحقیق و تربیت محقق در علوم اسلامی،
• مدل سازی و نمونه سازی نظام آموزشی کارآمد و نیاز محور،
• فراوری تحقیقات ناظر به تحلیل علوم اسلامی و محیط آن،

سؤال:

این مدل بحثها سازمانهای مختلفی پیگیری می کنند، آسیب شناسی و ارائه راه حل انجام شده، آیا با سازمان و نهاد و نگاه دستوری تولید علم صورت می گیرد یا نه؟

پاسخ :

90 برنامه در حال اجراست و بحث علم و نظر نیست، بیش از 70 جلسه با مشارکت سازمانها و ارگانها برگزار شده است و قدرت هماهنگی از طریق پروژه های مشارکتی و اتصالی وجود دارد.

سؤال:

بخش وسیعی از علوم اسلامی در حوزه رها ست. اینها چطور هماهنگ میشوند؟

جواب:

در حوزه مدل سازی، چهار مدل برای نظام آموزشی تفکر گرا شناسایی شده است، آقای اعرافی و رشاد کتابهایی داشته اند برای تربیت محقق ، برای تربیت محقق باید تلاش کنیم شتابدهنده علوم اسلامی طراحی کنیم که بنگاه ارتباطی بین محققان آزاد و نهادهای پژوهشی است.

حجت الاسلام جعفر زاده (پژوهشگاه فقه نظام)

اگر تعریف عملیاتی از فقه مطلوب را میخواستید بهتر بود، تعریف مفهومی از فقه مطلوب به عهده اساتید است اما این تعریف مفهومی فقه مطلوب اگر بخواهد به نتیجه عملی برسد چه فرایندی لازم است. تعریف عملیاتی هم البته کافی نیست ، برای پیاده کرده مدلهای فقه حکومتی در حکومت سازوکاری لازم است.

الگوهای تعریف فقه حکومتی نیاز به سازوکار اجرائی در تعامل با مدیران و مراکز و نهادها دارد. مدیران می گویند اولا نمی دانیم در حوزه به کجا مراجعه کنیم ثانیاً زبان همدیگر را نمی فهمیم. تعریف عملیاتی و تبیین سازکار اجرائی هر دو لازم است.

تعریف عملیاتی فقه نظام، تعریف به اجزاء است، فقه نظام متشکل از فقه نظامات اجتماعی مثل فرهنگ، اقتصاد، سیاست، هنر و ... است از سال 85 زمینه تأسیس مرکز جامع علوم اسلامی تحت اشراف آقای اراکی شد آموزش تا درس خارج و بحث‌های تخصصی وجود داشت، در سال 95 به فعلیت رسید و تحت عنوان پژوهشگاه فقه نظام ادامه پیدا کرد.

شعار پژوهشگاه برای فعالیت تا دوسال، گفتمان سازی فقه نظام در حوزه و مراکز علمی است، تهیه درسنامه فقه نظام در گروههای علمی استخراج میشود، برای رسیدن به درسنامه ها اول استخراج نظام مسائل و سؤالات به شکل درختواره تهیه میشود دوم طرح‌های پژوهشی حول نظام مسائل شکل می گیرد که توسط پژوهشگران انجام میشود، سه در قالب درسنامه ها در سه سطح تنظیم و تدوین میشوند، دو حسن دارد اول اینکه بین طلاب درسنامه ها ومتون لازم وجود دارد دوم اینکه در ارتباط با اساتید، متنها در اختیار آنها قرار می گیرد.

فعالیتهای این مرکز عبارتند از : توسعه و گسترش درس های خارج ، کرسی های ترویجی (14 کرسی ترویجی با موضوعات و رویکردهای مختلف برگزار شده است، آخرین کرسی توسط آقای مادرشاهی بود که راجع به ربای بانکی بود)، حمایت از تألیفات علمی (پایان نامه سطح چهار به چاپ رسید)، نشریه رصد فقه نظام که بخش‌های مختلفی دارد، بخش موضوع محور و طرح مباحث اندیشمندان، پایگاههای مجازی و فهرستی از تألیفات و بخش پایش و رصد همایش‌ها و نشست‌ها با رویکرد فقه نظام است.

این فعالیت‌ها در راستای طرح عملیاتی است که برای رسیدن به الگو لازم است. برای اجرائی شدن الگو، معاونت ارتباطات شناسایی مراکز اجرائی و شکل دادن تعامل با آنها را بر عهده دارد، دانشگاه جامع امام صادق همایش نفوذ، دانشگاه شریف، پژوهشکده شورای نگهبان بررسی فقهی عدم مغایرت قوانین با اسلام، مجمع تشخیص مصلحت نظام، فرهنگستان علوم اسلامی، بنیاد علمی نخبگان، مرکز علوم اسلامی ایرانی پیشرفت، مرکز تحقیقات صدا وسیما (سواد رسانه ای)، دبیرخانه مجلس خبرگان،  جامعه المصطفی در بحث بین الملل مرکز اسلامی لندن و ...

کنگره فقیه فقه نظام نیز در حال برگزاری است، پژوهشگاه فقه نظام پشتیبان آموزشی و پژوهشی فقه نظام است، پژوهشگاه تحت اشراف آیت الله اراکی است ولی منحصر در افکار ایشان نیست./825/م