به گزارش خبرنگار سرویس جامعه و تمدن اسلامی پایگاه اطلاع رسانی وسائل، مهدی فاتح راد، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف در نشست تأملی بر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با عنوان «الگوی کلان حکمروایی شهری» 20 تیرماه در دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) به بررسی چگونگی پیوند ایده آل گرایی و عقل گرایی با یکدیگر پرداخت.
وی در ادامه با طرح این پرسش که برای پیوند این دو موضوع اولویت رأی به نظر است یا عمل، گفت: برای پاسخ به این پرسش می‌توان بررسی کرد که ربط بین نظر و عمل چیست و چرا ایمان و عمل صالح در قرآن با هم آمده است و نسبت بین این دو را تحقیق کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف در ادامه با بیان اینکه ما با تمدن غرب سر و کار داریم، اظهار کرد: مواجهه امروزی بشر با این تمدن بایستی به گونه ای باشد که همه آن را به دور بریزد و این در حالی است که از تمدن غرب استفاده می شود؛ چرا که حائز اهمیت است.
مواجهه متفاوت جوامع در برابر تمدن غرب
وی درادامه به بیان مواجهه متفاوت جوامع در برابر تمدن غرب پرداخت و گفت: برخی در این عرصه غرب گریز هستند که از این نمونه می توان به روستای «ایستا» در طالقان اشاره کرد که آنها دور خودشان حصار کشیده اند و کسی را به این روستا راه نمی دهند و بین خودشان هم ازدواج هایشان صورت می گیرد و می گویند ما منتظر ظهور امام زمان(عج) هستیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف افزود: برخی دیگر غرب ستیز هستند و در حالی که داعش بنیادش آمریکایی و صهیونیستی است اما آنها آرمانگرایند؛ چرا که با تمدن غرب مخالفند و می گویند شما غربیان در فریب انسانها هستید و با سرگرمی ها و تفریحات خاص غربی ها در جنگ و مخالفت هستند.
وی با بیان اینکه عده ای دیگر هم غرب باور هستند، تصریح کرد: این گروه از افراد به نیت های خودشان کاری ندارند و می گویند هر چه غربیها می گویند درست است و دربرابر دیگران اینگونه موضع گیری نشان می دهند که آیا شما جایگزینی به جای تمدن غرب دارید.
عضو مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت گفت: گروه چهارم عده ای هستند که می خواهند الگویی متفاوت ازاین سه گروه دیگر ترسیم کنند و می گویند که غرب گزین هستند؛ بدین معنا که خوبی‌های تمدن غرب را می گیرند و از آنها استفاده می کنند و بدیها را کنار می گذارند و این موضوع انتخابی است و به اصطلاح برای بومی سازی تلاش می کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف با ارائه راه پنجم در مقابل این چهار دسته گفت: برای ارائه این الگو درابتدا باید به نسبت ماده و معنا رسید و بر روی این نسبت ها به صورت عمیق کار شود که راه پنجم اینگونه بیان می شود که ابتدا بایستی قوه هاضمه مادی و معنوی ایجاد کرد که همه آنها را هضم کند و در عین دشوار بودن این کار، اما امکان عملی شدن آن وجود دارد.
وی در ادامه با طرح این پرسش از سوی غربیان که امکان علم و عمل چیست، اظهارکرد: پیامبر اکرم(ص) فرمود که «العلم الامام العمل» و امام در زبان عربی معنی اصلی آن مقصد و پیشوا است.
عضو مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با انتقاد نسبت به رویکرد غرب گزین ها گفت: در واقع تلاش ما اینست که به سمت قوه هاضمه حرکت کنیم و قوه را به شأن خودمان برسانیم و در بحث نظر و عمل اولویت نظر را به عمل اثبات کنیم.
وقتی که عمل مهمتر از نظر باشد، دروغ، فریب و حیله گری نمایان می شود
وی با بیان اینکه برخی می گویند نظر و عمل به یکدیگر ربطی ندارند، اظهار کرد: وقتی که عمل مهمتر از نظر باشد، دروغ، فریب و حیله گری وجود دارد و این در حالی است که می‌خواهیم نظرمان را علم خودمان رهبری کند و به عمل برساند تا دیگر نشانی از دروغ و فریب و کلک نباشد.
واقعیت تمدن غرب، نفوذ آن است
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه واقعیت تمدن غرب، نفوذ آن است، تصریح کرد: این موضوع در حالی است که معلوم نیست شأن توحیدی این تمدن چیست و به همین دلیل با قوه هاضمه قرار است به آن برسیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره مدیریت شهری اظهارکرد: شهر فقط کالبد نیست و روح دارد به طوری که جسم و روح شهر در یک اتحاد هستند که شهر ماهیت زبانی و کالبدی دارد که در بستری طبیعی و اجتماعی قرار می گیرد.
فاتح راد درادامه با اشاره به خطبه 192 نهج البلاغه گفت: ما وقتی عمل می کنیم؛ در واقع جسم ما در عمل است و شهر نیز قلبی دارد.
وی با طرح این پرسش که قلب الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت چیست، اظهارکرد: هر حقیقتی قلبی دارد که اگر به دنبال قوه هاضمه هستیم باید به قلب آن توجه کنیم؛ چرا که قوه هاضمه قوی و گسترده است و نیاز است که به قلب توجه کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف افزود: اگر شهر را از حالت جسم و کالبد خارج کنیم قلبی دارد که شأن آن روحانی است که وقتی ساختمان ساخته می شود؛ در این شهر طراحی ارتباطات و راه‌ها صورت می‌گیرد که بر روح همه انسانها تأثیرگذار است.
وقتی برج ها و طبقات در شهر بالا می رود نسبت انسان با افق گسسته می شود
وی با بیان اینکه به دلایل مختلف که یکی ایجاد درآمدهای پایدار است، در شهر تراکم به وجود می آید و سیمای شهری متفاوت می‌شود، تصریح کرد: وقتی برج ها و طبقات در شهر بالا می‌رود نسبت انسان با افق گسسته می‌شود که این موضوع سبب خدشه دار شدن روح انسان می شود.
فاتح راد با بیان اینکه جسم و کالبد شهر و رفتار شهروندان و کارگزاران، رفتار به باور است، تصریح کرد: جایگاه باور، قلب است که شبیه ایمان است و شهر در عرصه روح، جسم و نفس را به هم پیوند می زند.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه ترکیب حیات طیبه یکبار در قرآن در آیه 97 سوره نحل آمده است، تصریح کرد: شأن نزول این آیه در مدینه است که آنچه نزد شما است پایدار نیست و آن چیزی که نزد خداوند است پایدار و باقی است.
وی با اشاره به این مطلب که بحث از توسعه پایدار جدی است، اظهارکرد: توسعه پایدار در نیمه دوم قرن بیستم شروع شد که بایستی آنچه در آمریکا رخ داده است الگوی دیگر کشورها قرار بگیرد که آنها می خواهند رویکرد دموکراتیک را برای دیگر کشورها نسخه کنند.
فاتح راد با اشاره به تعریف توسعه پایدار مبنی بر اینکه ما باید به نیازهای نسل های بعدی توجه کنیم، گفت: این تعریف، منتقدان برجسته در تمدن غرب دارد به طوری که نویسنده کتاب «مفاهیم جدید در توسعه» اینگونه بیان می کند که الگو برداری از الگوی توسعه امکانپذیر نیست چرا که توسعه پایدار، پایدار نیست.
وی درادامه با طرح این پرسش که چگونه از عرصه علم و فن آوری به سمت کمال و حکمت باید عبورکرد، گفت: در واقع حکمت الگوی همه این موارد است و قوه هاضمه هم به همین صورت است.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه عقل و حکمت در قرآن و نهج البلاغه و روایات نظری و عملی ندارد، تصریح کرد: نخستین بار این کار را ارسطو انجام داد و دیگران کار ارسطو را ادامه دادند.
وی در ادامه با طرح این پرسش که چه نسبتی بین حکمت و غرب وجود دارد، گفت: وقتی ترامپ از معاهده پاریس خارج شد آنها برای یکدیگر کف زدند که کره زمین 5/1 درجه بیشتر گرم نشود و این نشان می دهد که حرکت این تمدن با گیجی همراه شده است و در حالی که بزرگ راههای شیک و نظام بیمه ای قوی دارند اما سطح توحید آنها پایین است.
فاتح راد با بیان اینکه ما در حال حاضر بنیادی را گذاشته ایم که ارزش‌های بنیادی را استخراج کنیم، اظهارکرد: می‌خواهیم شهر، تجلی توحید و حاکمیت معرفت الله باشد که این موضوعات هر کدام توصیفی دارد.
مطلوب ما اینست که نظر عین عمل و عمل عین نظر شود
وی با بیان اینکه نسبت بین ایمان و عمل نسبت دقیقی دارد و بحث سبک زندگی بحث از اخوت است، تصریح کرد: نظر و عمل به یکدیگر وصل است اما نمی خواهیم عمل ما نظر ما را راهبری کند و می خواهیم نظر، عمل را راهبری کند تا نظر و عمل یکپارچه شوند و مطلوب ما اینست که نظر عین عمل و عمل عین نظر شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف اظهارکرد: تمدن غرب بیش فعال شده است و به وسیله آن تسخیر و سلطه طبیعت صورت گرفته است که این سلطه بر طبیعت خود به خود منجر به سلطه بر انسانها خواهد شد که باید جلوی آن را گرفت.
وی با بیان اینکه قرآن خود را حکمت بالغه معرفی کرده است، تصریح کرد: در واقع الگوی همه چیز حکمت است و الگوی حکمت، حکمت بالغه است که شأن مکتب اهل بیت(ع) است که ما باید به آن برسیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه براساس فطرت همه انسانها اهل انس هستند، تصریح کرد: به همین دلیل از نفاق و دروغ بیزارند که اگر بخواهیم با یکدیگر انس داشته باشیم باید با هم صادق باشیم و به یکدیگر دروغ نگوییم که کمال است و در دنیا و آخرت همان علم و عمل است که ما را به آگاهی یا بحران می رساند که در صورت آگاهی همه با هم پیشرفت می کنیم.
وی ادامه داد: اگر به دنبال این موضوع باشیم که گلیم خودم را از آب بیرون بکشم ضد اخوت صورت گرفته است، چرا که ما یکپارچه هستیم که با هم انس داریم و پیشرفت دیگران می تواند پیشرفت من باشد و در این شرایط عزت انسانها با تواضع بالا می رود.
فاتح راد با اشاره به این مطلب که پیامبر(ص) با آن مقام معنوی، اهدافش در مکه محقق نشد و افرادی از مدینه آمدند و با پیامبر(ص) بیعت کردند و حکومت در مدینه النبی شکل گرفت، اظهارکرد: در واقع بنیاد مقام معنوی پیامبر(ص) با مردم محقق می شود که این همان معماری قلب است نه معماری ساختمان.
وی درادامه با اشاره به خطبه 182 نهج البلاغه، آخرین خطبه حضرت علی(ع) قبل از شهادت گفت: حضرت در بخشی از این خطبه امام زمان (عج) را توصیف می کند و معلوم می شود که گذشته به آینده پیوست خورده است و به همین دلیل ما هم باید به سوی حکمت حرکت کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف با طرح این پرسش که چگونه از تمدن شرق و غرب به سمت حکمت باید حرکت کرد، گفت: الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، منظومه‌ای است که با یکپارچگی و توازن معنویت، فکر، علم و زندگی، آرمان های انقلاب اسلامی، ایران را به واقعیت تبدیل می کند.
وی ادامه داد: این منظومه ارتباطی به لحاظ تنوع و مراتب الگویی به نحوه اجمالی معرف پیشرفت متعالی فردی و اجتماعی و در تکاپوی امتزاج مرتبه مند تار شامل فناوری، حکمت و حکمت بالغه در مراتب پود شامل فکر، ایده، علم، فناوری و زندگی و به عبارت دیگر گسترش مرتبه مند و متوازن حکمت است.
فاتح راد ادامه داد: الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، تجلی معماری تار در پود است که از آن می توان به عرش «معرفت، اخوت» یا «نظر، عمل» تعبیر کرد و برای تبیین این عرش می توان از روش یکپارچه کردن پود یعنی علوم، فناوری های سخت و نوآوری یا نفع ، تحقق شبکه مربوط را شروع کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف ادامه داد: این امر با شبکه کردن تار یا فرهنگ، سیاست و قانون کاوی و حصول تار یکپارچه نهایی ادامه یابد و عرش «معرفت، اخوت» کل از یکپارچگی شبکه(تور) تار در شبکه(تور) پود حاصل می شود.
شأن ولی فقیه به مردم بستگی ندارد
وی در بخش دیگری از سخنان خود در ادامه بیان ترسیم «الگوی کلان حکمروایی شهری» گفت: شأن ولی فقیه به مردم بستگی ندارد، بلکه حکومت اجرایی به مردم وابسته است؛ چرا که اسلام به صورت تحمیلی حکومت نمی کند و در عین حال تمدن غرب اجبار و تحمیل است.
با اجبار نمی توان الگو شد
فاتح راد با بیان اینکه با اجبار نمی توان الگو شد، گفت: آرمان، شهری حکیم، هویت بخش، فرهنگ مدار، زیبا سیما، روح نواز؛ مهر افزا، دانش بنیان، نوآفرین، امن، سلام، مقاوم و معیاردر جهان اسلام است.
وی با بیان اینکه تمدن غرب در قرون 18 و 18 به آرمان شهر خوشبین بود و معتقد بودند که همه مشکلات را به جز مرگ می توانند حل کنند، گفت: این در حالی بود که با دو جنگ جهانی، تمدن غرب نابود شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف ادامه داد: کسانی که توسعه پایدار را نقد می کنند؛ می‌گویند ما می خواهیم تاب آور شویم؛ چرا که اگر در سراسر جهان، جنگی اتفاق بیفتد کسی برنده جهان است که با سرعت و کیفیت بالاتر خود را بازسازی کند.
فاتح راد افزود: شأن اقتصاد مقاومتی هم همین موضوع است که هرچه به آن هجمه شود خود را مقاومتر می سازد و اجازه نمی دهد تنش به همه کشور سرایت پیدا کند و در واقع تنش را هضم می کند./629/402/م