به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، اولین نشست تخصصی با موضوع بررسی و نقد ابعاد مختلف سند 2030 در مدرس امام مدرسه فیضیه با حضور آیت الله محمود رجبی عضو سابق شورای عالی حوزه علمیه و حجت الاسلام والمسلمین علی کشوری دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت برگزار گردید.
بخش دوم سخنان آیت الله رجبی به شرح ذیل می باشد:
سند2030 و دولتمردان ما
آیت الله رجبی در ادامه بحث به محور بعدی یعنی روش دولتمردان در این سند اشاره کرد و گفت: نکته مهم این است که ما سند ملی آموزش و پروش داریم و تصویب شده است حتی مقام معظم رهبری حین نوشتن سند فرمودند: «شما اول باید فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی را بنویسید و بر مبنای آن سند بنویسید.» اقداماتی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت گرفت و از موسسه امام خمینی (ره) تقاضا کرد و حضرت آیت الله مصباح یزدی سرمایه گذاری کردند و فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی را نوشتند. بهر حال ما سندی داریم و در راستای این سندی که از تصویبش می گذرد کوچک ترین اقدام اثربخشی صورت نگرفته است.
ایشان افزود: این سند الزامی که دولت می بایست اجرا می کرد را کنار گذاشته اند و سند 2030 را در حوزه آموزش و پرورش امضا کرده اند ولی در مورد سند 2030 آنچه را که در توان داشته اند به کار گرفته اند. اکثر آیین نامه را نوشته اند و کارگروه ها را تشکیل دادند و دستور ابلاغ اجرای آن را صادر کردند و دستور دادند که تمام نهادهای دیگر ملزم به همکاری با آموزش و پرورش جهت تحقق این سند هستند. اعلام شد که آموزش و پرورش باید یک سال بعد گزارش دهد که آیا نهادهای دیگر همکاری کرده اند یا نکرده اند. اجرای این سند را در بسیاری از شهرها مانند قم کلید زدند.
وی در ادامه گفت: جای سوال جدی است کسی که می خواهد مجری قانون باشد چگونه برخلاف قانون بودجه و کارگروه قرار می دهد و آیین نامه تصویب می کند و شاخص های یونسکو را مصوب می کند؟ بودجه، کارگروه و غیره را ما قرار می دهیم ولی تایید نهایی با آنان است و اگر اعلام رضایت کردند اجرا می شود و اگر تایید نکردند کنار گذاشته می شود. این نشان قانون گریزی است و اصل آن مجوز قانونی ندارد. باید ابتدا به مجلس می رفته و تصویب می شده و بعد اقدام لازم صورت می گرفته است. دولت با آن سند مسلم این گونه عمل می کند و این سند 2030 را به این صورت می خواهد غیر قانونی در کشور پیاده کند.
عکس العملها در مورد سند 2030
استاد رجبی در ادامه به عکس العمل دولت در این مساله پرداخت و گفت: زمانی که مقام معظم رهبری فرمودند این سند برخلاف مصالح ماست و واقعاً نیز این چنین بود و از طرف جامعه مدرسین نیز نامه ای خدمت ایشان رفته بود و الان باید عکس العمل دولت چگونه باشد؟ به جای این که بگویند اشتباه و غفلت صورت گرفته است، اول تذبذب و تزلزل در دولت اتفاق افتاد که معلوم نیست چه اهدافی در سر دارند. ابتدا گفتند نشده است بعد گفتند امضا شده است بعد گفتند اجرای آن را متوقف کردیم و بعد گفتند به هیچ وجه از آن نمی گذریم بعد گفتند ورژن دوم آن را آماده می کنیم! چیزی که بر خلاف قانون است باید ورژن دوم آن را نوشت؟ باز هم کار غیر قانونی دومی صورت گرفت.
ایشان تصریح کرد: این روند و موضع گیری به نفع دولت نیست و این سوء تفاهم را پیش می آورد که نکند قول و قراردادهایی داده شده است که نمی توانند از آن عدول کنند. شبیه جریان برجام پیش آوردند که مقام معظم رهبری فرمودند قدم به قدم جلو بروید که اگر آنان بدعهدی کردند شما بتوانید متوقف کنید اما در آن مساله نیز تا آخر رفتند و در این مساله نیز سندی که هنوز امضا نشده است تا آخرین مرحله پیش برده اند.
این استاد حوزه گفت: ما با فرهنگ غنی و ارزشهایی که داریم که معتقدیم دین ما برای دنیای نیز برنامه دارد. این مساله نشان گر این است که ما به نیروهای درون خودمان باور نداریم و اگر بناست آموزش و پرورشی واقع شود باید دیگران این کار را انجام دهند که گفتند باید مدیر نیز از خارج وارد کنیم! پذیرش این سند توهین به فرهیختگان و فرهنگ دینی ماست که این فرهنگ و نظام نمی تواند خودش را اداره کند و باید دیگران سند 2030 بنویسند و به ما بگویند که اجرا کنید و ثانیاً با وجود این فرهنگ غنی ما باید فرهنگ دنیا را تدوین کنیم و به جامعه جهانی عرضه کنیم. اگر باور داریم که دین ما حق است و برای دنیای ما برنامه دارد پس ما معتقدیم برنامه حقی داریم که کارآمدترین و درست ترین برنامه است و باید آن را عرضه کنیم ولی متاسفانه دولتمردان ما عکس این کار را انجام می دهند.
وی ابراز داشت: ظاهر این است که این سند آموزش و پرورشی و ملی است اما حقیقت این است که این سند در ابعاد مختلف جامعه اعم از اقتصادی، امنیتی و سیاسی نقش بازی می کند. خود آنان نوشته اند که آموزش و پرورش بهترین ابزار برای پیاده کردن اهداف دیگر است. در مسائل اقتصادی نیز به همین صورت است که بهترین راه را استحاله فرهنگی می دانند. اگر قرار باشد که اصلاح شود باید از طریق آموزش و پرورش این کار را انجام دهند.
استاد رجبی افزود: جا دارد که سند را بررسی کنیم که آن قدر آموزش را وسیع می گیرند که حتی فضاهای مجازی که معترفند از نظر فساد اخلاقی بی نظیر است، جزء فضای آموزش بشود. هر سازمانی بخواهد از این طریق پر از آلودگی جامعه را آموزش بدهد مجاز است و این مسائل باید قانونی شود.
ایشان در ادامه گفت: نکته دیگر این است که سند 2030 از نظر ساز و کارها کاملا در اختیار دیگران است. اهداف کلان آن را باید سازمان های بین المللی اداره کند. اهداف متوسط را که منطقه ای ملی است باید با همکاری آن سازمان ها بنویسند و تنها اهداف اجرایی باقی می ماند که اگر بخواهید اجرایی کنید باید خودتان بنویسید و ما ارزیابی می کنیم. یعنی کل آنچه اساس و چارچوب این سند مشخص شده است و شما باید در آن مسیر حرکت کنید اما بدانید اگر در این چارچوب حرکت کردید و کج رفتید ما سالانه با شاخص ها و معیارهای خودمان ارزشیابی می کنیم یعنی تمام امور بسته شده است و اجرا را به شما می دهندکه با پول و نیروهای خودتان این کار را انجام دهید اما در چارچوب ما باید باشد ولی در همه شئون تغییرات لازم است و نمی شود بگویید در این یک شأن ما تغییر نمی دهیم.
وی ابراز داشت: بحث گزارش نیز در تمام شئون مطرح است و این گونه نیست که در بخشی لازم نباشد و اگر در بخشی بر خلاف چارچوب رفته باشید می توانند جریمه هایی که بیان شده را مورد استناد قرار دهند و در مجامع بین المللی مطرح کنند و به دلیل این که برخلاف سند رفتار کرده ایم ما را گرفتار کنند
اشاره مختصر به محتوای سند
آیت الله حسین رجبی در ادامه بحث به محتوای سند 2030 نیز اشاره ای کرد و گفت: آنچه مبنای عمل می خواستند قرار بدهند همان سند ملی بود که بر اساس سند 2030 جهانی است و آنان سند 2030 ملی تهیه کردند که حدود 360 صفحه است. بسیاری از واژه های آن سند را ترجمه کرده است. ورژن بعدی تغییراتی در ترجمه ها و معادل سازی ها صورت داده است. واژه هایی که در فرهنگ دینی ما دارای حساسیت است مانند برابری زن و مرد تبدیل به عدالت زن و مرد شده است.
ایشان افزود: انواع این معادل گذاری هاست که سعی کرده اند آنچه حساسیت دارد با واژه نزدیک آن تغییر دهند تا زمانی که در جامعه ارزشیابی می شود، افراد ببینند چیز بدی نیست، مثلاً عدالت اقتصادی، اجتماعی، میان زن و مرد و در آموزش امر مطلوبی است که نظیر آن فراوان است. یکی دیگر از مسائل واژه های کش دار، کلی و مبهم است که محتوا برای آن مشکلات زیادی خواهد داشت.
وی اظهار داشت: مواردی که مشکل جوامع ما نیست ولی مشکل جوامع دیگر هست، چون خواسته اند آن سند اینجا برگردان شود برخی از موارد از زیر دستشان در رفته است و قاعدتاً بسیاری از موارد نیز سانسور شده است به عنوان مثال یکی از چالش های جامعه ما را ازدواج های زودرس اعلام کرده اند که باید پرسید مگر چند نفر در جامعه ما این مشکل را دارند؟ معضل جامعه ما سن بالای ازدواج است. به عنوان یکی از چالش هایی که باید برای آن برنامه ریزی کرد و آیین نامه نوشت و اقدام کرد این مساله بی اهمیت را مطرح کرده اند. حتی برخی از مشکلاتی که در جوامع غربی هست می گویند در جامعه ما نیز رخ داده است. پس غفلتی که صورت می گیرد این است که بگویند ما باید طبق تعالیم دینی زمینه های پیشگیری را فراهم کنیم و مشکلات را ریشه کن کنیم اما متاسفانه می گویند غرب برای این مشکل راهکارهایی را تعبیه کرده است و متفکرین آنان نشسته اند و برنامه ریزی کرده اند پس شما بیایید در اینجا اجرا کنید. یعنی مشکلی که غرب در اثر غفلت خودش ایجاد کرده است بپذیریم و راه حل را نیز از آنان بگیریم و غافل هستیم که در اثر دوری از فرهنگ دینی دچار این مشکلات شده ایم و راه حل آن بازگشت، ترویج و نهادینه سازی فرهنگ دینی است.
اصول حاکم بر تمام سند 2030
استاد رجبی در ادامه بر اصول حاکم بر کل سند اشاره کرد و گفت: هر چه در سند است باید بر اساس چارچوب این اصل پیاده شود که در همین سند آمده است راهبرد آینده این سند که سایر اسناد در راستادی تحقق آن ارزیابی می شود و هر چه سند دارید باید با آن ارزیابی شود.
ایشان ادامه داد: این مساله را بر اساس شاخص های بین المللی و ابزارهایی که طبق گزارش های آماری یونسکو کارآمدی آن اثبات شده است یعنی شما باید ببنید که یونسکو چه ابزاری برای شما در نظر گرفته است. همه سندها باید با آن تنظیم شود و زمانی که بخواهد ارزیابی شود با شاخص هایی که خودشان تعیین کرده اند. حتی با ابزارهایی که آنان می گویند باید این را تثبیت کنیم. در تمام موارد قید سازمان های بین المللی وجود دارد و شما باید مطابق آنان حرکت کنید.
نکته پایانی
استاد رجبی در جمع بندی بحث گفت: نکاتی هست که به وسیله این سند ما به چه میزان گرفتار جوامع بین المللی می شویم؟ اما چه می شود که در جامعه ما چنین سوگیری و حرکتی به سمت این سندها انجام می گیرد؟ سازمان برنامه ریزی ما به فکر این است که باید توسعه را اصل قرار دهیم و مدتها تب توسعه در کشور ما بالا گرفته بود و همه موارد را با آن می سنجیدند و الان نیز یکی از واژه های کلیدی در سند 2030 توسعه پایدار است که همه موارد باید با آن سنجیده شود. این نیز لوازم توسعه است که اگر می خواهیم توسعه داشته باشیم باید بپذیریم.
ایشان در ادامه گفت: این لایه ای از مساله است که چرا دولتمردان و مسئولین ما به سراغ چنین اسنادی می روند اما به نظرم لایه عمیق تر این است که اعتقاد راسخ از نظر فکری، قلبی و عاطفی نسبت به این که دین اسلام کارآمد است و دین برای دنیای ما طرح و نقشه دارد، وجود ندارد و زمانی که این اعتقاد نباشد و شما باور نداشته باشید می گویید دین همان حداقلی است و حوزه های عملیه باید مردم را دین دار بار بیاورند و مردم به آموزه های دینی عمل کنند اما کشورداری و مدیریت جامعه چیز دیگری است و نباید از دین چنین انتظاری داشته باشیم.
وی اظهار داشت: با این تفاسیر از دین می گویند باید از تجربه بشری استفاده کرد و باید ممنون نظام های بین المللی و غربی ها نیز بود که زحمت کشیده اند و تجربه کرده اند و آن تجارب را مجانی در اختیار ما قرار داده اند! اگر استفاده از تجربیات آنان نکنیم کفران نعمت است! زمانی که مرجع ما نیز موضع بگیرد ناراحت هستند و می گویند شبیه برق کشیدن برای صحن مطهر حضرت امیر علیه السلام است! زمانی که باور این بود که دین برای دنیای ما طرحی ندارد اصلاً معقول نمی دانند و نرفتن سراغ غرب و نپذیرفتن آن و ارزیابی برنامه های آنان نیز معقول نیست.
ایشان در توصیف این نگاه به غرب گفت: نظرشان این است که شما باید به سمت غرب بروید و ریشه کار اینجاست. این که مقام معظم رهبری مدام تاکید می کنند که باید به درون نگاه کرد و فرهنگ غنی اسلام را توجه می دهند به همین خاطر است. این که می گویند غرب هر چه مشکل دارد به خاطر همین جدایی است باید مورد توجه باشد. اگر کسی معتقد باشد غافل نمی شود. اگر برای کسی حل شده باشد که دین می تواند جامعه را اداره کند و بهترین برنامه اداره جامعه را دارد، شاهد این مشکلات نیستیم و حتی به ذهنش نیز خطور نمی کند که به سمت غرب برود مگر هوای نفس داشته باشد که بحث دیگری است.
این استاد حوزه در ادامه گفت: اگر این اعتقاد نبود زمانی که می گویید به سمت غرب نروید ته دل خویش می خندد و اصلاً ارزشهای دینی را در این مساله در نظر نمی گیرد. کسانی را می شناسم که مسیر حوزه را خرافه و مخالف علم می دانند! این فرد زمانی که دانشجو و محصل ما را تربیت کند نتیجه اش همین خواهد شد. بنده با چندین رشته علوم انسانی مدت ها مانوس بوده ام. این نوع علوم انسانی چیزی از دین باقی نمی گذارد که مقام معظم رهبری فرمودند نه تنها مفید نیست بلکه برای دین مضر است چون به نوعی سلیقه است و درست و غلط یا حق و باطل بودن برایش معنا ندارد.
ایشان تاکید کرد: اگر چنین فکری برنامه ریز کشور ما شد طبیعی است که همین جریان را مشاهده کنیم. ریشه کار ریشه فکری و فرهنگی است و اولین سخنشان این است که تولید و زیرساخت های فکری را مطرح کنند زیرا می دانند ریشه کار در اینجاست و این که حضرت امیرمومنان علیه السلام می فرماید: «فَقَالَ: أَیُّهَا النَّاسُ! إِنَّمَا بَدْءُ وُقُوعِ الْفِتَنِ أَهْوَاءٌ تُتَّبَعُ، وَ أَحْکَامٌ تُبْتَدَعُ، یُخَالَفُ فِیهَا کِتَابُ اللَّهِ» آنچه که داری از کتاب الهی است و تا این حفظ نشود ما کم و بیش دچار مشکلات هستیم. البته به این معنا نیست که تکلیف ساقط شود بلکه باید همه جانبه کار کرد منتهی بدانیم که اگر تلاش شود و افرادی در صدر قرار گیرند که باورشان این باشد که دین می تواند زندگی بشر را اداره کند می توان مشکل را از ریشه حل کرد و الا تا مسئولین این چنین هستند شما هر قدمی بخواهید بردارید اجازه نمی دهند زیرا باور ندارند درست است بلکه معتقدند که خدمت به کشور و نظام این است که این سند را امضا کنیم و آن وقت می بینیم همین وضعیتی است که در کشور وجود دارد. والسلام علیکم ورحمه الله و برکاته./926/ص
تقریر: محسن جوادی صدر