به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل از عوامل مهم توسعه و رشد در یک نظام اقتصادی، سرمایه و انواع مختلف آن است. سرمایه های فیزیکی، اقتصادی، فرهنگی، انسانی و اجتماعی جزو منابع تولیدی ارزشمند و ایجاد کننده ثروت در هر جامعه محسوب می‌شوند. میزان برخورداری هر مجموعه اقتصادی از این سرمایه‌ها، تاثیر ویژه‌ای بر جایگاه و رتبه نظام حاکم بر آن جامعه را در فضای بین الملل مشخص می‌نماید. کتاب «جایگاه پیوند سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی در نظام اقتصادی اسلام» به پیوند دو سرمایه که مورد نیاز هر اقتصادی بویژه اقتصاد اسلامی است، می‌پردازد.
فصل اول این کتاب 384صفحه‌ای به بیان کلیات می‌پردازد که گفتار اول آن آشنایی با مفهوم سرمایه انسانی است که در آن بیان شده" به نظر می‌رسد تاریخچه مربوط به نقش انسان در رشد و توسعه‌های اقتصادی به شروع علم اقتصاد در قالب تفکرات کلاسیک و دیدگاه‌های آدام اسمیت برمی‌گردد".[1] سپس مفهوم سرمایه انسانی در فرهنگ لغت تجاری، جامعه شناسی، مالی و پول وتجارت بیان شده که در حوزه پول و تجارت تعریف آن چنین است" در واقع انباشت مهارت‌ها، آگاهی و تجربیات نیروی کار، مفهوم سرمایه انسانی می‌باشد ".[2]
در ادامه این مفهوم از دیدگاه اقتصادی، سازمان و مدیریت و پس از آن دیدگاه اسلامی بررسی و بیان می‌گردد. در گفتار دوم همین فصل مولف به موضوع سرمایه اجتماعی می‌پردازد که پس از توضیح مفهوم آن ؛مولفه‌های آن نیز بیان می‌گردد که در قسمتی از آن چنین بیان شده" بحث وفای به عهد یا همان رعایت تعهدات اشاره به یکی از مولفه‌های اساسی سرمایه اجتماعی دارد. این مفهوم همان ثبات قدم بر عهد و پیمان است".[3] پس از این مبحث مولفه‌های سرمایه اجتماعی در رفتار پیامبر و اصول سرمایه اجتماعی در مدیریت امیرالمومنین اشاره می‌شود که از جمله این اصول میتوان اصل عدالت و انصاف، اصل پرهیز از خودپسندی و غرور، اصل گشاده رویی و خوش رویی و چند اصل دیگر اشاره نمود.
رابطه بین سرمایه اجتماعی و سرمایه انسانی و الگوی پیشنهادی مبتنی بر پیوند بین دو نوع سرمایه دو گفتار بعدی است که در فصل اول به تبیین آن پرداخته شده است.
آقای دکتر اعتصامی که کتاب «مالکیت تجاری در اسلام» را نیز در کارنامه خویش دارد؛ در فصل دوم مقایسه‌ای بین دیدگاه غرب ونظام اقتصادی اسلام پیرامون سرمایه اجتماعی انجام داده است. در ابتدای این فصل مروری بر بحران مالی 2008شده و درباره ارتباط آن با کاهش سرمایه اجتماعی چنین بیان شده" از بین رفتن برخی مولفه‌های اثرگذار سرمایه اجتماعی حاصل عمل کرد سرمایه داری رها شده، زنجیره بحران را ایجاد نموده است. لذا یکی از راه‌حل‌های پیشنهادی جهت خروج از بحران بازگشت به سطح بالای سرمایه اجتماعی و توجه به مولفه‌های اساسی آن است."[4]
از دیگر مباحثی که در گفتار اول فصل دوم ارائه گردیده میتوان به زیاده طلبی اقتصادی، توجه به مولفه‌های دینی- اخلاقی در اصلاح اقتصاد آزاد، سرمایه اجتماعی و حکم رانی خوب اشاره نمود.
در گفتار دوم این فصل جایگاه سرمایه اجتماعی در نظام اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی اسلام مورد بررسی قرار گرفته که در ابتدای آن چنین آمده" به نظر می‌رسد با تدوین و دسته‌بندی مولفه‌های بنیادی و هم چنین معرفی شاخص‌های ممکن ارزیابی سرمایه اجتماعی در حوزه خاص علوم(مبتنی بر مطالعاتی عمیق) میتوان الگوی مناسبی از نظام اقتصادی، مدیریتی و تصمیم سازی اسلام را معرفی نمود."[5]
در فصل سوم کتاب حاضر که انتشارات دانشگاه امام صادق(علیه السلام) در تیراژ 1500نسخه، چاپ اول آن را در سال 1391به منصه ظهور رسانیده؛ تقویت مولفه‌های سرمایه اجتماعی بررسی می‌گردد. گفتار اول این فصل بررسی مفهوم منطقه الفراغ است که از نظر شهید صدر چنین بیان شده" مکتب اسلام بر دو جنبه مشتمل است. یکی به طور منجز به وسیله شارع تعیین گردیده و تغییر و تبدیل در آن راه ندارد. جنبه دیگر که آن را قلمرو جایگاه قانونگذاری و یا اصطلاحا منطقه الفراغ می‌نامیم."[6]
در ادامه موضوعات اساسی در این حوزه بیان می‌شود که پاسخگویی به سوالات اساسی (ماهیت منطقه الفراغ چیست؟ راه کشف و اثبات و تحدید آن کدام است؟ شیوه قانونگذاری در آن چگونه است؟) است.
از دیگر فصول کتاب میتوان به بررسی دیدگاه برخی فقها در صدور حکم منطقه الفراغ اشاره نمود. این فصل در واقع پرسشنامهای بوده که محضر فقها و برخی اساتید منتخب حوزه اقتصاد اسلامی تقدیم گردیده تا نظرات ایشان دریافت و مورد استفاده قرار گیرد.
کتاب جایگاه پیوند سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی در نظام اقتصادی اسلام در نهایت با بیان خلاصه‌ای از فصول کتاب و جمع بندی به پایان می‌رسد.
این کتاب اکنون با قیمت 11500تومان در بازار عرضه می‌گردد.
پی‌نوشت:
[1] جایگاه پیوند سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی در نظام اقتصادی اسلام، دکتر منصور اعتصامی، ص36
[2] همان، ص38
[3] همان، ص71
[4] همان، ص139
[5] همان، ص166
[6] همان، ص207
323/601/ع