به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، اولین نشست تخصصی با موضوع بررسی و نقد ابعاد مختلف سند 2030 روز چهارشنبه مورخه 17 خرداد سال 96 در مدرس امام مدرسه فیضیه با حضور آیت الله محمود رجبی عضو سابق شورای عالی حوزه علمیه و حجت الاسلام والمسلمین علی کشوری دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت برگزار گردید.
در این نشست تخصصی ابتدا حجت الاسلام والمسلمین علی کشوری پژوهشگر و دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به موضوع جلسه اشاره کرد و گفت: موضوع سخن اینجانب در این جلسه بحث کلانی نسبت به جایگاه اسناد بین المللی است که در سه بخش این سه موضوع را محضر شما گزارش می دهم. بخش اول مربوط به داستان اسناد بین المللی از پنج محور مواجه ما با نظام سلطه و تمدن مدرنیته است.
وی افزود: ما باید به صورت ماهواره ای و کلان به این داستان نگاه کنیم. اگر واقعاً الان با پدیده اسناد بین المللی یا با هجوم اسناد بین المللی به هویت شیعی مواجه هستیم به خاطر پیشرفت ایران بوده است. ظرف کمتر از چند هفته طرح ناتوی عربی با شکست مواجه شد. در ایام انتخابات ایران سفر آقای ترامپ به منطقه رخ داد و تقریباً مصوبه اصلی آن تشکیل ناتوی عربی علیه جمهوری اسلامی بود. طرح این بود که نفوذ ژئوپلوتیک ایران را کنترل کنند. کمتر از چند هفته کویت، عمان و قطر پیام جدی دادند که ما با این طرح ناتوی عربی همکاری نمی کنیم و از عجائب است که طرحی هنوز متولد نشده به شکست بیانجامد و الان موضوع کنترل قطر است.
ایشان ادامه داد: حتماً باید مساله اسناد بین المللی را ذیل درگیری کلان ببینیم. واقعیت مطلب این است که علی رغم تمام ضعف ها فکر انقلاب اسلامی در منطقه در حال پیشروی است و در داخل نیز رشد قابل پیشرفتی داشتیم. جبهه فکری فرهنگی انقلاب اسلامی در انتخابات اخیر نشان داد که منسجم تر است و نقشه دشمن را بهتر می شناسد و اختلافاتش کمتر شده است و نقاط اساسی را خوب شناسایی می کند.
این محقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ادامه گفت: در حادثه امروز تهران اتفاقی که جبهه توسعه گرا روی آن تاکید می کرد و اصرار داشت بگوید مساله امنیت نیز جزء میوه های توسعه غربی است با ابطال روشنی روبرو شده است. هم در بعد ژئوپلوتیک منطقه ای و هم در بعد داخلی، انقلاب اسلامی در حال پیشروی است و پرونده این پیشروی و محورهای آن قابلیت بازخوانی دارد. موضوع بحث این است که زمانی که درمورد اسناد بین المللی بحث می کنیم باید موضوع بحث را ذیل این درگیری کلان ببینیم.
ایشان گفت: اسناد بین المللی دنبال این هستند که این مقاومت درخشان قبل از ظهور را به شکست بکشانند و چالش درست کنند. در کنار این شما می توانید پروژه مساله سازی و ایجاد فشار به جمهوری اسلامی را از محورها تلقی کنید که دائماً تحریم علیه ما وضع می شود یا تحریم های امنیتی بالای سر ما صورت می گیرد.
وی افزود: پس مساله اسناد محور مواجهه ای بین انقلاب و مدرنیته است و از نظر بنده این نکته مهم است که ما در موضع ضعف نیستیم و در موضع قوت هستیم و بسیاری از طراحی هایی که علیه انقلاب اسلامی اتفاق افتاده است را با شکست مواجه می کنیم و به سمت جلو حرکت می کنیم و حال اسناد با این پیشرفت می خواهند چه کنند؟ این سوال اول ما است که چه نقشی به عهده این اسناد قرار داده شده است که در این درگیری نقش ایفا کنند؟
کشوری گفت: برای این که بحث روشن شود ناچارم مقدمه ای را بیان کنم. در رویه سازمان های بین المللی وقت کشوری در فضای تعامل با سازمانهای بین المللی قرار می گیرد با دو دسته کار مهم روبرو می شود: یکی الزاماتی که سازمان های بین المللی به آن کشوری که موضوع است تحمیل می کنند و اصطلاحاً تعهدات و معاداتی که تحمیل می شود و دسته دیگر از تعاملاتی که بین یک کشور و سازمان های بین المللی مورد توجه قرار می گیرد مساله توصیه هایی است که سازمان های بین المللی بدان کشور دارند و ظاهرش این است که الزام آور نیستند.
وی افزود: اگر جمهوری اسلامی ارتباطاتی با whoیا یونسکو یا شورای امنیت و یا نهادهای مختلف سازمان ملل دارد، گاهی سازمان ملل به امضای معاهده دعوت می کند که منظور عمده در عرف بین الملل از معاهده این است که اگر شما نقض کنی ذیل فصل هفت شورای امنیت قرار می گیری و می تواند بر علیه شما اقدام کند. در موضوعات مختلف بحث الزام آوری اگر نقض شود،ما یا هر کشور دیگری باید زیر فصل هفت تنبیه شویم.
ایشان تاکید کرد: موارد تعامل مربوط به توصیه های بین المللی است و باید توجه داشت که توصیه های بین المللی مانند توصیه های سر منبر ما نیست که نصیحت و خیرخواهی باشد که عنوان توصیه در مقابل الزام است نه این که بخواهند اختیار طرف مقابل را به رسمیت بشناسند و شانی برای آن قائل باشند بلکه به این خاطر است که تمام اهداف سازمان های بین المللی در قالب الزام قابلیت پیشبرد ندارد.
وی گفت: دلیل مساله روشن است زیرا هدفی که سازمان بین المللی پی گیری می کند باید در آن کشور جا بیندازد و اصطلاحاً فرهنگ سازی کند. توجه داشته باشید که این نکته فنی است زیرا وقتی گفته می شود سازمان بین المللی توصیه ای کرد معنایش این است هنوز فکری که در آن سازمان بین المللی پخته شده و پذیرفته شده است مثلاً در ایران طرفدار ندارد و زمانی که طرفدار نداشت شما با معاده نیز که بیایید با اقبال افکار عمومی روبرو نمی شوید و مقابل شما جبهه می گیرند و اساساً خبر ندارند که به مرحله اجرایی شدن برود پس از تکنیکی به نام «توصیه» استفاده می کنند.
ایشان ابراز داشت: برای این که بحث مستند باشد این عبارت که در اساسنامه یونسکو مصوبه سال 2016 آمده است بیان می کنم. زمانی که توصیه ای به کشوری می شود که بر فرض سند 2030 ذیل این توصیه است، مقرراتی مربوط به توصیه وجود دارد که در ماده یک اساسنامه بیان شده است.
ایشان تاکید کرد: شواهد زیادی وجود دارد که سند 2030 تعهد آور است ولی فرض می کنیم طبق بیان آقای فیض که حق تحفظ داریم و محور بحث رییس جمهور و وزرا این بوده که حق تحفظ اعلام کردیم و ما نیز به استناد روایت امام صادق علیه السلام می پذیریم و فرض این است که حق تحفظ است اما بعداً به ما پاسخ دهند که مجموعه قوانینی که تعهد آور بودن این مساله را اثبات می کند چگونه قابل جمع است؟ برفرض که سند 2030 صرفاً توصیه است، باید ذیل اسناد یونسکو نگاه شود و نباید تصور شود که مانند تشکل های پژوهشی حوزه علمیه قم که مجموعه های ساده ای هستند که اگر می گویند توصیه است ما تصور کنیم مانند توصیه های سر منبر است. خیر، توصیه مقرراتی دارد که ذیل آن اجرا می شود.
وی افزود: این مقررات شامل آماده سازی، بررسی و پذیرش موارد ذیل از سوی مجمع عمومی می شود و اگر توصیه شد باید این مجموعه کارها را انجام دهیم. اگر توصیه ای شد باید قوانین کشورش را طبق آن بازتعریف کند.
ایشان در ادامه بیان کرد: شنیدم مسئول عالی رتبه ای به حوزه علمیه قم آمده اند و نزد یکی از علما همین استدلال را مطرح کرده اند و گفته اند توصیه است و حق تحفظ داریم. ما طبق اساسنامه یونسکو ثابت کردیم که باید تغییر قانون اتفاق بیفتد. «توصیه هایی که در آنها مجمع عمومی، اصول و هنجارهایی را برای سازماندهی جهانی مسائل خاص صورت بندی کرده است.»
وی ابراز داشت: خود اساسنامه می گوید اساساً فلسفه توسعه برای تغییر هنجارها و ارزشها است. چرا آقایان جامعه مسلمان ایران را ساده فرض می کنند؟ من ناراحتم چرا حوزه علمیه پر برکت و دقیق قم را ساده فرض می کنند؟ زبان انگلیسی که زبان پیچیده ای نیست و کسی اندکی زبان انگلیسی بداند می تواند این مسائل را از روی اسناد بین المللی مطالعه کند و بفهمد معنی این توصیه چیست؟ تا اشکالی بیان می کنیم می گویند توصیه است!
ایشان تصریح کرد: اساس نامه تصریح می کند که قرار است اتفاقات خاصی بیفتد و هنجارها و اصولهایی وجود دارد که مانع آن اتفاق خاص است و سازمان های بین المللی می خواهند با این توصیه آن را تغییر دهند. یکی از کارکردهایی که توصیه دارد این است که منشا گفتمان می شود.
وی در همین رابطه گفت: مثلاً whoدر مورد بهداشت توصیه ای داشت و تحلیلی ارائه می دهد. من اخیراً گزارش های آنان را در موضع سلامت مرور می کردم که در آنجا طبقه بندی بیماری ها وجود دارد که بحث بیماری های جنسی بود که مجموعه رفرنس بین المللی که عمده تحقیقات در کشور آمریکا بود، به این گزارش who پیوست شده بود که گزارشات اصطلاحاً اثبات تجربی و پوزیتویستی می کرد که بیماریهای جنسی بیماری نیست و نوعی سلیقه و علائم است و نباید بیماری تلقی شود. آنان به بهانه این که توصیه می کنند و گزارش منتشر می کنند برای حرفهای غلط خودشان گفتمان سازی می کنند.
ایشان در مورد تطبیق مساله با سند 2030 گفت: همین چند ماهی که در کشور ما در مورد سند 2030 بحث شده چه تعاریف مضری به رفاه مورد بحث قرار گرفته است و رواج یافته است. بنابراین چون می خواهم به اصل بحث بپردازم این مقدمه مهم را تذکر دادم.
ایشان تاکید کرد: ما این دولت را به تنفیذ رهبری محترم می دانیم و قصدمان واقعاً بحث علمی است و دعوای سیاسی با کسی نداریم، پس مدام نگویند حق تحفظ داریم و صرفاً یک توصیه است. توصیه ابزار گفتمان سازی و تغییر هنجارها و اصول است و باید نظام قانون گزاری بر اساس آن تغییر یابد.
ایشان با ارائه سوالی گفت: از درون این بحث سوالی مطرح است که چه اهداف خاصی را یونسکو بقیه سازمان های بین المللی در ایران پیگیری می کنند؟ مساله دگرگون سازی جهان به نفع نظام سرمایه داری پروژه جهانی است و فقط مختص ایران نیست بلکه قرار است همه برای نظام سرمایه داری آمریکا و برخی کشورهای دنیا دوشیده شوند منتهی بحث ما در مورد ایران است. برای سامان دهی جهانی مسائل خاص قرار است اصول و هنجارها تغییر کند. سوال فنی دوم این است اصول و هنجارهایی که یونسکو به دنبال آن می باشد چیست؟ پس اولاً مسائل خاص چیست؟ ثانیاً چه اصولی را یونسکو می خواهد تغییر دهد؟ چرا از این مسائل خاص بحث نمی کنند؟ چرا نمی گویند سازمان های بین المللی دقیقاً به دنبال چه چیزی هستند؟
مساله توسعه پایدار
حجت الاسلام علی کشوری در ادامه گفت: اولین مساله ای که در دنیا برای سازمان الملل مساله است تحت عنوان توسعه پایدار مطرح می شود که سازمان های بین المللی این دغدغه را همواره داشته اند. سندی که بنده از روی آن مسائل را بیان می کنم اصطلاحاً «کنوانسیون مریدا» هست که به مساله فساد اختصاص دارد و همان که تایید می کنید مساله فساد و شفافیت که مطرح شده است ظاهر مثبتی دارد.
وی ادامه داد: ابتدای کنوانسیون مریدا این گونه آمده است و بعداً نگویید نسبت های دروغ می دهند و دعب ما که با نگاه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت سخن می گوییم این است که مستند بیان کنیم: «با ابراز نگرانی از وخامت، مشکلات و تهدیدات ناشی از فساد نسبت به ثبات و امنیت جوامع که به سنت ها و ارزشهای دمکراسی، ارزشهای عدالت لطمه می زند و توسعه پایدار و حاکمیت قانون را به خطر می اندازد.» بسیار صریح می گویند که توسعه پایدار به خطر می افتد و ورود ما به این علت است که توسعه پایدار را از طریق بخش قضایی تقویت کنیم. پس این سند مربوط به حوزه قضائی است که سازمان ملل پیشنهاد داده است.
ایشان گفت: حتماً متن سند 2030 یونسکو را نیز خوانده اید که هدف آن دگرگون سازی جهان ماست که ابتدای آن نوشته دگرگون ساختن جهان ما دستور 2030 برای توسعه پایدار است. پس نگویید آموزش جامع امر مطلوبی است که این سوال مطرح می شود هدف آموزش جامع چیست؟ این آموزش جامع برای انتقال نظام مفاهیم مرتبط با توسعه پایدار است.
وی عنوان کرد: همین مطلب را به صورت ناقص برای ما بیان می کنند و تصور می کنیم عنوان آموزش جامع با مجموعه مشتقات و کلمات آن در اسناد بین المللی اشاره شده است. منتهی دقت کنید که می گوید دگرگون سازی جهان از طریق آموزش برای توسعه پایدار را مطرح می کند.
کشوری در ادامه ابراز داشت: متاسفانه این سند را وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ترجمه کرده است و در اختیار نهادها قرار داده است و همان طور که ملاحظه می کنید عنوان آن توانمندی سازی و رفع فقر است که ورودی جذابی دارد و ادبیات خنثایی انتخاب شده است ولی زمانی که ورود می کنید مشخص می شود نظام سرمایه داری نتوانسته است به حوزه فقرا تامین پیدا کند و ما می خواهیم از طریق اعمال این تجربیات فقرا را در نظام سرمایه داری ضرب کنیم که بنده در شرح الگوی اسلامی در دانشگاه شریف مستندات این مساله را طی چهل جلسه بیان کرده ام.
ایشان تاکید کرد: یکی از مسائل خاص توسعه پایدار است. مگر توسعه پایدار امر بد و مذمومی است؟ مگر توسعه پایدار باعث رفع مشکلات نمی شود؟ ما دو دسته استدلال را همواره در کشور مطرح کرده ایم و از محضر براداران عزیز خواهش می کنم به این دو دسته استدلال توجه کنند تا ماهیت توسعه پایدار وضوح بیشتری پیدا کند.
دسته اول استدلاهایی که به استناد آن می گوییم توسعه پایدار آرمان شهر مطلوب ما نیست و رفاه مردم را به چالش می کشد بررسی وضعیت فعلی کشورهای توسعه یافته است. تمام کشورهای توسعه یافته از حیث روابط انسانی در وضعیت وخیمی قرار دارند.
کشوری در توضیح بحث گفت: مهم ترین عامل رفاه و تکامل انسان ها روابط انسانی است و اگر کسی می خواهد انسانی را کامل کند یا برای او رفاهی ایجاد کند، بسته اول توسعه او باید این باشد که چگونه روابطش را با دیگران تنظیم کند. مثلاً اگر یک زن و شوهر نتوانند روابطشان را با هم تنظیم و بهینه کنند، رفاه و تکاملشان به چالش کشیده می شود. اگر دو همسایه نتوانند با همدیگر روابط بهینه داشته باشند عامل از بین رفتن رفاه یکدیگر می شوند و جلوی تکاملشان گرفته می شود و این مساله در محیط کار و آموزش نیز به همین صورت است حتی در محیطهای صنعتی که اساس صنعت است تنظیم روابط انسان ها در آن بخش مهم است.
این محقق حوزه علوم انسانی افزود: ما ابرگذاره ای را در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مطرح کردیم و گفتیم که اگر نظام حاکمیتی به دنبال این است که برای مردمش رفاه ایجاد کند و آنان را به تکامل برساند باید روی بهینه روابط انسانی تمرکز کند. اگر روابط بهینه نشد حتی اگر حقوق مادی انسان ها، درآمد ماهیانه انسان ها ارتقا پیدا کند سبب رفاه نمی شود. در نظریات بین المللیwdi می گویند هشت دسته شاخص وجود دارد که اگر ارزیابی شود رفاه بالا می رود. ما در نقد این شاخصها گفته ایم که هیچ یک از این هشت دسته شاخص تمرکز روی روابط انسانی ندارند لذا اگر در هر کشوری تحقق یابند در عالم واقع رفاه آن کشور افزایش نمی یابد زیرا تکامل پدیده واقعی است و روی کاغذ نمی توانیم بگوییم رفاه جامعه ای بالا رفته است یا خیر.
ایشان در ادامه گفت: مثلاً اگر شاخصه های توسعه انسانی را ببینید سه عامل را برای ارتقای رفاه بحث می کند که الزاماً به تحقق رفاه منجر نمی شوند زیرا مسائل روابط انسانی را نادیده گرفته است. عرض بنده این است که روابط انسانی زیر ساخت رفاه و تکامل است و این نظر قطعی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است. حال با این شاخص که در حوزه علمیه قم نوشته شده است کشور آمریکا را ارزیابی کنیم.
وی ابراز داشت: روابط انسانی نظام شاخص درونی دارد که فرصت توضیح نیست. در بسیاری از ایالت های آمریکا بیش از 65 درصد طلاق است و در بسیاری از ایالت های دیگر بالای 85 درصد طلاق وجود دارد. در یک سال اخیر دوستان ما گزارشی را تهیه می کنند که منتشر می شود. یکی از پایگاه های آمریکا گزارشی منتشر کرده است که می گوید تا تا سال2030 در برخی از ایالت های آمریکا مفهوم ازدواج تصور و درک نمی شود یعنی کاری با تحقق ازدواج ندارند بلکه اصل مفهوم آن به تدریج در کشورهای غربی و آمریکا غیر قابل درک می شود. پس کشور آمریکا که اصطلاحاً توسعه یافته ترین کشور دنیا است از حیث روابط انسانی آن قدر پس رفته است که در چند سال آینده حتی حکم مترقی ازدواج را درک نمی کند چرا باید بگوییم این کشور پیشرفته است؟ چرا قبول کنیم؟
کشوری در ادامه گفت: زمانی که راجع به توسعه پایدار سخن می گوییم، این توسعه روی زمین آرمان شهر دارد و تحقق پیدا کرده است و یکی دیگر از عوامل مهم موثر بر روابط انسانی مساله فاصله طبقاتی است. علت این که اسلام شریف تاکید بسیاری بر مساله عدالت، قسط و رفع فاصله طبقاتی دارد به این خاطر است که فاصله طبقاتی روابط انسان ها را به چالش می کشاند و انسان ها را بر اساس میزان درآمدشان طبقه بندی می کند و کسی که پول کمتری دارد تحقیر می کند و از شخصی که پول بیشتری دارد تجلیل می کند.
ایشان گفت: فاصله طبقانی به نحو اتم در کشور آمریکا وجود دارد و مظهر آن نهاد کثیفی مانند وال استریت است که متاسفانه برخی در ایران به دنبال تشکیل وال استریت هستند.
این پژوهشگر حوزه علوم انسانی گفت: اگر این دو شاخص خانواده و فاصله طبقاتی را معیار بگیریم که معیار محاسبه روابط انسانی بهینه هستند، می توانید کشور آمریکا را ارزیابی کنید. ان شاء الله شاهد باشیم که در حوزه علمیه قم پژوهشکده ها را فعال کنیم و نظام شاخصه های پیشرفت اسلامی تکامل را معیار قرار دهیم و ابتدا کشور خودمان را ارزیابی می کنیم که از حیث این شاخصه ها چه میزان پیشرفت کرده است یا خدای نکرده چه میزان عقب رفته است و بعد تمام دنیا را می سنجیم.
ایشان گفت: واقعاً از سر تدبر حدود دو دهه است که فکر می کنم و متوجه نمی شوم چرا باید دیگران باید برای ما شاخص درست کنند و ما را ارزیابی کنند؟! ما معتقدیم مکتب اهلبیت علیهم السلام بسیار غنی است و یکی از مظاهری که غنای مکتب آنان را به ما نشان می دهد نظام شاخص های ارزیابی است و باید این کارها را انجام دهیم.
وی ابراز داشت: این کارها را انجام نداده ایم که در اسناد بین المللی به ما توصیه می کنند که به سمت تحقق توسعه پایدار بروید. پس این دسته اول استدلال ها بود که بیان شد تا نشان دهیم که توسعه پایدار امر مطلوبی نیست. این دسته مربوط می شود به سطح چهارم وعاء فکر یا اصطلاحاً تجرد که با بررسی تجربه ها نشان می دهیم توسعه پایدار اساساً برای پژوهشگر یا انسان دقیق ایرانی جذابیتی ندارد./926/ص
تقریر: محسن جوادی صدر