به گزارش خبرنگار سرویس اقتصاد پایگاه اطلاع رسانی وسائل کتاب "مقدمه‌ای بر نظریه اقتصاد سیاسی اسلامی" در واقع پژوهشی است که هر چند به حوزه‌های ارتباط اقتصاد و سیاست و دین و اخلاق توجه شایانی نموده ولیکن نگرش کلی آن مبتنی بر نگرش اقتصادی است. دکتر پوراحمدی و شم آبادی در این پژوهش تمام سعی خویش را بر این نکته معطوف کرده‌اند که وجود قرائتی به نام اقتصاد اسلامی در کنار سایر قرائت‌های اقتصادی سیاسی را اثبات کنند. گرچه یکی از نقدهای کتاب حاضر اینست که اهداف سیاسی اسلام در کنار اهداف نظام اقتصادی آن در یک نظام کامل و جامع تبیین نشده ولیکن کتاب توانسته الگویی از اقتصاد سیاسی(اقتصاد محور) دینی با لحاظ مسائل ارزشی، هنجاری و اخلاقی را به اثبات برساند.
موضوع فصل اول این اثر نقد و بررسی رویکردهای عمده اقتصاد سیاسی است. در این فصل ابتدا سه رویکرد اقتصاد سیاسی یعنی رئالیسم اقتصادی، لیبرالیسم و مارکسیسم تعریف شده و هر آنچه مربوط به آنهاست از جمله تاریخ، انواع و نقد آنها گفته شده و پس از آن این فصل با جمع بندی مولفان به پایان می‌رسد که در آن چنین بیان گرده" ارتباط رویکرد مرکانتیلیستی با گسترش جنگ و خشونت و عدم توجه به فضایل انسانی خصوصا عدالت از همه پر رنگتر بود". [1] مبانی سیاست در اسلام عنوان فصل دوم از این کتاب 384 صفحه‌ای است. این فصل کتاب درصدد پاسخگویی به سوالات مهمی چون( مبانی نظری سیاست در اسلام کدام است؟ هدف از تشکیل حکومت و اهداف نظام سیاسی در اسلام چیست؟ و قدرت، مشروعیت و قانوگذاری در نظام سیاسی اسلام بر چه مبنایی استوار شده است؟)؛ است و برای این کار ابتدا با مبحث هدایت انسان بنیان نظری سیاست در اسلام شروع نموده و چنین گفته است" اسلام با نگاه به تمام ابعاد وجودی انسان، سیاست را به معنای در نظر گرفتن مصالح آحاد جامعه و مردم در جهت سعادت و هدایت و کمال آن و به سوی سیر الی الله می‌داند." [2] این فصل کتاب فوق نیز با جمع بندی مولفان به پایان می‌رسد که خواننده‌ی کتاب در این قسمت چنین می‌خواند" ویژگی‌های قانونگذاری و سیاست در اسلام مبین مصون بودن از خطا در قوانین الهی در یک نظام جامع و بر اساس مصالح مادی و معنوی و در نتیجه الزام دولت و بازار و عموم مسلمانان به این قوانین می‌باشد." [3]
عنوان فصل سوم کتاب که انتشارات دانشگاه امام صادق(علیه السلام) آن را به زیور طبع آراسته؛ اقتصاد در اسلام است. اهمیت این بحث در تبیین نظریه اقتصاد سیاسی اسلامی از آن جهت است که ریشه‌ها و نگرش‌های متفاوت اسلام به مقوله کلی مادیات و خصوصا اقتصاد، نتایج و روش‌های متفاوتی برای رسیدن به اهداف مد نظر اسلام در ابعاد سیاسی و اقتصادی در پی خواهد داشت. [4] مبانی نظری اقتصاد در اسلام، مبانی هستی شناسی، مبانی معرفت شناسی از جمله مباحث این فصل است که مولفان پس از بیان این مطالب به سنت‌های الهی حاکم بر جوامع انسانی پرداخته و چنین بیان می‌کنند" به طور کلی، بازگشت سنت‌های الهی، به این اصل کلی است که جامعه و افراد آن هنگامی صعود می‌کنند و قابلیت بقا میابند که امکانات و توانایی‌های خود را در مسیری قرار دهند که خداوند به وسیله پیامبران تعیین کرده است و خود را با عالم هستی که خواه ناخواه در برابر خدا خضوع دارد، منطبق سازند." [5] در ادامه این فصل امدادهای غیبی، هماهنگی تلاش و پاداش و ابتلا بیان شده و پس از آن برخی قوانین کلی اقتصاد در اسلام گفته شده که در این قسمت چنین بیان شده است" در حقیقت فعالیت‌های مادی و استفاده از مواهب این جهان به گونه‌ای به لحاظ معرفتی برای انسان مسلمان معرفی شده است که نحوه درست استفاده کردن از آن، خود عاملی برای پیشرفت معنویات و کمال نهایی انسان باشد." [6]فصل سوم نیز با جمع‌بندی چنینی مولف" اهداف نظام اقتصاد در اسلام بر هدف‌های خاصی استوار شده که ارتقاء معنویت، عدالت، پیشرفت و رفاه از آن جمله‌اند." [7] ؛ به پایان می‌رسد.
نویسندگان در فصل چهارم کتاب "مقدمه‌ای بر نظریه اقتصاد سیاسی اسلامی" که چاپ اول آن در سال 1390 و در 1500 نسخه راهی بازار کتب اقتصادی گردید؛ به تعاملات و تاثیرات متقابل اقتصاد و سیاست در اسلام می‌پردازند. در ابتدای این فصل ابتدا انواع و حدود مالکیت در اقتصاد اسلام بیان گردیده و سپس هر یک چون مالکیت خصوصی، مالکیت عمومی و مالکیت دولتی توضیح داده می‌شود. پس از آن مبحث مداخله دولت اسلامی در اقتصاد ارائه می‌گردد که در آن چنین بیان شده" در نظام اقتصاد اسلام مداخله دولت در فعالیت‌های اقتصادی به نظارت بر حسن اجرای احکام و قوانین محدود نمی‌شود. دولت همچنین میتواند برای تنظیم امور اقتصادی به وضع مقررات بپردازد و در زمینه‌هایی که حرمت و وجوب آن صریحا اعلام نشده است، تصمیم گیری کند." [8] دکتر پوراحمدی و شم آبادی سپس احکام حکومتی و نقش آن در اقتصاد را بیان نموده و می‌گویند" پیدایش احکام حکومتی و قوانین حکومتی نیز با توجه به دایره گسترده و در عین حال سرنوشت ساز بودن آنها نسبت به بایستگی‌ها و نبایستگی‌های اقتصاد جامعه، در زمینه موضوعات جدید و نوظهور روابط اقتصادی، تاثیر بی بدیل خود را دارند." [9]
الگوی نظری اقتصاد سیاسی اسلامی، عنوان فصل پنجم و آخر کتاب است که در ابتدای آن چنین بیان شده" نظریه اقتصاد سیاسی اسلامی با لحاظ نمودن نیازهای مادی و معنوی انسان، اجرای احکام الهی و حفظ ارزشهای اخلاقی و انسانی، افزایش رفاه و پیشرفت سیاسی و اقتصادی همگام با عدالت و رفع فقر فرمول بندی می‌شود." [10] مباحث فصل آخر کتاب شامل نظریه اقتصاد سیاسی اسلامی، اهداف میانی و اهداف جاری و سیاست اقتصادی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. در نهایت کتاب با بیان جمع‌بندی فصل به پایان می‌رسد که سخن اصلی مولفان در آن چنین می‌باشد" نظریه اقتصاد سیاسی اسلامی در ابعاد مختلف ناظر بر پاسخگویی به نیازهای متنوع انسانی میتواند مدل مناسبی برای سعادت و هدایت بشریت باشد". [11]
این کتاب با قیمت 11500تومان اکنون در بازار موجود است.
[1] مقدمه‌ای بر نظریه اقتصاد سیاسی اسلامی،دکتر پوراحمدی و شم آبادی، ص89
[2] همان، ص93
[3] همان، ص173
[4] همان، ص178
[5] همان، ص187
[6] همان، ص200
[7] همان، ص243
[8] همان، ص258
[9] همان، ص260
[10] همان، ص286
[11] همان، ص367
323/601/ع