به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حضرت آیت‌الله حسین نوری‌همدانی در جلسه پنجاه‌وسوم درس خارج فقه خود که در تاریخ 28 دی 95 برگزار شد، در ادامه بحث از وقف برای فرق اسلامی به نقد فرقه صوفیه پرداخت و روایاتی را در همین رابطه ذکر کرد.
وی در ابتدای این درس با ذکر روایتی از شیخ حر عاملی در مذمت صوفیه گفت: شیخ حر عاملی این خبر را از کتاب حدیقة الشیعة که یکی از کتابهای بسیار عالی در زمینه رد صوفیه است نقل کرده، بزنطی و اسماعیل بسیار خوب هستند و از طبقه ششم می باشند.
این استاد درس خارج حوزه علمیه قم همچنین روایتی را به استناد بر علی بن حسین بن بابویه قمی ذکر کرد و گفت: سئل أبو عبد اللّه،یعنی جعفر الصادق علیه السّلام،عن حال أبی هاشم الکوفیّ(بنیان گذرا صوفیه و اهل شام است)فقال علیه السّلام:انّه کان فاسد العقیدة جدّا و هو الذی ابتدع مذهبا یقال له التصوّف و جعله مفرّا لعقیدته الخبیثة، و رواه بسند آخر عنه علیه السّلام و فیه: و جعله مفرّا لنفسه الخبیثة و أکثر الملاحدة و جنّة لعقائدهم الباطلة.
آیت‌الله نوری‌همدانی در ادامه با نقدی بر کتاب آشنایی با علوم اسلامی شهید مطهری خاطر نشان کرد: ایشان عرفان را با تصوف مخلوط کرده درحالی که ما دیروز گفتیم عرفان اسلامی هیچ ربطی به تصوف ندارد.
مشروح تقریرات این درس در ادامه آمده است؛
صوفیه
بحثمان در روایاتی بود که بر علیه و در مذمت صوفیه وارد شده که دیروز از کتاب اثنا عشریه تالیف شیخ حر عاملی چند خبر خواندیم و امروز نیز چند خبر دیگر می خوانیم.
خبر سوم:﴿عن البزنطی و إسماعیل بن بزیع عن الرضا علیه السّلام قال : من ذکر عنده الصوفیّة و لم ینکرهم بلسانه و قلبه فلیس منّا،و من أنکرهم فکأنّما جاهد الکفّار بین یدی رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله و سلّم﴾[1] .
شیخ حر عاملی این خبر را از کتاب حدیقة الشیعة که یکی از کتابهای بسیار عالی در زمینه رد صوفیه است نقل کرده، بزنطی و اسماعیل بسیار خوب هستند و از طبقه ششم می باشند.
خبر چهارم:﴿عن البزنطی انّه قال: قال رجل من أصحابنا للصادق جعفر بن محمّد علیه السّلام: قد ظهر فی هذا الزمان قوم یقال لهم الصوفیة فما تقول فیهم؟ قال علیه السّلام: انّهم أعداؤنا فمن مال الیهم فهو منهم و یحشر معهم،و سیکون أقوام یدّعون حبّنا و یمیلون الیهم و یتشبّهون بهم و یلقّبون أنفسهم بلقبهم و یأوّلون أقوالهم، ألا فمن مال الیهم فلیس منّا و انّا منه براء، و من أنکرهم وردّ علیهم کان کمن جاهد الکفّار بین یدی رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله و سلّم﴾[2] .
این اخبار که تا حالا خواندیم مهم و موید هستند و شیخ حر عاملی نیز می فرماید تصریح دارند اما خبر پنجم و ششم که می خوانیم اهمیت بیشتری دارند.
خبر پنجم:﴿عن قرب الإسناد للشیخ الأقدم علیّ بن بابویه القمّیّ عن سعد بن عبد اللّه عن محمّد بن عبد الجبّار عن أبی محمّد الحسن العسکریّ علیه السّلام انّه قال: سئل أبو عبد اللّه،یعنی جعفر الصادق علیه السّلام،عن حال أبی هاشم الکوفیّ(بنیان گذرا صوفیه و اهل شام است)فقال علیه السّلام:انّه کان فاسد العقیدة جدّا و هو الذی ابتدع مذهبا یقال له التصوّف و جعله مفرّا لعقیدته الخبیثة، و رواه بسند آخر عنه علیه السّلام و فیه: و جعله مفرّا لنفسه الخبیثة و أکثر الملاحدة و جنّة لعقائدهم الباطلة﴾[3] .
علی بن حسین بن بابویه قمی پدر شیخ صدوق معروف است که در قم مدفون می باشد و در زمان خودش خیلی مهم بوده، عن سعد بن عبدالله ابی خلف اشعری قمی که بسیار جلیل القدر و از اشعریین قم می باشد شیخ هذه الطائفة فقیهها و وجهها له کتبٌ و در سند 1142 حدیث واقع شده است، در اوایل قرن دوم اشعریین به قم آمدند اینها طائفه ای از شیعیان بودند که نتوانستند حکومت بنی امیه را تحمل کنند لذا به قم آمدند و خیلی از رجال و محدثین قم از همین اشعریین هستند حاج شیخ عباس قمی در الفوائد الرضویه نوشته وقتی اینها آمدند به قم و حوزه قم خیلی رونق پیدا کرد 200 هزار محدث در قم وجود داشت که این خیلی مهم است باز حاج شیخ عباس قمی نقل می کند که در نیشابور 300 هزار محدث وجود داشت خلاصه در آن زمان ها تشیع در ایران خیلی پیشرفت کرده بوده، عن محمد بن عبدالجبار که نجاشی گفته قمیٌ کان من اصحاب ابی الحسن الثالث و در اسناد 900 حدیث واقع شده است، خبر سنداً صحیح می باشد.
خبر ششم:﴿عن السیّد المرتضى الرازیّ بسنده عن الإمام الحسن العسکریّ علیه السّلام انّه قال لأبی هاشم الجعفری(از اصحاب حضرت بوده): یا أبا هاشم سیأتی زمان على الناس وجوههم ضاحکة مستبشرة و قلوبهم مظلمة منکدرة، السنّة فیهم بدعة و البدعة فیهم سنّة، المؤمن بینهم محقّر و الفاسق بینهم موقّر، أمراؤهم جائرون و علماؤهم فی أبواب الظلمة سائرون(آیت الله طباطبائی اعلی الله مقامه در تفسیر المیزان می فرمایند مردم باید بدانند زمانی معاویه و یزید بر مردم حکومت می کردند خب در دربار آنها علماء فراوانی وجود داشتند که فقه و حدیث می نوشتند و همه آنها از حکومت ارتزاق می کردند)، أغنیاؤهم یسرقون زاد الفقراء و أصاغرهم یتقدّمون على الکبراء، کلّ جاهل عندهم خبیر و کلّ محیل عندهم فقیر، لا یمیّزون بین المخلص و المرتاب و لا یعرفون الضأن من الذئاب، علماؤهم شرار خلق اللّه على وجه الأرض لأنّهم یمیلون الى الفلسفة و التصوّف، و أیم اللّه انّهم من أهل العدوان و التحرّف، یبالغون فی حبّ مخالفینا و یضلّون شیعتنا و موالینا، فإن نالوا منصبا لم یشبعوا عن الرشا و إن خذلوا عبدوا اللّه على الریاء، الا انّهم قطّاع طریق المؤمنین و الدعاة الى نحلة الملحدین، فمن أدرکهم فلیحذرهم و لیصن دینه و إیمانه، ثمّ قال: یا أبا هاشم، هذا ما حدّثنی أبی عن آبائه عن جعفر بن محمّد علیهم السّلام و هو من أسرارنا فاکتمه الاّ عن أهله﴾[4] .
مقدس اردبیلی در حدیقة الشیعة این خبر را اینطور نقل کرده؛ نقل سید المرتضی عن الشیخ المفید عن احمدبن محمدبن حسن بن ولید که استاد شیخ مفید و بسیار مهم است عن ابیه عن سعد بن عبدالله عن محمد بن عبدالجبار که همگی از ثقات می باشند.
یک کتابی هست بنام آشنائی با علوم اسلامی تالیف آیت الله شهید مطهری رحمة الله علیه، ایشان در این کتاب بحثی در مورد عرفان و تصوف دارد، ایشان عرفان را با تصوف مخلوط کرده درحالی که ما دیروز گفتیم عرفان اسلامی هیچ ربطی به تصوف ندارد، بعدا خواهیم خواند که صوفیه برای اینکه در بین مردم نفوذ کنند آمدند همان مزایا و کرامات و مقاماتی که ما برای اهل بیت علیهم السلام قائل هستیم را برای اقطاب و بزرگان خودشان قائل شدند مثلا ما می گوئیم ائمه علیهم السلام علم غیب دارند و مرده زنده می کنند و طی الارض دارند و امثال ذلک تمام اینها را برای اقطاب خودشان ذکر کرده اند اما متاسفانه آیت الله شهید مطهری همین اقطاب و افراد صوفیه را از بزرگان و برجستگان معرفی کرده در حالی که ما از کلمات خودشان پیدا کردیم که افراد گمراهی بودند و اینها در پناه سلاطین جور و آلت دست آنها و در مسیر تایید آنها بودند و تمام این مطالب را ما از کلمات خودشان پیدا کردیم منتهی ایشان در کتاب آشنائی با علوم اسلامی تا حدی از اینها تعریف می کند و این یک اختلاف نظری هست بین بنده حقیر با آیت الله شهید مطهری اعلی الله تعالی مقامه و اما تحقیقش با شما ولی بالاخره حوزه است و محل بحثهای علمی و نقل اقوال علمی.
خبر هفتم:﴿کشکول شیخنا البهائی رحمه اللّه عن النبیّ صلّى اللّه علیه و آله و سلّم انّه قال: لا یقوم الساعة على أمّتی حتّى یقوم قوم من أمّتی اسمهم الصوفیّة لیسوا منّی و انّهم یحلقون للذکر و یرفعون أصواتهم یظنّون انّهم على طریقتی بل هم أضلّ من الکفّار و هم أهل النار لهم شهیق الحمار...الخ. قال الحسن بن محمّد المعروف بالنظام النیسابوریّ فی تأویل قوله تعالى: "إِنَّ أَنْکَرَ الْأَصْوٰاتِ لَصَوْتُ الْحَمِیرِ": من تفسیره قالوا هو الصوفیّ یتکلّم قبل أوانه﴾[5] .
بقیه بحث بماند برای فردا إن شاء الله تعالی... .
پی‌نوشت
[1] سفینة البحار، محدث قمی، ج5، ص197، حدیث 6817.
[2] سفینة البحار، محدث قمی، ج5، ص197، حدیث 6818.
[3] سفینة البحار، محدث قمی، ج5، ص198، حدیث 6819.
[4] سفینة البحار، محدث قمی، ج5، ص198، حدیث 6820.
[5] سفینة البحار، محدث قمی، ج5، ص200، حدیث 6823.
326/907/ع