به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل قرآن هدایتی است که راه میانه و مستقیم برای پیشرفت و تکامل انسان در تمامی ابعاد حیات فردی و اجتماعی در حوزه‌های مختلف زندگی از جمله زندگی اقتصادی را برای او فراهم می‌سازد. وجه تمایز اصلی این هدایت نورانی و روش‌های توام با سعی و خطای بشر که در اغلب موارد آن نتایج و دستاوردهای خسارت‌بار و غیرقابل جبران را نصیب انسان‌ها و جوامع می‌سازد، همین است که نور هدایت قرآن محکم‌ترین و پایه‌دارترین رهنمودهاست که هیچ گاه نفی و نقص نخواهد شد. در این راستا کتاب برداشت‌های اقتصادی از قرآن کریم که حاصل سخنرانی اقتصاددان بزرگ آقای دکتر شوقی‌احمددنیا با حمایت بانک توسعه اسلامی منتشر گردید تا رهنمودی برای بشر در حوزه‌ی اقتصاد با استفاده از این راهنمای بشری باشد.
مولف در ابتدای این کتاب 144 صفحه‌ای ابتدا رابطه‌ی قرآن کریم با سایر علوم را بررسی کرده و چنین می‌نویسد" قرآن کریم کتاب هدایت انسان در فعالیت‌های فکری و عملی است و در پرتو این هدایت است که انسان میتواند با بکارگیری عقل و حواس و وجدانش، علوم و معارف جدید را پایه‌ریزی کند."[1] در ادامه مولف به بررسی رابطه اقتصادی قرآن کریم با کتب تفسیری موجود پرداخته و چنین بیان می‌کند" همگان می‌دانند که در تاریخ اسلام، تفسیری وجود نداشته که بتوان آن را تفسیر اقتصادی قرآن دانست. مفهوم این کلام آنست که اقتصاددان معاصر هنگام بررسی قرآن کریم نباید تلاش خود را تنها محدود به اقوال مفسرین پیشین کند.[2]
برداشت اول این اثر که آقای محمد صفری ترجمه آن را بر عهده داشته به بیان عنایت کمی و کیفی قرآن به رفتارهای اقتصادی می‌پردازد و بیان می‌کند که" عنایت قرآن به رفتار اقتصادی و به طور کلی امور اقتصادی بسیار زیاد است، این حقیقت را هر کس که آشنایی کاملی با علم اقتصاد داشته باشد و خداوند لیاقت و توفیق تدبر در آیات قرآن کریم را به او داده باشد به راحتی درک می‌کند".[3]
سپس مولف به بررسی آیاتی که رفتارهای اقتصادی را تبیین کرده پرداخته و در آخر چنین بیان می‌کند" معیار ارزشگذاری ایجابی یا سلبی در حوزه اقتصاد، رفتار انسان است. مال به خودی خود یک ابزار است که اگر از آن خوب استفاده شود، نعمت است و نقش مثبتی در زندگی دنیوی و اخروی انسان ایفا خواهد کرد و اگر از آن بد استفاده شود نقمت بوده و مایه دردسر صاحبش در دنیا و آخرت خواهد شد".[4]
هدایت قرآنی در حوزه تولید برداشت دوم این اثر است که انتشارات دانشگاه امام صادق(علیه السلام) آن را به منصه‌ی ظهور رسانیده است. این برداشت خود به دو قسم تقسیم می‌شود که قسم اول آن به هدایت قرآنی در حوزه‌ی مالکیت و قسم دوم آن به هدایت قرآنی در حوزه‌ی تولید می‌پردازد. در این قسم چنین نوشته شده" قرآن بیش از آن که اصرار بر کسب و تولید بپردازد، به انحرافات کسب می‌پردازد. البته این بدان معنی نیست که قرآن کریم به کسب و تولید توجهی ندارد، بلکه بحث بر سر هماهنگی و هم جهت بودن قرآن کریم با گرایشات فطری انسان است." [5]
در برداشت سوم این کتاب مولف به بیان هدایت قرآنی در حوزه مخارج می‌پردازد که در این مبحث مسائل انفاق، مصرف،زکات و اتراف مورد بررسی قرار گرفته است.
هدایت قرآنی در حوزه توزیع برداشت چهارم اثر حاضر را به خود اختصاص داده است. در این بخش علاوه بر توزیع، بحث عدالت نیز بررسی و درباره آن چنین بیان می‌گردد" محور تئوری توزیع فردی در هر نظام اقتصادی، عدالت است. و هر نظام اقتصادی ادعا می‌کند که به دنبال عدالت است، از این رو به کمک ساز و کارها، تصمیمات اجرایی و سیاست‌هایی که گرد هم می‌آورد در جهت تحقق آن، پیگیرانه تلاش می‌کند." [6]
مولف در ادامه این بخش با استفاده از آیات قرآن کریم درمیابد که خدای متعال برخلاف اقتصاد سرمایه داری که به تولید اهمیت زیادی می‌دهند برای عدالت در توزیع اهمیت بیشتری قائل است. که خواننده در این قسمت چنین می‌خواند" پژوهشگران اقتصادی نیز همانند قرآن کریم اعتقاد دارند که افزایش تولید اگر منجر به عدالت در توزیع نشود، بدون فایده است، بلکه تولید زیاد همراه با نبود عدالت در توزیع و توازن اجتماعی به مراتب بیهوده‌تر از تولید کم همراه با عدالت است." [7]
از دیگر برداشت‌های این اثر ارزشمند که آقای دکتر احمد شعبانی نویسنده کتب اقتصادیی چون پول، بهره و تورم مقدمه آن را نوشته؛ هدایت قرآنی در حوزه مبادله، هدایت قرآنی در حوزه گزاره های اقتصادی، هدایت قرآنی در حوزه اصطلاحات اقتصادی و قرآن، نظام اقتصادی و علم اقتصاد است که مولف در قسمت پایانی آن چنین بیان می‌کند"ای بسا مهمترین چیزی که از این برداشت‌ها حاصل می‌شود، آن باشد که قرآن کریم برپایی زندگی اقتصادی را در سایه نظام اقتصادی مشخصی بر ما تکلیف می‌کند و ما را به پایه ریزی علم اقتصاد وا می‌دارد که آن علم بتواند رفتار اقتصادی ما را تفسیر کرده و آن را به سمت شیوه صحیح رهنمون شود."[8]
چاپ اول اثر حاضر با تیراژ 1000 نسخه و قیمت 4300تومان روانه بازار شده است.
پی‌نوشت
[1] برداشت‌های اقتصادی از قرآن، دکتر شوقی احمد، ص 27
[2] همان، ص 36
[3] همان، ص 39
[4] همان، ص 47
[5] همان، ص 59
[6] همان، ص 84
[7] همان، ص 90
[8] همان، ص 128
323/401/ع