به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل اقتصاد متعارف اقتصادی است که با کنار زدن ارزشهای اخلاقی و معنوی ادیان سعی در به سعادت رساندن بشر امروز دارد. ولیکن تمامی اندیشمندان ادیان ابراهیمی معتقدند که راه سعادت بشر در زندگی دنیوی و اخروی، دین است. به همین علت دست به پژوهشهای متفاوت زده تا بتوانند اقتصادی را معرفی نمایند که هم پاسدار فرهنگ و دین آنها باشد و هم بتواند رفاه را برای بشر به ارمغان آورد. کتاب «اقتصاد دینی از منظر اندیشمندان مسلمان و مسیحی» نیز یکی از این پژوهشها است که مولف آن؛ مقایسهای میان دیدگاههای اقتصادی اندیشمندان مسلمان و مسیحی_ دو دینی که بیش از نیمی از جمعیت جهان امروز را در برگرفته_ انجام داده است؛ تا درک عمیقتری نسبت به اقتصاد دینی و خصوصیات آن بدست آید.
آقای نوراحمدی دربخش اول کتاب خویش مروری بر اندیشههای اقتصادی مسیحیت داشته و ابتدا سیر تاریخی دیدگاههای اقتصادی در این دین را بررسی نموده است و این دیدگاهها را در چهار دورهی کلیسای اولیه و قرون وسطا، انقلاب دینی سده 16 میلادی، پس از انقلاب صنعتی و دورهی چهارم اواخر قرن نوزدهم تقسیم بندی کرده و مفصلا توضیح داده است. در فصل دوم از این بخش مولف بحث روش شناسی اقتصاد مسیحیت را چنین بیان کرده است" در میان فرقههای مختلف مسیحی، اختلافات زیادی در مورد مرجعیت و نیز تفسیر تعالیم کتاب مقدس وجود دارد. مرجع و ماخذ اخلاق اجتماعی در میان مذاهب کاتولیک رمی، پروتستان لیبرال و پروتستان انجیلی به ترتیب سنت کلیسایی، تقدم عقل و مرجعیت کتاب مقدس است".[1]
از دیگر فصول مهم بخش اول میتوان به جهان بینی مربوط به الهیات مسیحی، اصول مربوط به کتاب مقدس برای زندگی اقتصادی و نظریات اندیشمندان اقتصادی مسیحی اشاره نمود. این فصل در نهایت با جمع بندی و نتیجهگیری نویسنده به پایان میرسد که در این قسمت چنین بیان شده" مسیحیان در طی چهار دههی اخیر به طور فزایندهای از ابعاد اجتماعی دینشان آگاه شدهاند. نویسندگان زیادی از کنارهگیری دین مسیحیت از قلمرو عمومی جامعه به سمت قلمرو خصوصی مذهبی اظهار تاسف نموده و مسیحیان را فراخواندهاند تا مجددا به دینشان اجازه دهند تا همهی زندگی آنها را تحت تاثیر قرار دهد و مجددا مسیحیت وارد صحنهی اجتماع شود."[2]
بخش دوم این اثر 337 صفحهای به اندیشههای اقتصادی اسلام میپردازد. در فصل اول این بخش پیشینهی تاریخی اقتصاد را ابتدای ظهور اسلام میداند و چنین بیان میکند" گفتهها، کردارها و تقریرهای معصومین(علیهم السلام) در امور اقتصادی به عنوان یکی از منابع معتبر شرعی در اسلام شناخته شده است. پس از سپری شدن دوره صدر اسلام، نوبت به حکومتهای به اصطلاح اسلامی رسید که با وجود همراه داشتن نام اسلام به ندرت به حقیقت دین توجه داشتند و در موارد زیادی نام دین تنها پوششی برای توجیه اوامر خلاف شریعت حکام بود".[3]
در ادامه آقای نوراحمدی که کتاب «مالکیت، عدالت و رشد در تحول اندیشههای اقتصادی» را نیز در کارنامهی علمی خود دارد، به بررسی موضوعات اقتصادی در متون فقهی و فلسفی میپردازد و بیان میکند" منابع اسلامی در زمینه اقتصاد، موضوعات و عناوین متعددی را در برمیگیرد که بسیاری از مسائل اقتصادی را پوشش میدهد."[4]
جهان بینی اقتصاد اسلامی در قرآن فصل دوم این بخش را در برمیگیرد که در ابتدای آن چنین بیان گردیده" جهان بینی اسلامی، در مقابل جهان بینی نظامهای غیر دینی، ترکیبی متوازن از ابعاد مادی و معنوی زندگی است. این ترکیب بیانگر این اعتقاد است که انسانها نمیتوانند سعادت کاملشان را ملاحظه کنند، مگر آنکه بین رضایتهای مادی و معنوی مربوط به شخصیت انسانی، توازن برقرار نمایند."[5]
از دیگر موضوعاتی که در این فصل از کتاب حاضر بدان اشاره شده میتوان به جهانبینی اقتصاد اسلامی در قرآن و اصول نظام اقتصادی اسلام اشاره کرد.
فصل چهارم از دیگر فصول مهم این بخش است که نظریات صاحبنظران اقتصادی مسلمان در مورد مسائل اساسی اقتصادی را بیان میکند. نظر اسلام درباره مال و ثروت، مفهوم و اهمیت مالکیت خدا و جانشینی انسان در قرآن و کار در اقتصاد اسلامی از دیگر مباحث ارائه شده در این فصل کتاب میباشد. خوانندهی کتاب دربارهی اهمیت و نقش کار در اسلام چنین میخواند" اسلام انسان را به کار و تولید تشویق نموده و برای آن ارزش بسیار قائل شده، تا حدی که کرامت بشری و مقام انسان را نزد خدا و حتی در پیشگاه عقل، به آن مرتبط دانسته است".[6]
این بخش که شامل 6 فصل میباشد در نهایت با جمعبندی و نتیجهگیری به پایان میرسد. نتیجهی مولف در این قسمت چنین بیان شده" همه صاحبنظران اسلامی، اقتصاد اسلامی را دانشی بین رشتهای میدانند که از تعامل میان عوامل اقتصادی با عوامل اخلاقی، اجتماعی، سیاسیو تاریخی بدست میآید."[7]
بخش آخر این اثر ارزشمند که دانشگاه امام صادق(علیه السلام) آن را به زیور طبع آراسته، به بیان اندیشه اقتصادی در اسلام و مسیحیت میپردازد. مولف هدف اصلی این بخش را چنین بیان میکند"استخراج دیدگاههای اقتصادی مشترک در اسلام و مسیحیت، تا حدودی چهرهی اقتصادی دینی را روشنتر میکند و با بررسی انتقاداتی که اندیشمندان اقتصادی مسلمان و مسیحی براقتصاد متعارف و نظامهای اقتصادی سرمایهداری و سوسیالیسم وارد ساختهاند، وجوه ممیزه اقتصاد دینی نسبت به اقتصاد متعارف آشکارتر میگردد.[8]
نقد نظامهای اقتصادی معاصر، معیارها و شاخصههای اقتصاد دینی، اصول اقتصادی مشترک در اسلام و مسیحیت و ویژگیهای اقتصاد دینی از جمله مباحث این بخش میباشد.
چاپ دوم این کتاب با تیراژ 1000 نسخه و قیمت 10500 تومان روانه بازار شده است.
پینوشت
[1] «اقتصاد دینی از منظر اندیشمندان مسلمان و مسیحی»، محمدجواد نوراحمدی، ص49
[2] همان، ص 113
[3] همان، ص124
[4] همان، ص131
[5] همان، ص142
[6] همان، ص169
[7] همان، ص241
[8] همان، ص246
323/401/ع