به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی در مشهد، خانم زیبا رودی، استاد حوزه علمیه خواهران مشهد در نشست مرجعیت زنان که در مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد برگزار شد به ادله عدم جواز مرجعیت زنان اشاره کرد و به نقد و بررسی آن ها پرداخت.
وی گفت: در جلسه قبل این مهم را متذکر شدیم که سیره عقلا این است که همه جهال باید به عالم مراجعه کنند و هیچ تفاوتی بین زن و مرد نیست و ادله جواز مرجعیت زنان را مطرح کردیم و بانوانی را در طول تاریخ نام بردیم که از نظر علمی به درجات بالا رسیدند و توانستند اجتهاد کنند و در این جلسه ادله عدم جواز مرجعیت زنان را بیان کرده و به نقد و بررسی آن ها می پردازیم.
ادله عدم جواز مرجعیت زنان
این استاد حوزه علمیه خواهران مشهد گفت: برخی در مخالفت با مرجعیت زنان، آیات و روایاتی را مطرح می کنند و می گویند زن نمی تواند مرجع شود و ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ادﻟﻪ آن اﻃﻼﻗﺎت را ﮐﻪ در ادﻟﻪ ﺟﻮاز ﺑﯿﺎن ﮐﺮدﯾﻢ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ.
این محقق و پژوهشگر حوزوی ابراز کرد: ادله ای آوردیم که به طور مطلق می گوید چه زن باشد و چه مرد، فرقی نمی کند. اما افرادی که مخالف مرجعیت زنان هستند، آیاتی را می آورند و به آن ها استناد می کنند که مرجعیت فقط باید مرد باشد؛ در اﯾﻦ ﺟﺎ ادﻟﻪ را ذﮐﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ و ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ آن ﻫﺎ ﻣﯽ ﭘﺮدازﯾﻢ.
دبیر آموزش گروه فقه و معارف مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد اظهار کرد: از آیاتی که ذکر کردند این است که «الرِّجالُ قَوّامُونَ عَلَی النِّساءِ بِما فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ وَ بِما أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوالِهِمْ، مردان بر زنان قیمومت و سرپرستى دارند، به خاطر اینکه خدا بعضى را بر بعضى برترى داده، و به خاطر این که مردان از مال خود نفقه زنان و مهریه آنان را مى دهند،». این آیه را زیاد شنیدید که بحث قوامیت مردان بر زنان است. استناد می کنند به این که حالا که مردها قوامیت دارند، اگر زن مرجع شود، زن بر مرد قوامیت پیدا می کند و مجبور می شود که مرد از زن تبعیت کند؛ بنابراین مخالف این آیه است و با آیه سازگار نیست.
رودی افزود: راجع به این آیه، پاسخ های مختلفی در رد این استدلال از زبان خود علما داده شده است. پاسخ های آن ها این است که نمی شود از این آیه استدلال کرد که زن نمی تواند مرجع شود؛ چرا که اولا با توجه به قبل و بعد آیه، آیه اصلا مربوط به زندگی خانواده نیست و ارتباطی به بحث مرجعیت ندارد.
مرد در تمام امور قوامیت ندارد
وی گفت: در واقع بحث قوامیت جنس مرد را آورده است و منظور قوامیت در تمام امور نیست، خداوند متعال فرموده است «بِما فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ وَ بِما أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوالِهِمْ» و علتی را آورده است می گوید به خاطر اینکه، نفقه می دهد. مردان که به تمام خانم های جهان نفقه نمی دهد، فقط به همسر خودشان نفقه می دهد، بنابراین قوامیتش فقط در حیطه خانواده خودش است.
این محقق و پژوهشگر حوزوی ابراز کرد: منظور از «قَوامون» با توجه به «بما فضل الله» و «انفقوا» این است که نفقه باید بدهد و کفالت و نگهداری او را برعهده بگیرد، نه اینکه ولایت و حاکمیت هم داشته باشد.
دبیر آموزش مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد اظهار کرد: نفقه دادن اینجور نیست که مرد در تمام امور این زن دخالت داشته باشد، تنها در حد نگهداری و نفقه دادن است. پس این آیه ربطی به بحث عدم جواز مرجعیت برای زن را ندارد.
رودی افزود:آیه بعدی که مطرح شده ای است؛ « وَ لَهُنَّ مِثْلُ الَّذِی عَلَیْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ لِلرِّجالِ عَلَیْهِنَّ دَرَجَةٌ وَ اللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ». برای مردان نسبت به زنان درجه است. برخی افراد، درجه را به معنای برتری گرفتند، یعنی برتری جنس مرد بر جنس زن و این گونه استدلال می کنند که اگر ما مرجعیت زن را بپذیریم، خوب برتری زن بر مرد ثابت می شود و این برتری در آیه نهی شده است.
وی گفت: پاسخی که داده شده است در واقع این است که آیه اصلا ارتباطی به موضوع ندارد و آیه درباره زن مطلقه و برتری در طلاق است که مرد حق طلاق دارد. بحث خانوادگی است و ربطی به مرجعیت ندارد؛ بنابراین بحث برتری ذاتی بین زن و مرد نیست و ربطی به آن ندارد.
دبیر آموزش گروه فقه و معارف مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد به آیه « وَقَرنَ فی بُیوتِکُنَّ وَلا تَبَرَّجنَ تَبَرُّجَ الجاهِلِیَّةِ الأولىٰ، و در خانه‌های خود بمانید، و همچون دوران جاهلیّت نخستین (در میان مردم) ظاهر نشوید،»، اشاره کرد و گفت : این آیه ای است که به آن استناد می کنند که به زنان پیامبر(ص) دستور خانه نشینی می دهد . خوب این هم کاملا واضح است که دستور مخصوص زنان پیامبر(ص) بود و در واقع ربطی به بقیه زن ها نداشت. در واقع امر شده که بعد از پیامبر(ص)، از خانه خارج نشوند. تا این مشکلات سیاسی که بعدا پیش آمده بود، پیش نیاید.
سند روایت مقبوله عمر بن حنظله
رودی افزود: برخی اطاعت نکردند و از خانه خارج شدند و یک سری مسائل سیاسی را ایجاد کردند. در روایت مقبوله عمر بن حنظله است که می فرماید:« ینظران (الی) من کان منکم ممن قد روی حدیثنا و نظر فی حلالنا و حرامنا و عرف احکامنا، فلیرضوا به حکما.».
این استاد حوزه علمیه خواهران مشهد گفت: در این روایت، شرایطی را مطرح می کند و می گوید به کسی که حدیث ما را روایت و نظر در حلال و حرام ما می کند، به حکمی که او می دهد، راضی شویم.
وی گفت: در واقع استدلال می کنند که چون اینجا بیشتر ضمیر مذکر به کار برده شده است؛ بنابراین منظور مذکر است و مونث نیست. پاسخ هایی که از سوی علما داده شده این است که سند این روایت ضعیف است و اولا «من کان» مطلق است و می تواند هم شامل زن و هم شامل مرد شود.
این محقق و پژوهشگر حوزوی ابراز کرد: ما در خطابات قرآنی زیاد داریم که ضمیر به شکل مذکر آمده است، اما خطاب عام است و شامل زن و مرد، هر دو می شود.
دبیر آموزش گروه فقه و معارف مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد اظهار کرد: استناد دیگرشان این روایت است؛ «لَنْ یفْلِحَ قَوْم وَلَّوْا أَمْرَهُمْ إمْرَأَةً« که مرادش این است آن قومی که امرای آن ها زن باشد، رستگار نمی شود، از نظر آن ها این روایت به صراحت بیان می کند که زن نمی تواند مرجع شود.
رودی گفت: اولا سند روایت ضعیف است و در منابع معتبر شیعه نیامده است و سبک و سیاق جمله «لن یفلح القوم» بیانگر این است که امر ارشادی است نه این که تحریمی باشد. ارشاد به حکم عقل است، یعنی به زنانی که خردی ندارند و اهل فکر و تامل نیستند، به آن ها مراجعه نکنید. نه اینکه به صورت مطلق بیان کرده باشد.
این استاد حوزه علمیه خواهران مشهد گفت: دلیل دیگرشان اجماع علماست که شرط ذکوریت را ادعای اجماع کردند که این اجماع را داریم. اولا اجماع مشخص نیست و ما مخالفینی داریم که شرط ذکوریت را شرط نمی دانند.
در قانون تفسیر رجل سیاسی چیست؟
دبیر آموزش گروه فقه و معارف مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد اظهار کرد: در حال حاضر، بحثی که درباره انتخابات ایران مطرح است، بحث تفسیر رجل سیاسی است و در دست بررسی است که رجل سیاسی آیا زن باشد یا خیر؟ تفسیر رجل سیاسی، این است که طبق قانون باید رجال سیاسی باشد، یعنی در سیاست دستی داشته باشد. حالا زنان ما در سیاست هستند و دستی در سیاست دارند.
رودی با طرح این پرسش که آیا رئیس جمهور می تواند خانم باشد یا خیر؟ افزود: در این بحث است و چند وقت قبل شورای نگهبان رفته است که روی آن نقد و برسی شود. هر سال بررسی می کنند و هر سال رد می کنند و می گویند آقا باشد.
این استاد حوزه علمیه خواهران مشهد در پاسخ به این پرسش که آیا بین نمایندگی خانم و ریاست جمهوری تفاوت قائل شدند؟ گفت: در مورد نمایندگی که خانم باشد، زیاد مخالف داشت. در زمان حضرت امام خمینی(ره) ایشان خودشان دستور مستقیم دادند که خانم ها هم می توانند. وقتی دستور مستقیم داده شد، دیگر خیلی پیگیر مسائلش نشدند و از همان زمان جا افتاد.
وی گفت: اما در مباحث دیگر، هنوز این مساله جا نیفتاده است که می توانند یا خیر؟ فعلا شورای نگهیان رفته است و باز برای این مرحله بررسی می شود.
مرجعیت مقام و مسئولیت خطیر و سنگینی است
این محقق و پژوهشگر حوزوی ابراز کرد: مرجعیت مقام و مسئولیت خطیر و سنگینی است که در دست انسان گذاشته شده است و از باب واجب کفایی است. بسیاری از علما از زیر بار مرجعیت شانه خالی کردند.
دبیر آموزش گروه فقه و معارف مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد با اشاره به این که رسیدن به اجتهاد، مطلوب است، اظهار کرد: شما اگر به اجتهاد برسید، در تمام امور بصیرت پیدا می کنید. در امور سیاسی و اعتقادی بصیرت تام پیدا می کنید.
رودی افزود: در واقع علم مانند نور است، خصوصا علوم دینی ارزش بالایی دارند. شما هر چه بالاتر بروید، نورانیت شما بیشتر می شود و اگر توانستید این نور را به اطرافیانتان ببخشید، خوب اطراف خود را روشن کردید، اگر در امور زندگی مشغول شدید و بچه داری و خانه داری کردید، در همان محدوده زندگی خود آن روشنایی را ایجاد خواهید کرد.
این استاد حوزه علمیه خواهران مشهد گفت: اگر هیچ کدام میسر نشد و محدویت هایی داشتید، حداقل در درون خودتان یک نورانیتی ایجاد کردید. خودتان نورانیت را دارید، اگر توانستید بیشتر از این گسترش بدهید، بهتر است و الا در همان محدوده برای کسی که چاره ای غیر آن ندارد، کفایت می کند.
وی گفت: دلیل دیگری که مطرح می کند، انصراف اطلاقات است و برخی گفتند کاملا واضح است که زمانی که می گویند مرجع، منظور آقاست. می گویند همه اطلاقات منصرف مرد است. اینکه منصرف است، یعنی چه؟ یعنی تا می گویند مرجع تمام ذهن ها به سمت مرد و آقا می رود و به سمت خانم نمی رود.
این محقق و پژوهشگر حوزوی ابراز کرد: و انصراف خودش یک دلیل است و اطلاقات اگر منصرف بشوند، دیگر آن اطلاق خود را ندارند.
دبیر آموزش گروه فقه و معارف مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد اظهار کرد: این دلیل محکم و خوبی است، اما باید بگوییم که دلیل اصلی ما در مرجعیت، سیره عقلا است و بنای عقلا در رجوع جاهل به عالم به قدری محکم است که این انصراف در این حد نمی تواند جلوی آن را بگیرد.
وی افزود: ﻣﺮﺣﻮم آﯾﺖ اﷲ ﺣﮑﯿﻢ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﺋﯽ در ﺷﺮح ﮐﺘﺎب ﻋﺮوة اﻟﻮﺛﻘﯽ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ: «اﻋﺘﺒﺎر رجولیت ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﺧﯽ از ﺷﺮوط دﯾﮕﺮ اﺟﺘﻬـﺎد ﻧـﺰد ﻋﻘـﻼء اﺳـﺖ، ﮐـﻪ اﻋﺘﺒﺎر آن را ﺗﻨﻬﺎ از راه اﻧﺼﺮاف اﻃﻼﻗﺎت ادﻟﻪ ﺑﻪ رﺟﺎل ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ». در اﺷﮑﺎل ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ ﺧﻮد اﯾﺸﺎن در اداﻣﻪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ: ﻟﮑﻦ اﯾﻦ اﻧﺼﺮاف ﻣﺤﮑﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻨﺎی ﻋﻘﻼ را ﮐﻨﺎر ﺑﮕﺬارد. (ﺑﻨـﺎی ﻋﻘﻼء؛ ﯾﻌﻨﯽ رﺟﻮع ﺟﺎﻫﻞ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ) و ﺑﺪﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺗﻘﻠﯿﺪ ﮐﺮدن از زن را ﺟﺎﯾﺰ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ.
اجتهاد حضرت زهرا(س)
رودی به مقام علمی حضرت زهرا(س) اشاره کرد و افزود: حضرت زهرا(س) کرسی درس داشتند و احکام پاسخ می دانند. می دانید که بعد از رحلت پیامبر(ص)، کارهایی که حضرت زهرا(س) انجام می دادند، بر اساس اجتهادی است که خودشان می کردند.
این استاد حوزه علمیه خواهران مشهد گفت: حضرت زهرا(س) وارد مسجد می شوند و سخنرانی می کنند و با نقشه های دشمن مقابله می کنند. این همان بصیرتی است که اجتهاد به انسان می دهد. حالا ما اینجا قبول داریم که خانم حضرت زهرا(س) معصوم بودند. اما اجتهاد این بصیرت را به انسان می دهد که در تمام مسائل بصیرت خاصی پیدا می کنی.
این محقق و پژوهشگر حوزوی به اهمیت بصیرت افزایی اشاره و ابراز کرد: اگر جامعه با بصیرت وارد شود و به سمت این امور برود و پیشرفت کند، بسیاری از مسائل و امور جامعه اسلامی، خصوصا جامعه شیعه برطرف می شود.
این استاد حوزه علمیه خواهران مشهد با خاطرنشان کردن این که اجتهاد بسیاری از مسائل را برای انسان روشن می کند، افزود: و گفتیم کسی هم که می خواهد اجتهاد کند، به همان معنای لغوی باید بذل الوسع داشته باشد و تمام توان خود را به خرج دهد و از جان گذشتگی کند تا به آن مرحله اجتهاد برسد.
در زمان ظهور امام زمان(عج)، عقل ها وسعت پیدا می کند
دبیر آموزش گروه فقه و معارف مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد اظهار کرد: برخی افراد تمام ادله را به همین شکل که گفتیم اشکال گرفتند، اما باز هم قائل به مرجعیت نشدند. گفتند مذاق شریعت این است که زن در مرئا و منظر مردان و نامحرمان قرار نگیرد. این گونه استدلال کردند که باید مرجعیت را به عهده نگیرد، چون مرجعیت مستلزم این است که با مردان نامحرم سرو کار داشته باشد؛ بنابراین این را به عهده نگیرد و از این باب فتوا داده اند که زن مرجع نشود.
وی افزود: اما خوب فتوا دادن ربطی به ارتباط با نامحرم ندارد. فرد می تواند در خانه خودش بنشیند و فتوا بدهد.
این استاد حوزه علمیه خواهران مشهد با ببان این که در زمان امام زمان(عج) عقل های مردم وسعت پیدا می کند، گفت: در زمان حضور امام زمان(عج) ، 50 نفر از یاوران ایشان خانم هستند و داریم که در زمان ایشان به قدری عقول مردم پیشرفت می کند و استعدادهای مردم شکوفا می شود که خانم ها در خانه های خود نشستند و می توانند بر اساس آیات و روایات، اجتهاد کنند و حکم شرعی را استخراج کنند. در عین حالی که کار آسانی نیست، اما می توانند این کار را انجام دهند.
وی گفت:. می بینیم که اکنون خانم ها به این سمت، حرکت می کنند و حرکتی که ایجاد شده است، اگر ادامه پیدا کند، قطعا به آن مسیر خواهیم رسید و می بینید بچه های عصر حاضر با بچه های قبل یک مقداری متفاوت هستند. چون مسائلی که پدر و مادر ها بلد هستند را یاد می گیرند و مطالب اضافه هم یاد می گیرند؛ بنابراین هر چه علوم ما بیشتر شود، بچه های ما مطالب بیشتری را یاد می گیرند.
این محقق و پژوهشگر حوزوی ابراز کرد: در مباحث روان شناختی آمده است که این همه انسان ها پیشرفت کردند، تازه تنها از 3 درصد مغزشان استفاده کردند. هنوز بقیه آن مانده است. اگر از بقیه استفاده کند، بسیار پیشرفت های زیاد، خارق العاده و تحولات عظیمی در انسان ایجاد خواهد شد.
دبیر آموزش گروه فقه و معارف مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد اظهار کرد: ما مواردی داریم که مستقیما با همسران ائمه اطهار(ع) ارتباط داشتند و صحبت می کردند و دستورات را می گرفتند. حتی لازم نیست که حضورا باشد، فرد از پشت پرده می توانست مطلب خود را بیان کند. لازم نبوده است که حتما به صورت دقیق حضور داشته باشد.
تمام ادله ای که مرجعیت زنان را قبول ندارد، قابل نقد است
این استاد حوزه علمیه خواهران مشهد گفت: در بحث مرجعیت تمام ادله قابل نقد بود و می شود تمام آن ها را نقد کرد، بنابراین ادله که این مطلب را رد کردند، به اندازه قوی نیست که اطلاقات و سیره را تقید بزند و خاصشان کند و نمونه های زیادی داشتیم که مسئولیت هایی در زمان ائمه معصومین(ع) بوده است و هیچ فرقی بین زن و مرد گذاشته نشده است.
رودی افزود: با وجود اینکه امر به معروف و نهی از منکر کردن، یک مسئولیت خطیر اجتماعی است، اما در بحث امر به معروف و نهی از منکر هم، هیچ کس نگفته است که حتما مردان این کار را انجام دهند.
این محقق و پژوهشگر حوزوی ابراز کرد: خداوند متعال می فرماید: «وَالمُؤمِنونَ وَالمُؤمِناتُ بَعضُهُم أَولِیاءُ بَعضٍ یَأمُرونَ بِالمَعروفِ وَیَنهَونَ عَنِ المُنکَرِ، مردان و زنان باایمان، ولیّ (و یار و یاور) یکدیگرند؛ امر به معروف، و نهی از منکر می‌کنند». نفرموده است که زن یا مرد باشد. هیچ کدام از فقها هم فتوا ندادند که در این جا حتما باید مرد باشد، بنابراین در تمام مشارکت های اجتماعی که امر به معروف و نهی از منکر نمونه ای از آن است، نمی شود در اجتماع حضور نداشته باشی. اگر در اجتماع نباشی، چه کسی را می خواهی امر به معروف و نهی از منکر کنی؟
حضور زنان در بیعت با پیامبر اکرم(ص)
دبیر آموزش گروه فقه و معارف مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد به مساله بیعت پیامبر اکرم(ص) با زنان اشاره و اظهار کرد: زمانی که پیامبر اکرم(ص) با زنان بیعت کرد، زنان در آن جا حضور داشتند، بیعت به این ترتیب انجام شد که پیامبر اکرم(ص) ظرفی را گذاشتند و خانم ها آمدند و دستشان را در آب گذاشتند و با پیامبر اکرم(ص) بیعت کردند.
رودی افزود: بنابراین برای ارتباط محرم با نامحرم، راهکارهای زیادی وجود دارد، این دلیل نمی شود که چون ارتباط با نامحرم برقرار نشود، کلا خانم از صحنه سیاسی و اجتماعی حذف شود. در بحث انقلاب اسلامی ایران، همین قضیه پیش آمد و بسیاری افراد مخالف تظاهرات و راهپیمایی خانم ها بودند که حضرت امام خمینی(ره) معتقد بودند خانم ها نیز باید در صحنه حضور داشته باشند و راهپیمایی کنند.
این استاد حوزه علمیه خواهران مشهد ادامه داد: وقتی خانم ها در صحنه حاضر شدند و راهپیمایی کردند، بعد از آن وحشت عظیمی ایجاد شد؛ چرا که اگر خانم ها در صحنه حاضر شوند، مردها هم پشت سرشان در صحن حاضر می شوند و کسانی هم که وارد نشدند، وارد می شوند.
در زمان ائمه اطهار(ع) خانم ها در صحنه سیاسی حضور داشتند
وی با اشاره به این که خانم ها در زمان ائمه اطهار(ع)، حضور در صحنه سیاسی داشتند، افزود: شاید بعضی موارد ضرورت ایجاب می کند و بعضی موارد که ضرورت ایجاب نمی کند، می توانند باز با رعایت محدوده شرعی، مشارکت داشته باشند که این مهم از مباحث مطرح شده روز است.
این محقق و پژوهشگر حوزوی ابراز کرد: در اجتهاد باید از جان هم مایه گذاشت. آن چیزی که به قطع رسیدید باید بر اساس آن عمل کنید.
دبیر آموزش گروه فقه و معارف مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد اظهار کرد: در بحث کسب علم و دانش هم روایات زیادی داریم که کسب علم و دانش به زنان و مردان توصیه شده است؛ بنابراین فرقی بین زن و مرد گذاشته نشده است.
خانم ها موظفند که جهاد دفاعی را انجام دهند
رودی افزود: در مبارزات هم می بینید که در دفاع کردن زن و مرد با هم مساوی هستند و اگر دشمنی حمله کند، خانم ها موظف هستند که دفاع کنند. حالا جهاد ابتدایی را آقایان به عهده می گیرند، اما جهاد دفاعی را خانم ها موظفند که حتما دفاع کنند. دفاع حضرت زهرا(س) از ولایت را شنیدیم و نیز اگر حضرت زینب(س) نبودند، پیام عاشورا به جایی نمی رسید و در محدوده زمان خودش می ماند و بیشتر خارج نمی شد.
این استاد حوزه علمیه خواهران مشهد با خاطرنشان کردن این که خانم ها می توانند مرجع شوند، گفت: ادله همه قابل نقد بود و تمام این نقدها از سوی علماست و خودشان نقد کردند، اما هیچ کدام فتوای قطعی ندادند، یا سکوت کردند یا چیزی نگفتند. برخی هم معتقدند، نمی شود. برخی نیز فتوای قطعی ندادند و گفتند ادله قابل نقد است.
وی گفت: برخی گفتند اینکه زن مرجعیت را به عهده نگیرد، یک تکلیفی را از دوش خانم ها برداشتن است که کارشان سبک شود. اگر می گفتند بر زن ها واجب است که نماز جمعه بروند، تکلیف سنگینی است؛ چرا که از راه دور باید نماز جمعه می رفتند؛ بنابراین اگر نماز جمعه رفت ثواب کرده و اگر نرفت گناهی نکرده است.
خانم ها در برخی موارد بسیار قوی تر از مردان وارد شدند
رودی در پاسخ به این پرسش که برخی می گویند چون قدرت بدنی خانم از آقا کمتر است؛ نمی تواند مرجعیت را به عهده بگیرد، گفت: ثابت کردند که خانم ها در برخی موارد، بسیار قویتر وارد می شوند. قدرت بدنی، ربطی به قدرت فکری و عقلی ندارد. مرجعیت قدرت فکری می خواهد و قدرت بدنی نیاز ندارد.
این استاد حوزه علمیه خواهران مشهد گفت: تمام ادله عدم جواز مرجعیت زنان، قابل نقد است و می شود نقد کرد و دلیلی نداریم که بگوییم علما روی آن اجماع کردند و بگویند آن دلیل دیگر قطعی است و بر اساس آن خانم نمی تواند مرجع شود.
وی گفت: اما در هر صورت با تمام نقدهایی که کردند، برخی از علما فتوا به جواز مرجعیت زن ندادند و برخی هم سکوت کردند و چیزی نگفتند که این جای تامل دارد که بیشتر روی آن بحث شود که چرا فتوای قطعی نمی دهند. شاید شرایط زمانه و جو حاکم بر زمانه، این آمادگی را ندارد و شاید در آینده، روی این مسائل بیشتر کار شود، همانطور که می بینید مسائل فقهی روز به روز گسترده تر و بازتر می شود، امکان دارد این مساله هم بازتر شود.
این محقق و پژوهشگر حوزوی ابراز کرد: همانطور که می بینید روی مباحث فقه حکومتی و فقه شهر نشینی تاکنون زیاد کار نشده است. روی مساله مرجعیت زنان هم هنوز زیاد کار نشده است، چون ضرورتی ایجاب نکرده است که کار شود و در واقع فقها این مورد را باز نکردند. ولی انشالله شاید زمان هایی بگذرد و در سال های آینده بیشتر باز شود و به آن بپردازند.
تفاوت مرجعیت و اجتهاد زنان
رودی در پاسخ به این پرسش که تفاوت مرجعیت و اجتهاد بانوان چیست؟ افزود: مرجعیت و اجتهاد زنان، متفاوت است. رابطه مرجعیت و اجتهاد عام و خاص است. در واقع هر مجتهدی، مرجع نیست، اما هر مرجعی مجتهد است؛ بنابراین این گونه نیست که هر کس به اجتهاد رسید، مرجع هم باشد.
وی افزود: در مرجعیت، اعلمیت شرط است، یعنی باید اعلم هم باشد، در زمان فعلی، مردانی هستند که این کار را انجام دهند، اما از باب اضطرار مشکلی ایجاد نمی کند؛ چرا که در حالت اضطراری، یک حکم اضطراری است؛ از این رو اگر هیچ کس نباشد که مرجعیت را به عهده بگیرد و تنها یک خانم باشد که از لحاظ علمی از همه بالاتر و از لحاظ توانایی فکری دارای بصیرت و صیانت از هوای نفس است و هیچ کس در این قوت و در این حد نباشد، می تواند این کار را انجام دهد و مرجعیت را به عهده بگیرد؛ بنابراین اینجور نیست که بگوییم بر خانم حرام است که مرجع شود.
این استاد حوزه علمیه خواهران مشهد گفت: بیان شد که مرجعیت مسئولیت خطیر و سنگینی است که بر عهده فرد گذاشته می شود و در واقع کسی که به مقام اجتهاد می رسد، خودش تمایلی ندارد که این کار را انجام دهد، مگر اینکه واجب عینی شود که آن موقع می پذیرد و الا اگر واجب کفایی باشد کسی پیش قدم نمی شود و نمی گوید که من اول انجام می دهم.
این محقق و پژوهشگر حوزوی در پاسخ به این پرسش که آیا همه اجتهاد خانم ها را قبول دارند، ابراز کرد: اجتهاد را قبول دارند و نمی توانند جلوی آن را بگیرند، خانم درس می خواند و پیشرفت می کند و به اجتهاد می رسد، کسی نمی تواند جلوی آن را بگیرد، اما در مرجعیت، می خواهیم بدانیم منعی است یا خیر؟ در واقع تمام ادله قابل نقد بود و می شد آن ها را نقد کرد.
طلاب غیر ایرانی استفاده وافی و کافی را ببرند
دبیر آموزش گروه فقه و معارف مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد در پایان خطاب به طلاب غیر ایرانی گفت: انشالله همه موفق و موید باشید و بتوانید تا زمانی که اینجا هستید، از این علوم بهره ببرید و استفاده های وافی و کافی را از حضور در اینجا ببرید. به مقاطع بالا فکر کنید و اگر نمی توانید به مقاطع بالا بروید، به فکر آن نیز باشید.
رودی افزود: ممکن است شرایط برای شما فراهم شود، برای کسانی هم که شرایط فراهم نشده است، ممکن است فراهم شود. اگر با بصیرت کامل وارد این مباحث شوید و این کار را انجام دهید، می توانید در کشور، یک فرد بسیار موثر و تاثیرگذار باشید.
این استاد حوزه علمیه خواهران مشهد گفت: می توانید به عنوان یک فعال فرهنگی و سیاسی تاثیرگذار باشید. انشالله بتوانید خدمتی به دین اسلام و خدمتی در واقع به خودتان کنید و ترقی و پیشرفتی به لحاظ بعد معنوی و علمی پیدا کنید./629/ص