به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی وسائل، در ادامه برگزاری سلسله نشست های علمی حول اندیشه های آیت الله هاشمی شاهرودی، در دانشگاه عدالت، سیزدهمین نشست علمی با موضوع وکالت در پرتو نظرات آیت الله هاشمی شاهرودی ، عصر چهارشنبه 11/12/95 با سخنرانی دکتر علی نجفی توانا، دکتر امیرعباس بزرگمهر و آقای منصور فلکی برگزار شد.
در این نشست ابتدا دکتر امیر عباس بزرگمهر، با بیان این که کتاب وکالت در پرتو نظرات آیت الله هاشمی شاهرودی بسیار دارای حجم کم است اما بسیار دارای مفاهیم عمیق است و با توجه به این که آیت الله شاهرودی کار وکالت انجام ندادند اما نکاتی را مورد توجه قرار دادند که هم درد و مشکلات وکلا است و هم نیاز قوه قضائیه در این حوزه است، اظهار کرد: وکیل یک واژه عربی است که درقرآن هم به کار برده شده است، وکالت هم درعرف ما به عنوان وکیل وهم در عرف قرآن به آن اشاره شده است.
وی ادامه داد: معنایی که قرآن و طریقت عرفانی از وکیل توقع دارد معنای نمایندگی ندارد بلکه وکیل دراینجا به معنای تجلی بهتر و ناجی ایی که بهتر از اصل خود عمل می کند؛ می باشد و این وکیل نه تنها منجی موکل است بلکه اثر کامل تری نیز ازخود به جا می گذارد.
این استاد دانشگاه با اشاره به این که وکالت تنها به حوزه دادگستری محدود نیست، گفت: روانکاو اگر دچار اختلال شود نزد روانکاو دیگر می رود تا اختلال خود را برطرف کند، پس در وکالت هم وقتی دچار مشکل هستیم کسی بهتر از من، بهتر می تواند آن مشکل را برطرف کند.
وی با اشاره به این که شخص ثالث متخصص، که نسبت به مسائل فردی موکل بی طرف است، می تواند بهتر مشکلات را حل کند؛ ابراز داشت: فلسفه وکالت آن است که بی طرفانه و مستقل از عواطف منفی می تواند به موکل کمک کند.
دکتر بزرگمهر اظهار داشت: وقتی شخص وارد دادگاه می شود با توجه به اینکه فضای دادگاه استرس خیز است، احساس خوبی نخواهد داشت، لذا به خوبی از حق خود دفاع نمی تواند بکند.
وی اظهار داشت: نیاز به وکیل در دادگاه بسیار ضروری است، لذا هر چه جامعه پیچیده تر می شود و به طبع قوانین هم پیچیده تر می شود و همچنین پیچیدگی در تفسیر قانون هم پیچیده می شود، لذاست که آیت الله شاهرودی با اشاره به این پیچیدگی در قوانین بحث نیاز به وکیل را مطرح می کنند.
بزرگمهر عنوان کرد: آیت الله شاهرودی در زمانی که رییس قوه قضائیه بودند سفری را به هندوستان داشتند، در آن جا با قاضی القضات هند می گویند چه مقدار پرونده قضایی در دست شما است، او در جواب یک رقم کمی را اشاره می کند و آیت الله شاهرودی یک رقم بسیار زیادی را می گویند.
وی ادامه داد: علت این مسئله را می توان در تعداد بسیار زیاد وکیل در هند دانست.
بزرگمهر ابراز داشت: آیت الله شاهرودی در جنبه فقهی و اصولی ، وجود وکیل ضروری می دانند و می گویند همانگونه که حفظ جان مومن واجب است، اگر احراز حق جز با وجود وکیل ممکن نباشد؛ پس وکالت نیز واجب خواهد بود، لذا قوه مقننه می تواند وجود وکیل را ضروری بداند.
وی با اشاره به این که اجباری بودن وکیل منجر می شد که وکیل و قاضی حرف یکدیگر را راحت تر درک کنند، ادامه داد: زمانی در ماده ٣٤ وکالت، اجبار وجود وکالت وجود داشت که متاسفانه توسط دیوان عالی برداشته شد.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه آیت الله هاشمی شاهرودی از جنبه کیفری هم معتقد بودند لازمه حق دفاع از متهم این است که شخص وکیل داشته باشد، گفت: حتی اگر جرم شخص آشکار باشد از نظر عقلا داشتن وکیل برای این شخص واجب است، آیت الله شاهرودی برای این الزام آور شدن وکالت پیشنهاداتی داشتند، برای نمونه ایشان از موافقان اجباری شدن وکالت بودند که پیشنهاد بسیار خوبی است.
وی اظهار داشت: اجباری شدن وکالت، راه اندازی بیمه وکالت و تخصص گرایی وکلا از مواردی است که آیت الله شاهرودی به عنوان نظریه در امر وکالت پیشنهاد می کنند.
بزرگمهر در پایان عنوان کرد: آیت الله هاشمی شاهرودی معتقد بودند اصل ٣٥ قانون اساسی یا باید اصلاح شود یا تفسیر شود؛ باید تضمینات لازم برای دفاع فراهم شود، عمده ترین مشکل نداشتن وکیل، بحث مالی آن است که با بیمه وکالت می توان آن را جبران کرد.
در ادامه این نشست دکتر علی نجفی توانا از اساتید دانشگاه و از اعضای هیأت مدیره کانون وکلا در این نشست به سخن پرداخت و گفت: من درد کشیده وکالت هستم و می‌خواهم شما را در این درد وکالت در کشور شریک کنم.
وی ادامه داد: وکالت از مشاغلی است که در تاریخ مانند سایر مشاغل تخصصی وجود داشته و هیچ‌کس نمی‌تواند در تمام امور تخصص داشته باشد به ویژه اموری که به زیرکی و تخصص لازم دارد.
دکتر توانا با بیان اینکه از زمان رم باستان این شغل وکالت وجود داشته است، اظهار داشتند : در مبانی فقهی و شرع نهاد وکالت به عنوان نهاد تسریع کننده اجرای عدالت و انجام امور شناسایی شده است.
وی ابراز داشت: در گذشته وکالت به معنای رسمی آن وجود نداشت زیرا عدلیه به لحاظ رسمی وجود نداشت، باید توجه داشت که اگر نهاد قضایی نباشد وکالت بی‌معناست چرا که این دو نهاد باید کنار هم حرکت کنند.
دکتر نجفی توانا اظهار داشت: بعد از مشروطه به تاسی از نظام بسیار از کشور ها، عدلیه جدید ایجاد شد و پس از آن دایره قضاییه و وکالت تاسیس شد.
وی عنوان کرد: بعد از انقلاب بعض از مسئولان بجای این که به وکالت اعتبار ببخشند، کم لطفی های در خصوص این نهاد داشته اند و به جای اینکه اعتبار وکالت را درک کنند به صور مختلف این نهاد را محدود کردند.
دکتر نجفی با اشاره به این که پیشانی حقوق بشر که عمر صد ساله دارد نهاد وکالت است، ابراز داشت: وکیل باید آزاد باشد و مجبور به خودسانسوری نشود، خودسانسوری آفت محسوب می‌شود، آزادی در چارچوب قانون ضرورت بعدی تخصص است.
وی ادامه داد: وکیل باید درابعاد مختلف حرفه وکالت تخصص داشته باشد، وکیل باید هوش ایجاد تعادل در تمنیات شخصی و امکانات را داشته باشد، همچنین وکیل باید خوش‌نام و سالم باشد و از روابطش با قاضی در امر وکالت استفاده نکند.
این حقوقدان عنوان کرد: موضوع قابل توجه دیگر استقلال وکلاست، اگراستقلال وکیل گرفته شود مانند این است که آب را از ماهی بگیرند و وکیل دیگر نمی‌تواند وکالت کند، به وکلا احترام لازم گذاشته نمی‌شود، ما را برای ورود به محاکم جوری بازرسی می‌کنند که گویی غریبه هستیم؛ تصویری که از وکیل در جامعه ساختند تصویر منفی ای است. درحالی‌که معدل سلامت وکالت از اکثر اقشارجامعه بالاتر است.
وی نکته قابل توجه دیگر را بیکاری وکلا دانست و افزود: به وکلای جوان پرونده داده نمی‌شود و آن‌ها مجبورهستند که وارد رانت شوند، وکیل برای اینکه پناهگاه مردم باشد باید در پناه قانون باشد، اخیرا کمپینی برای ورود به حرفه وکالت ایجاد شده است که می‌گوید بدون اجازه می‌خواهیم وکیل شویم، چرا دولت بدون انسجام علمی و پژوهشی و بدون توجه به نیاز کشور وکیل پرورش می‌دهد؟.
وی با بیان اینکه آیت الله هاشمی شاهرودی قربانی اطاله نظام قانونگذاری شدند، گفت: ایشان به الزامی کردن وکالت اشاره داشتند وآن را الزامی کردند و در این راستا بخشنامه صادر کردند اما در اجرا متوقف شد، توسعه فرهنگ وکالت نیز از مسایل مورد توجه ایشان بود.
در ادامه این نشست آقای منصور فلکی به سخن پرداخت و گفت: دیدگاه آیت الله هاشمی شاهرودی از جمله فقهایی است که در عمده امور جامعه اظهار نظر به روز کرده اند؛ ایشان وکلا را بخشی از خانواده قضایی دانستند.
وی ادامه داد: آیت الله شاهرودی معتقد است در بعضی موارد وکیل کارش از قاضی سخت تر است زیرا دفاع هم پشتوانه علمی هم هوش بالا می طلبد.
آقای فلکی ابراز داشت: آیت الله شاهرودیبحثی را درمورد گسترش وکالت دارند که هر خانواده باید وکیل عمومی داشته باشد تا کار مشاوره را انجام دهد، موضوع قابل توجه دیگر از نظر ایشان این است که وکالت باید تخصصی شود و به ازای هر ٥٠٠ نفر باید یک وکیل وجود داشته باشد.
وی اظهار داشت: به عقیده آیت الله العظمی هاشمی شاهرودی در صورتی که وکیل احساس کند موکلش حق نداشته است، اگر در راستای دفاع از او پولی گرفته باشد نامشروع بوده و حکم رشوه دارد؛ آیت الله شاهرودی معتقدند حق الزحمه را نباید بر اساس ارزش خواسته لحاظ کرد بلکه این میزان باید بر اساس اندازه تلاش وکیل باشد.
این استاد دانشگاه ابراز داشت: یکی از ایرادهایی که به وکلا وارد است این است که باید علم خود را افزایش دهند و از نظردرجه علمی به روز شوند، وکلا باید صادق باشند و خود را در برایر قاضی قرار ندهند تا بتوانند احقاق حق کنند؛ همچنین وکلا باید با موکلین خود صادق باشند تا حقی ضایع نشود؛ وکیل باید حافظ اسرار موکل باشد. /929/