به گزارش سرویس فرهنگ و هنر پایگاه اطلاع رسانی وسائل، کتاب «حقوق شهروندی» که چاپ اول آن در سال 1394 توسط بنیاد فقه و معارف اهل بیت (ع) به چاپ رسید. این کتاب 117 صفحه می باشد.
مرکز انتشارات بنیاد فقه و معارف اهل بیت (ع) در راستای توسعه علمی و فرهنگی به نشر آراء و افکار و راهبردهای حضرت آیت الله هاشمی شاهرودی دام ظله پرداخته و سعی می کند کتاب ارزشمند صحیفه عدالت که مجموعه سخنرانی های و بیانات معظم له در دوره تصدی ریاست قوه قضاییه جمهوری اسلامی بوده و در ده جلد تنظیم و منتشر شده است را به شکل موضوعی و برحسب مسائل مورد نیاز جامعه تنظیم و جمع آوری نموده و با ذکر منابع و شیوه ی متناسبی منتشر کرده است.
بخشی از مهم ترین و کلیدی ترین سخنان ایشان در مورد «حقوق شهروندی» عبارت است از:
باید حساسیت ایجاد شود که در کل بدنه قوای حاکمیت اولین چیزی که مدنظر قرار گیرد حفظ حقوق مردم باشد و فقط به فکر قدرت دستگاه و سازمان قضائی نباشند ولی وقتی تشکیلات، اداره وزارت خانه و دادگستری ناخودآگاه ایجاد شود خود به خود امکانات، قوانین و ملزمات طوری تنظیم می گردند که این تشکیلات دارای اختیارات زیادی می شوند و هنگامی که تخلفی صورت می گیرد، مطلق نگاه کردن به این بخش منجر به تضییع حقوق افراد می شود و این خلاف حقوق شهروندی است باید دقت شود که حقوق مردم حداقل در حد ضروری حفظ گردد.
ایشان معتقدند همه قوا مسئول حفاظت از حقوق شهروندی اند. حقوق شهروندی نباید در شریفات اداری، انتظامی، امنیتی و قضایی پایمال شود. هیچ کس نباید در بازداشت انفرادی باشد و باید برای اصلاح کیفیت بازجویی و محل زندان و کیفیت برخورد از طریق لایحه یا طرح در مجلس اقدام شود و به صورت قانون در اید و شکنجه در زندان باید ممنوع شود. دین اسلام حافظ حقوق مردم است. قانون اساسی حافظ حقوق شهروندی است.
ساختارهای قضائی، انتظامی و امنیتی باید به گونه ای تنظیم شود و شکل بگیرد که حقوق شهروندی را در جامعه تضمین کند. چه لزومی دارد وقتی متهم بازجویی می شود چشم های او بسته باشد. در پرونده هایی که با چشم باز بازجویی کردیم خیلی بهتر به ثمر رسید و خیلی بهتر جرم کشف شد. در مراحل جلب و بازجویی و تحقیقات ضعف هایی وجود دارد. روایات زیادی هست که هرگونه گرفتن اقرار با زور و شکنجه حجت نیست. باید حق دفاع به طرفین دعوا داده شود.نباید دادگاه بدون حضور طرفین منعقد شود.در صورت خطای مقام قضایی ضرر و زیان وارد آمده باید جبران شود.
باید به حقوق شهروندی حاشیه نشینان نیز اهمیت داده شود و باید حداقل زندگی را برای آنان تأمین کنیم. ایشان به ضرورت اهتمام به حفظ مالکیت خصوصی و لزوم حفظ کرامت انسان ها توجه دارند زیرا بیشترین شکایت مردم از محاکم ، تندخویی، بد برخوردی، گوش نکردن به صحبت و اجازه حرف زدن ندادند و این فبیل بدرفتاری ها است. رعایت حقوق شهروندی باید فرهنگ شود. حمایت از حقوق شهروندی منجر به ایجاد امنیت می شود. دستگاه قضایی باید مجازات قانونی بزهکار را اجرا کند ولی نه بیش از آن. ایشان اقتدار مقام قضایی را وابسته به رعایت حقوق شهروندی می دانند. رعایت حقوق شهروندی باید به طور همه جانبه ارزیابی شود مثلاً از دیدگاه مردم عدلیه چقدر موفق است؟ آیا قوه قضاییه پناهگاه مردم است؟ نهادهای مردمی باید در زمینه حقوق شهروندی فعال باشند. محکوم کردن ایران به خاطر حقوق شهروندی جنبه سیاسی دارد؛ برخی از کشورها حتی حقوق اولیه بشر را نیز از شهروندان خود گرفته اند، مجلس ندارند پارلمان ندارند و به زنان اجازه رانندگی داده نمی شود و یک حکومت قرون وسطائی دارند وغرب هم کاری به آنها ندارد.
شهرداری ها در حفظ حقوق شهروندی نقش دارند چنانچه در شورای شهر و شهرداری خوب برنامه ریزی شود، قوانین و مقررات مناسبی وضع شود، هماهنگی با دستگاه های دیگر درست انجام گیرد می توان حقوق شهروندی را بهتر تأمین کرد. ایشان به ضرورت هماهنگی دستگاه ها و نهادها در حفظ حقوق شهروندی تأکید دارند؛ در شهر سرقت هست، مواد مخدر هست، بزه کاری است و این امر تا حدودی طبیعی است در مقابله با این مشکلات نباید همیشه به برخورد کیفری بیندیشیم سیاست ها بایستی پیشگیرانه باشد، کاری کنیم که بزه انجام نشود نه اینکه انجام بشود وعامل آن را مجازات کنیم مطلوب آن است که اصلا بزه انجام نشود، معتا نباشد نه اینکه باشد و زندان هایمان را پر کنیم. ایشان عمل به اصول اساسی فقه اسلام و تلاش برای احقاق حقوق مردم تضمینی برای رعایت حقوق شهروندی می دانند. نظام قضایی اسلام دقیقترین و برترین نظام قضایی در تحقق عدالت قضایی و حفظ حقوق بشر است.
از نظر ایشان برخی از جلوه های حقوق شهروندی در قوانین ایران عبارت است از: دادرسی عادلانه، حق دفاع و حق استفاده از وکیل در دعاوی، حفظ کرامت انسانی، ممنوعیت استفاده از شکنجه، رعایت حقوق شهروندی در زندان، ممنوعیت بازداشت افراد توسط پلیس، ممنوعیت تفتیش عقاید و دخالت در حریم خصوصی، تفهیم اتهام و داشتن وکیل تسخیری، حق علنی بودن محاکمات، حقوق خانواده، پیش گیری از وقوع جرم. ایشان حقوق شهروندی را حقوقی همه جانبه می دانند وظیفه قاضی را جلوگیری از تضییع حقوق مردم می دانند. حقوق شهروندی نباید قربانی امنیت شود؛ حاکمیت نمی تواند حقوق افراد را نادیده بگیرد و به بهانه برچسب زدن امنیتی بودن پرونده حقوق شروندی را پایمال بکند. در تشریفات اداری و اجرایی حقوق شهروندی تضییع می شود؛ وقتی تشریفات قضایی به گونه ای باشد که مراحل دادرسی را طولانی کند حقوق افراد تضییع می شود، مسایل امنیتی و انتظامی خیلی وقت ها این حقوق را از بین می برد.
ایشان نیز به تقسیم بندی حقوق شهروندی پرداخته اند که عبارت است از: 1ـ حقوق مدنی و سیاسی 2ـ حقوق اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و 3ـ حقوق قضایی. شوراها در حفظ حقوق شهروندی نقش دارند؛ چون وشوراهااز سوی مردم انتخاب شده و به طور مستقیم درگیر مسائل خدماتی و رفاهی مردم هستندو درد و نیاز مردم را را بهتر و بیشتر درک می کنند. ضرورت اهتمام هرچه بیشتر دادسراها در پاسداری از حقوق شهروندی. ایشان نیز می گویند وقتی شعارحقوق شهروندی می دهیم باید به آن عمل کنیم.
اطلاعات کتاب شناختی این اثر:
این اثر دارای 117 صفحه که چاپ اول آن در سال 1394 روانه بازار شد.
ناشر: بنیاد فقه و معارف اهل بیت (ع).
تهیه و تنظیم: منصوره عاشقی