به گزارش سرویس مکتب دفاعی پایگاه اطلاع رسانی وسائل؛ همواره طبیعت از مهم‌ترین ارکان حیات بشری به شمار آمده است. از این‌رو، احترام به محیط‌زیست در همه‌ی ادوار تاریخی مطمح‌نظر بوده است. ابتدا در حقوق بین‌الملل معاصر سعی بر حمایت از محیط‌زیست شده که در قالب حقوق بین‌الملل محیط‌زیست تبلور یافت اما عدمِ کفایتِ این حمایت و ضرورت حفاظت از محیط‌زیست برای انسان امروز و نسل‌های آینده، ایجاد پیوند میان محیط‌زیست و حقوق بشر مورد توجه قرار گرفت، زیرا حمایت قانونی از حقوق بشر می‌تواند وسیله‌ای جهت نیل به صیانت از محیط‌زیست باشد. از این‌رو، در چارچوب نسل سوم حقوق بشر حق جدیدی به نام حق بر محیط‌زیست در اسناد بین‌المللی حقوق بشری شکل گرفت که در آن محیط‌زیست به عنوان یک حق انسانی مطرح شده است. از منظر اسلام به عنوان یک دین جامع و کامل میان انسان و طبیعت رابطه وجود دارد. در تعالیم اسلامی طبیعت در اختیار انسان‌ها قرار گرفته تا از آن بهره‌برداری معقول نمایند و از اتلاف و نابودی آن خودداری نمایند. چنین حقی در قرآن کریم شناسایی شده و از جنبه‌های مختلفی به آن پرداخته شده است و توصیه شده که از طبیعت به عنوان امانتی الهی استفاده نمایند و حق آیندگان رعایت شود.
بهترین چاره‌اندیشی پیرامون در معرض تخریب قرار گرفتن محیط‌زیست منتسب دانستن طبیعت به انسان بود که به شکل گیری حق بر محیط‌زیست در قالب حقوق همبستگی منجر شد. با شکل‌گیری حق بر محیط‌زیست، نگاه جدیدی به محیط‌زیست شکل گرفت.
براساس این نگاه جدید، حق بر محیط‌زیست در زمره نسل سوم حقوق بشر مورد توجه خاص قرار گرفت. حیات و حمایت از حق حیات، بدون محیط‌زیست امن، پاکیزه و سالم ممکن نیست. از این‌رو، می‌توان گفت حق بر محیط‌زیست مقدمه و اساس برای سایر مصادیق حقوق بشر می‌باشد، چون بهره‌مندی انسان از این حقوق متوقف بر فرض برخورداری از حداقل سلامتی و تندرستی است، پس حق برخورداری از محیط‌زیست سالم را می‌توان از حقوق بنیادین دانست.
اسلام به عنوان یک مکتب جامع و انسان‌ساز، توجه ویژه‌ای به محیط‌زیست داشته و انسان را خلیفه الهی می‌شناسد و او را مسلط بر طبیعت می‌داند. اما انسان که خلیفه الهی بر زمین است حق ندارد مرتکب تعدّی و تفریط شود. نگرش انسان به محیط‌زیست باید به عنوان امانت الهی باشد که ضمن بهره‌برداری از محیط‌زیست، در حفاظت از آن کوشا باشد تا این امانت الهی را به سلامت به نسل‌های آینده تحویل دهد.
اسلام توجه به طبیعت را با محوریت انسان و مسخّر بودن طبیعت برای انسان لحاظ نموده است. براساس این نگرش حق بر محیط‌زیست از منظر اسلام شناسایی شده است.
شما خواننده گرامی می توانید متن کامل مقاله دکتر محسن قدیر را از طریق این لینک دانلود نموده و به مطالعه این مطلب بپردازید. بی شک هر گونه نقد و یادداشتی پیرامون این مقاله و موضوع مرتبط با آن مورد استقبال پایگاه اطلاع رسانی وسائل قرار خواهد گرفت.
120/908/د