به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی وسائل کتاب« جرم ربا از منظر فقه و حقوق» پایان‌نامه‌ی آقای یوسف نورائی زیر نظر استاد بزرگ حقوق ایران جناب دکتر میرمحمدی صادقی است که در دو فصل نگاشته شده است.
تجارت میدان پیکاری است که اگر تاجر در آن سمت و سوی مسیر حلال را در پیش گیرد، در سایه‌ی حمایت خداوند متعال قرار می‌گیرد[1] و اگر طمع بتواند بر او چیره شود و راه ربا مسیر وی شود، علاوه بر مال، اعمال خویش را نیز به ورطه‌ی نابودی می‌کشاند.[2] از همین جهت است که امیر کلام علی (علیه السلام) به تاجران می‌فرمود ابتدا احکام را بیاموزید و سپس تجارت کنید.[3]
کتاب« جرم ربا از منظر فقه و حقوق» نوشته‌ای است که با پرداختن به ربا در فقه اسلامی و سپس حقوق درصدد نشان دادن نقص قانونی این جرم است. این اثر در واقع پایان‌نامه‌ی آقای یوسف نورائی زیر نظر استاد بزرگ حقوق ایران جناب دکتر میرمحمدی صادقی است که در دو فصل نگاشته شده است. فصل اول پس از بیان کلیات مهمی چون معنای اصطلاحی این واژه از نظر بزرگانی چون شهید ثانی، مرحوم طباطبایی، محقق کرکی و برخی دیگر از بزرگان فقه شیعه، اختلاف نظر در مسئله‌ی مهم ربای معاملی را بیان نموده است. آقای نورائی سپس به پیشینه این گناه کبیره پرداخته و علاوه بر بررسی این موضوع در ادیان آسمانی چون یهودیت و مسیحیت، عقاید کشورهای باستان چون روم، ایران،چین، هند باستان را از قلم نینداخته است. برای نشان دادن مذمت ربا در ایران باستان چنین نوشته شده است" در میان ایرانیان قدیم، برخلاف یهود، رباخواری مذموم بوده است"[4].
یکی از علل ارزشمند شدن این اثر استفاده از نظریات بزرگان برای بیان نمودن شاخه‌های این گناه عظیم است. برای نمونه در پاسخگویی به شبهات وارده در موضوع ربا از نظرات آیت‌الله معرفت قرآن پژوه نامدار و نام‌آشنا استفاده شده است. فصل اول این کتاب ارزشمند در نهایت با بیان مجازات جرم ربا در فقه اسلامی و سپس نظر نگارنده‌ی کتاب به پایان می‌رسد. آقای نورائی که علاوه بر این اثر مقالات پژوهشی و همچنین کتاب واژه‌نامه تفضیلی فقه جزا را نیز در کارنامه‌ی علمی خود دارد، سپس به بررسی ربا در حقوق موضوعه ایران پرداخته است. و پس از بیان سابقه‌ی این جرم در قبل و بعد از انقلاب، قوانین اساسی متعلق به این جرم را شرح داده است.
آخرین مبحث پس از بررسی عناصر سه‌گانه‌ی جرم ربا، ایرادات وارده بر ماده‌ی 595 قانون جزای اسلامی است که منتهای تلاش نویسنده برای نگاشتن این کتاب رسیدن به این موضوع بوده است تا شاید این پژوهش مورد مطالعه‌ی مسئولان و قانون‌گذاران قرار گیرد و در تصویب قوانین مربوطه تاثیر گذارد. این نگاشته را بنیاد پژوهش‌های اسلامی ب آستان قدس رضوی در سال 91 با جلد شومیزی در 195 صفحه به زیور طبع آراسته است.
پی‌نوشت
[1]. میزان الحکمة، ج 8 / ص 528
[2] تهذیب الاحکام(تحقیق خرسان) ج 7، ص 19، ح 65
[3] من لا یحضره الفقیه ج 3 ، ص 195 ، ح 3731
[4] جرم ربا از منظر فقه و حقوق، یوسف نورائی، ص31
323/601/ع