به گزارش خبرنگار سرویس سیاست پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی وسائل؛ بیست و نهمین نشست علمی شناخت و نقد سلفیه با سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید مهدی علیزاده موسوی در مرکز تخصصی ائمه اطهار(ع) با موضوع "هجرت در اندیشه اسلام و سلفیه" برگزار شد.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید مهدی علیزاده موسوی ضمن مروری بر مباحث نشست "جاهلیت در اندیشه اسلام و سلفیه" به جایگاه چهار عنصر قرآنی جاهلیت در قرآن یعنی ظن، حمیت، تبرج و حکم جاهلی پرداختند.
وی با بیان اینکه جاهلیت به مشکلات حاد اعتقادی و همچنین روانی و احساسی منجر می شود، گفت: جامعه ای جاهلی است که در همه محورهای چهارگانه فوق به مرحله حاد عقیدتی و اخلاقی رسیده باشد.
وی اندیشه را به موجوده زنده ای تشبیه کرد که تغییرات و چرخش ها در آن گریز ناپذیر بوده و این موجود در حوزه اندیشه نیاز به هرس و اصلاح دارد.
ایشان "وارونگی" و "تقلیل" را دو آسیب مهم در تفسیر مفاهیم بنیادین عقیدتی نزد سلفیه معاصر دانستند و به بررسی اثر مهم این دو آسیب در عناصر کلیدی جاهلی در اندیشه ابوالاعلی مودودی، ابومصعب الزرقاوی و سید قطب پرداختند.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت: تطبیق عناصر جاهلیت در اندیشه مودودی بر جامعه غربی است و وقتی مودودی بحث جاهلیت غرب را مطرح می کند در واقع معتقد است غرب دچار ناسیونالیسم (حمیت جاهلی)، فساد جنسی (تبرج جاهلی)، الحاد و پوزیتیویسم و تثلیث(ظن جاهلی) و اعتقاد به نوعی دموکراسی که مسئله دین در آن وجود ندارد(حکم جاهلی) می باشد؛ در حالی که سید قطب تنها بر حکم جاهلی تکیه می کند، اما همچنان حکم به جهاد تنها معطوف به حاکمان است و لذا می بینیم وقتی مرحوم کاشانی ملی شدن صنعت نفت را رقم می زند این اقدام از نگاه سید قطب بیرون آمدن از فضای جاهلی است و لذا به او تبریک می گوید هرچند که عالم شیعه است. در حالی که تضییق مفاهیم نزد داعش و بوکو حرام به مرحله‌ای می رسد که هر قرائتی غیر از سلفی جهادی، جاهلیت خوانده می شود. این در حالی است که ابن تیمیه معتقد بود جامعه ای که مسلمانان در آن زندگی می کنند را نمی توان جاهلی خواند.
علیزاده موسوی به اندیشه های زرقاوی اشاره کرد و افزود: زرقاوی بر اساس خوانش جدید، جامعه خالی از اندیشه های سلفی را جامعه جاهلی خوانده و هجرت به عنوان حلقه بعدی تفکر سفلیه معاصر مطرح می شود.
سپس ایشان به تبیین هجرت در قرآن پرداخت که در 14 آیه از آن یاد شده و هجرت مکانی و هجرت باطنی و عقیدتی را دو گونه مهم در تأکیدات قرآن خواند. هجرت برای کسب علم و حفظ دین و همچنین هجرت به سوی خدا و توبه از گناه مصادیق این دو هجرت است.
استاد علیزاده موسوی اولین انحراف در تفسیر هجرت را در میان خوارج دانست که ازرق بن نافع با تکفیر اهل بصره و تمسک به هجرت پیامبر از مکه به مدینه، طرفدارانش را به خروج از شهر فراخواند. این در حالی است که هجرت مکانی پس از ایشان حتی در دوره افراطیان اهل حدیث مانند بربهاری نیز مطرح نمی شود.
این کارشناس مسائل تکفیری افزود: محمدبن عبدالوهاب در این مسئله جلوتر می رود و در تشبیه جامعه اسلامی به جامعه جاهلی می گوید آنها در زمان پیامبر حج انجام داده و صدقه می دادند الان هم همین کار را انجام می دهند.
ایشان مسأله مهم در طرح هجرت را مقصد هجرت دانست و گفت: سید قطب از میان جهاد و هجرت، تنها جهاد را ترویج می کند چرا که مقصد هجرت را نمی یابد، اما شکری مصطفی در حرکت "التکفیر و الهجره" اولین بار به خروج از قاهره حکم نمود. ایشان مستمسک سلفیان معاصر برای حکم به هجرت را حدیثی از پیامبر دانست که می فرماید: «إن الاسلام بدأ غریبا ، وسیعود غریبا . فطوبى للغرباء . قال، قیل: ومن الغرباء ؟ قال : النزاع من القبائل». (سنن ابن ماجه: ج2، ص 1320، ح 3988) ایشان با طرح این سؤال که با این وصف خوارج، حشویه، کرامیه و مقاتلیه هم باید از غرباء و مورد تمجید باشند، به نقد این برداشت اشاره کرد.
استاد علیزاده موسوی در ادامه تکفیر عمومی جامعه و حکم به ارتداد جداشدگان از داعش و جریان التکفیر و الهجره را دو وجه مشترک میان ایشان دانست و به تلاش های فکری و رسانه ای جریان های موجود برای معرفی مقصد هجرت در موصل، حلب و دیگر مناطق اشاره کرد.
او با بیان اینکه در اسلام آیات فراوانی داریم که به سادگی به ما می گوید که مسلمان کیست ابراز داشت: وظیفه ما این است که جاهلیت را از منظر اسلام و اندیشه سلفی تبیین کرده و ویژگی های آن را بیان کنیم تا نسل جوان ما فریب جذابیت های ظاهری این اندیشه را نخورند.
علیزاده بر ضرورت تبیین بحث هجرت تاکید کرد و گفت: در نقد مساله هجرت در اندیشه سلفی باید گفت: هجرت باید از جامعه جاهلی صورت بگیرد در حالی که جامعه جاهلی بر کشورهای اسلامی بار نمی شود و دیگر آن که در نگاه اسلام حاکم جامعه اسلامی باید مجتهد باشد در حالی که ابوبکر بغدادی مجتهد نیست و در حوزه درس نخوانده و ثالثا اهل حل و عقد باید وجود داشته باشد که یکی از اعضای آن باید نماینده ای از سراسر جهان باشد در حالی که اهل حل و عقد وجود ندارد.
او تاکید کرد: ما اگر می خواهیم در مقابله با اندیشه تکفیری موفق شویم باید تمام این محورها را در اندیشه اسلامی در آورده و تبیین کنیم.
این استاد حوزه در پایان، مسائل جماعت، امت، فقه التوحش، النکایه و انکاح، امت و خلافت را از جمله محورهایی دانست که باید توضیح داده شود.
نشست علمی سلفیه با پرسش و پاسخ حاضران پایان یافت.
909/ 822/ جم