vasael.ir

کد خبر: ۴۱۰۳
تاریخ انتشار: ۱۹ دی ۱۳۹۵ - ۱۱:۳۴ - 08 January 2017
فقه‌الاجتماع/ استاد مبلغی/ جلسه13

اقسام فعل الهی و تعیین افعال الهی جامعه ساز

پایگاه اطلاع رسانی وسائل ـ استاد درس خارج حوزه علمیه قم گفت: نتیجه‌ای که از بررسی اقسام فعل الهی به دست می‌آید این است که از قسم دوم که درباره ارتباط زوجین و جعل مودت است و از قسم سوم درباره تکوین شعوب و قبائل و از قسم چهارم یعنی تکوین امت‌ها از بستر جعل شریعت‌ها، اموری چون اجتماع، مسائل اجتماعی، فرهنگ‌ها و تمدن بر می‌آید و خاستگاه اندیشه‌های اجتماعی می‌شود.

به گزارش سرویس جامعه و تمدن اسلامی پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری، دوشنبه 24/09/95 در سیزدهمین جلسه درس خارج فقه‌الاجتماع به موضوع اقسام فعل الهی و تعیین افعال الهی جامعه ساز اشاره کرد و گفت: افعالی الهی به شرح ذیل است:

الف: فعلی که دارای نسبت غیر انحصاری است مانند «ما رمیت اذ رمیت».

این فعل که همان «رمی» باشد هم به خدا و هم به غیر خدا نسبت داده می‎شود.

بحث از این فعل از آن جهت که به خدا نسبت داده می شود، بحث کلامی است.

ب: فعلی که دارای نسبت انحصاری است و فقط به خدا نسبت داده می شود.

 

این فعل دارای چند قسم است که در ذیل می‎آید:

1- فعلی که توجه و تعلق به غیر انسان پیدا کرده است؛ مانند خلق جن، ملائکه، آسمان و زمین و غیره؛ بررسی این گونه افعال الهی نیز که در ذیل کیهان شناسی و طبیعت شناسی و غیره جای می گیرد، بحثی کلامی است.

2- فعلی که توجه به انسان یافته، که دارای اقسامی است:

الف: متوجه انسان است با قطع نظر از مقایسه با دیگری، بلکه متوجه انسان است به صورت فرد انسان؛ مانند خلقت انسان و مراحل خلقت او، رزق، تعلیم و الهام به انسان؛ از این سنخ فعل، نظریه کلامی اجتماعی بیرون نمی آید ولی از سه قسم ذیل، نظریه کلامی اجتماعی استخراج می شود.

ب: متوجه انسان است از حیث نسبت روحی برقرار بین دو فرد با یکدیگر به دنبال زوجیت؛

مانند جعل مودت بین دو انسان که بین آنها پیوند زوجیت برقرار می شود. روشن است که این جعل و فعل الهی به فعل قبلی یعنی جعل فطرت بر می‎گردد.

ج: متوجه انسان است از حیث نسبت برقرار بین همه افراد انسانی با یکدیگر بر اساس وضعیت حاصل از جغرافیا و نژاد؛

همچون: فعل جعل شعوبیت و قبائلیت.

 

سؤال این است که این فعل و جعل الهی به چه بر می‌گردد؟

در جواب سه احتمال در کار است:

الف: به اولی یعنی فطرت و خلقت انسان برگشت می کند.

ب: محصول چند فعل الهی است یعنی به اولی به علاوه زمان و جغرافیا بر می‌گردد. ( نظر مختار همین است)

ج: به چیزی برنمی گردد، بلکه یک فعل خاص الهی در عرض افعال دیگری است؛ یعنی: تکوین شعوب یک فعل خاص الهی است؛ روشن است که این گزینه فقط یک فرض و تصور محض است.

د: متوجه انسان است از حیث نسبت برقرار بین همه افراد انسانی با یکدیگر بر اساس وضعیت حاصل از حیث جعل منهاج‎های مختلف دین ساز؛

این جعل به تکوین اُمَم انجامیده است.

لازم به ذکر است که قران می فرماید اگر می‌خواست شما را امت واحده قرار می داد وَلَوْ شَاءَ رَبُّکَ لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّةً وَاحِدَةً ۖ وَلَا یَزَالُونَ مُخْتَلِفِینَ ولی از طریق شریعت ها به تکوین امت ها پرداخته است لِکُلٍّ جَعَلْنَا مِنکُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا.

سؤال: این فعل و جعل الهی به چه بر می‎گردد؟

جواب این که دو احتمال در کار است:

الف: به اولی یعنی فطرت و خلقت انسان برگشت می‎کند.

ب: محصول چند فعل الهی است.

 به سه فعل:  ۱. فطرت ۲. زمان ۳.  انزال کتب و ارسال رسل بر می‌گردد.(نظر مختار همین است)

نتیجه‌ای که از بررسی اقسام فعل الهی به دست می‌آید این است که: از قسم دوم که درباره ارتباط زوجین و جعل مودت است و از قسم سوم درباره تکوین شعوب و قبائل و از قسم چهارم یعنی تکوین امت‌ها از بستر جعل شریعت‌ها، اموری چون اجتماع، مسائل اجتماعی،  فرهنگ‌ها و تمدن بر می‌آید و خاستگاه اندیشه‌های اجتماعی می‌شود.

کما اینکه دیدگاه های علم‌الاجتماعی و فقه‎الاجتماعی و نظریه کلامی و نظریه فقهی بر اساس اینها شکل می‌گیرند؛ زیرا این سه قسم هستند که اساس جامعه را شکل می‌دهند./102/825/م

مقرّر:  مهدی طالعی اردکانی

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۰۱ / ۰۳ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۴:۱۸:۵۸
طلوع افتاب
۰۵:۵۹:۱۵
اذان ظهر
۱۳:۰۳:۴۰
غروب آفتاب
۲۰:۰۷:۱۶
اذان مغرب
۲۰:۲۶:۱۳