به گزارش سرویس سیاست پایگاه اطلاع رسانی وسائل؛ نشست تخصصی « فقه و افراط گرایی» در راستای کنفرانس بین المللی «علوم انسانی و دینی؛ مبارزه با افراط گرایی» با حضور دکتر ضیایی دبیر علمی همایش و معاون پژوهشی دانشگاه، حجت الاسلام دکتر سید محمود امامیان و دکتر محمود ویسی در دانشگاه مذاهب اسلامی برگزار شد.
در ابتدای این نشست، دکتر ضیایی دبیر علمی کنفرانس بین المللی علوم انسانی و دینی ؛ مقابله با افراط گرایی، گفت: ما در مجموع 5 پیش نشست در محل دانشگاه پیام نور گلستان، دانشگاه بغداد، موسسه بین المللی وزارت خارجه، دو نشست در پژوهشگاه فرهنگ و هنر و امروز نیز ششمین پیش نشست را برگزار کردیم.
وی افزود: در حال حاضر برای این همایش از شش متخصص مقاله دریافت شده و هشت مقاله نیز از طریق فراخوان دریافت نموده که حاصل این مقالات به همراه مصاحبه هایی که با دست اندرکاران همایش ترتیب داده شده به مخاطبان ارائه می گردد.
در ادامه حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید محمود امامیان، نیز در این پیش نشست با اشاره به آیه 61 سوره انعام گفت: افراط و تفریط در آیات قرآن کریم، و بویژه این آیه صفت مزمومی شمرده شده است.
وی ادامه داد: در فقه واژه افراط و تفریط متفاوت بیان شده است و معمولاً مصادیق ابراز می شود، اما در هر کجایی افراط و تفریط نهی شده است.
استاد دانشگاه مذاهب اسلامی تصریح کرد: افراط صفتی است که به اعتبار فعلش حکمی بر آن وارد می شود، ذهن فقهی به صورت قاعده می تواند استنباط کند که حکم افراط نهی شده و حرام است، علوم طبیعی و علوم قراردادی وضعی، استثناء پذیر هستند، لذا افراط به صورت قاعده حکمش حرمت است و در فقه مجوزی برای افراط داده نشده است.
دکتر امامیان با اشاره به اینکه علوم طبیعی یا قراردادی استثناءپذیر هستند، اظهار داشت: افراط را باید به صورت یک اصل در آورد و در فقه برای آن مجوزی ارائه نشده است، اصل در واقع حرمت افراط می‌باشد.
وی ادامه داد: افراط در جهان معاصر و در میان مسلمانان از شاخه‌های متعددی تشکیل می‌شود، رویکرد فقهی تروریسم یکی از مواردی می‌باشد که به تازگی به وجود آمده است، در جهان امروز می‌گویند تروریست‌ها مسلمان هستند و به کار افراطی دست می‌زنند و این امری کاملا واضح است اما اینکه می‌توان به این افراد مسلمان بودن یا نبودن را اطلاق کرد موضوع مهمی است.
دکتر امامیان تاکید کرد: گاهی دو کلمه در کنار هم قرار می‌گیرد و ترکیبی را شکل می‌دهند، اما امروز غیر از ترکیب دو کلمه در کنار هم این موضوع مطرح است که برای چه اهدافی در کنار هم قرار بگیرند، قرار گرفتن افراط در کنار فقه برای اینکه چه رابطه‌ای بین این دو وجود دارد و نظر فقه نسبت به افراط چیست.
استاد دانشگاه یادآور شد: فقه متعهد و متکفل به بیان احکام مکلفین می‌باشد، انسان هر فعلی از افعالش دارای حکم شرعی است پس نمی‌توان فعلی را پیدا کرد که فقه‌ای برای آن وجود نداشته باشد.
وی افزود: کسی که معصوم نیست و احکام فقهی را عرضه می‌کند کارش استنباط یا استخراج احکام است و احکام شرعی را معرفی می‌نماید، احکام هم فقط برای گفتن نیست بلکه برای عمل کردن است، در واقع غیرمعصوم از احکام استنباط می‌کند تا مکلف به احکام عمل نماید.
حجت الاسلام امامیان با بیان اینکه گاهی افراط‌گرها جز با شمشیر سخنی ندارند، خاطرنشان کرد: قرآن بسیار بیان کرده است که با یکدیگر سخن بگوید، حتی برای افراط‌ی‌ها نیز آمده است که با سخن مشکل خود را حل کنید، دفع جهالت نیاز به داشتن مدرک فقه ندارد، در حال حاضر خلیفه داعشی‌ها دکتری فقه دارد اما این دلیل نمی‌شود که ما او را فهمیده بدانیم.
افراط و تفریط خروجی جهل است
در ادامه این نشست دکتر محمود ویسی استاد دانشگاه نیز با اشاره به اینکه فقه در حقیقت قواعد حیات و زندگی اجتماعی است، تصریح کرد: بدین ترتیب قواعد فقه را انسان باید بشناسد، کار فقیه هم این است که قواعد زیادی را صید کند و به دیگران منتقل نماید، در اصل فقه قرار است حیات بخش زندگی باشد.
استاد دانشگاه گفت: در قسمت افراط‌گری امام علی می‌فرمایند "افراط و تفریط خروجی جهل است و تا زمانی که جهل بر انسان حاکم باشد توقعی جز افراط و تفریط را نباید داشت"، در وسط افراط و تفریط بخش دیگری به نام میانه‌رو نیز معنا پیدا می‌کند، خداوند به جنبه افراط و تفریط در قرآن اشاره کرده است، اگر کسی اهل صراط مستقیم شود به افراط و تفریط کشانده نمی‌شود، در واقع وقتی فعلی انسان را مورد غضب قرار دهد قطعا حرام است.
وی ابراز داشت: فقه و افراط با هم در تقابل هستند، به همین منظور اگر بخواهیم زندگی مستحکمی داشته باشیم باید به این سه کلمه پرهیز از کج خوانی، کج فهمی و کج عملی توجه کرد، این سه همانند زنجیری به هم متصل هستند.
دکتر ویسی عنوان کرد: متاسفانه تلاش برخی برای رسیدن به مرحله معما به چهره اسلام خدشه وارد می‌کند، به همین منظور اسرار می‌کنند کتاب فقه را همراه با استاد بخوانید.
استاد دانشگاه ادامه داد: ارتجاع لفظی که مشکل اصلی است که در جامعه اسلامی به وجود آمده است به این معنا است که هرکسی بدون آنکه افکار خود را به دیگران نشان دهد به دیگران منتقل می‌کند، همچنین ارتجاع ظاهری هم که به معنای ترجیح دادن به شمار می‌رود آسیب دیگری تلقی می‌شود.
وی افزود: ارتجاع تاویلی نیز به این معنا که به جای خدا و رسول او مطلبی را که به ائمه کار ندارد نقل کنیم، متاسفانه این ارتجاع الان رایج شده است که کاملا اشتباه است، این در حالی است که فقه ظرفیت دارد که قواعدش حیات‌بخش باشد.
دکتر ویسی با بیان اینکه فقها ممکن است برداشت‌های خاص خودشان را نسبت به موضوعات مختلف داشته باشند، خاطرنشان کرد: وجود هرگونه اتحاد و اختلاف میان فقها بر سر موضوعات متعدد منشا خیر است، در واقع اختلافات فقها از ابتدا زمینه‌ساز تشکیل فقه کمال‌زا بود و هرگز خصومت‌زا نبوده است، باید گفت اگر این اختلافات و اتحادها نبود فقه به این مرحله از پیشرفت نیست.
استاد دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به اینکه مباحث قدیم که در گذشته اتفاق افتاده است کار ما را در عصر امروز آسان کرده است، تصریح کرد: در واقع جرقه‌هایی که این اتفاقات و اختلافات در گذشته میان فقه ایجاد شده است کار ما را امروزه روبه جلو می‌برد.
وی در پایان گفت: حقوق باید مبتنی بر عدالت باشد، پیامبر اکرم(ص) به شیوه‌های مختلف نماز گذاشته است تا ظرفیت‌ها را در دین اسلام نشان دهد، پس ظرفیت فقه که پیامبر پایه آن را گذاشته است بسیار بالا بوده و دلیل آن هم انعطاف‌پذیری بالای دین است.
909/ 822/ جم