به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی در مشهد، عزاداری امام حسین(ع) موجب بقای اسلام و تشیع است، اما متاسفانه برخی خرافات و بدعت ها، این سنت را به سمت نادرستی کشانده است.
محرم و صفر نقشه های دشمن را نقش بر آب می کند. اما باید مراقب بود رفتارهای ناشایست و اقدام های غلط در عزاداری های محرم و صفر بهانه به دست دشمن ندهد ؛ چرا که دشمن، از هر راهی برای ضربه زدن به تشیع وارد می شود که رواج خرافه و بدعت در عزاداری از جمله آن است.
انجام عمل قمه زنی به مصلحت نظام و مذهب نیست و امروز کوچکترین حرکت ما در گوشه ای جهان بصورت گسترده به مردم جهان مخابره می شود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی) در این باره می‌فرماید: «قمه‌زنی علاوه بر اینکه از نظر عرفی از مظاهر حزن و اندوه محسوب نمی‌شود و سابقه‌ای در عصر ائمه(ع) و زمان‌های بعد از آن ندارد و تأییدی هم به شکل خاص یا عام از معصومین(ع) در مورد آن نرسیده است، در زمان حاضر موجب وهن و بدنام شدن مذهب می‌شود، بنابراین در هیچ حالتی جایز نیست و چنانچه در این مورد نذری وجود داشته باشد؛ نذر واجد شرایط صحت و انعقاد نیست.».
بر همین اساس در نشست نقش و جایگاه حکومت اسلامی در برپایی مجالس عزاداری که با حضور خانم پارسایی، مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد و خانم التفاتی، معاون پژوهش مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد و خانم ها عزیزی، مسئول هسته علمی مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد و محسنی استاد حوزه علمیه خواهران مشهد برگزار شد، نقش عزاداری امام حسین(ع) در بقای اسلام و پیامدها و عواقب خرافه و بدعت ها در عزاداری اباعبدالله مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
ضمن سپاس از اساتید گرانقدر، بخش دوم این گفت و گو را تقدیم خوانندگان می کنیم.
وسائل _ تاریخچه عزاداری بر سیدالشهدا را ذکر بفرمایید.
خانم پارسایی گفت: شیخ جعفر شوشتری در کتاب خصایص الحسینیه گفته است که سوگواری بر امام حسین (علیه السلام) پیش از آفرینش حضرت آدم بوده است مثلا اولین مجلس زمانی بود که خداوند ماجرای کربلا و شهادت حسین (علیه السلام) را مقدر فرمود و قلم آن را بر لوح نگاشت و لوح و قلم ماتم زده شدند و در غم فرو رفتند.
وی با اشاره به این که این مجالس سوگواری پس از آفرینش حضرت آدم تا زمان شهادت امام حسین (علیه السلام) نیز برپا بود، افزود: در تاریخ انبیاء گذشته آمده است که هرگاه از سرزمین کربلا عبور می کردند و یا نام امام حسین (علیه السلام) می شنیدند غمگین و گریان می شدند.
و پس از شهادت ایشان هم اولین سوگواری ها از سوی خاندان امامت در جایگاه های مختلف بر پا شد و با توصیه این بزرگواران تا الان با قوت ادامه پیدا کرده است.
وسائل _ نقش عزاداری در بقای اسلام، تشیع و انقلاب اسلامی چیست؟
خانم محسنی پاسخ داد: قبل از پرداختن به جواب این سوال ابتدا باید اشاره ای به اهداف قیام امام حسین (علیه السلام) کرد. مهم ترین هدف قیام امام حسین (علیه السلام) احیای دین اسلام بود همانطور که ایشان در مراحل سفر خود به کربلا در منزلی به نام بیضه خطاب به اصحاب خود اظهار می دارند: « ای مردم! رسول خدا (ص) فرمود: هرکس (مسلمانی) سلطان ستمگری را ببیند که حرام خدا را حلال شمرده و عهد خدا را می شکند، خلاف سنت رسول خدا رفتار می کند و در میان بندگان خدا به گناه و ستم عمل می کند، ولی او (شخص مسلمان) سکوت اختیار کند و نه از راه کردار و نه از راه گفتار او(سلطان ستمگر) را سرزنش نکند و در مقام انکار و عیب گویی بر نیاید، بر خداوند است که او (مسلمان سکوت اختیار کرده) را به کیفر و سزای همان ستمگر (آتش جهنم) محکوم کند. ».
امام (علیه السلام) در ادامه می افزایند: « آگاه باشید که این طائفه ستمگر و حکام جائر بنی امیه، پیوسته از شیطان پیروی نموده و طاعت او را بر خو لازم دانستند و اطاعت رحمان را ترک گفتند و زشتی و فساد را ظاهر نمودند و حدود خدا را تعطیل کردند و غنائم و فیء را که متعلق به همه مسلمین است اختصاص به خود دادند و حرام خدا را حلال شمردند و حلال خدا را حرام شمردند. و من از غیر خودم سزاوار ترم (به جلوگیری از این امور و نهی کردن از آن ها و زمام امور مسلمانان را به دست گرفتن، تا به احکام قرآن و سنت رسول الله عمل شود)».
امام حسین (علیه السلام) هدف خود را این چنین بیان می کنند:« إِنّى لَمْ أَخْرُجْ أَشِرًا وَلا بَطَرًا وَلا مُفْسِدًا وَلا ظالِمًا وَإِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاْصْلاحِ فى أُمَّةِ جَدّى، أُریدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَأَنْهى عَنِ الْمُنْکَرِ وَأَسیرَ بِسیرَةِجَدّى وَأَبى عَلِىِّ بْنِ أَبیطالِب، من از روى خود خواهى و خوشگذرانى و یا براى فساد و ستمگرى قیام نکردم، من فقط براى اصلاح در امّت جدّم از وطن خارج شدم. مى خواهم امر به معروف و نهى از منکر کنم و به سیره و روش جدّم و پدرم على بن ابیطالب عمل کنم.»
انقلاب اسلامی ایران، برای اقامه دستورات دین مبین اسلام شکل گرفت
خانم پارسایی در تکمله این مباحث با تاکید بر این که یکی از فلسفه های عزاداری نیز احیای همین اهداف قیام حسین (علیه السلام) است، افزود: بنابراین وقتی که هدف قیام امام حسین (علیه السلام) احیای اسلام و تشیع است عزاداری نیز که اگر درست برگزار شود همین آثار را خواهد داشت.
انقلاب اسلامی هم که در سایه این عزاداری ها به پیروی از مولا و مقتدایش امام حسین (علیه السلام) برای اقامه دستورات دین مبین اسلام شکل گرفت با یاری خداوند تبارک و تعالی و ائمه معصومین (علیهم السلام) به پیروزی رسید.
بنابراین برگزاری عزاداری امام حسین (علیه السلام) در صورتی که در راستای تبیین اهداف قیام عاشورا باشد در تداوم اسلام و شیعه و انقلاب اسلامی هم نقش بسزایی دارد.
وسائل _ آیا در تاریخ مواردی داریم که اهل بیت با رواج خرافات و تحریف ها در مجالس عزای اباعبدالله برخورد کرده باشند؟
خانم عزیزی گفت: این بحث نیازمند تحقیق و دقت بسیار در مباحث روایی و تاریخی است ولی از آنجایی که بعد از شهادت امام حسین (علیه السلام) فضای سیاسی جامعه به گونه ای در خفقان بود که برگزاری مجالس عزای امام حسین (علیه السلام) را برای شیعیان سخت می کرد معمولا مجالس عزا از سوی خود ائمه اطهار (علیهم السلام) به شیوه های مختلف و متناسب با شرایط آن زمان برگزار می شد؛ بنابراین به نظر می رسد فضایی برای ترویج خرافات وجود نداشت.
اما این دلیل نمی شود که نتوانیم عزاداری های امروزی را آسیب شناسی کرد؛ چرا که برخی از آسیب هایی که در مجالس عزای امام حسین (علیه السلام) رسوخ کرده است در فرمایشات ائمه (علیهم السلام) مورد نهی بوده است مثلا بحث«غلو» از مواردی است که ائمه (علیهم السلام) شدیدا با آن به مخالفت برخاستند.
وسائل _ ریشه های تاریخی و روایی بحث قمه زنی چیست وهن دین یعنی چه؟ چرا قمه زنی ازمصادیق آن است؟
خانم پارسایی پاسخ داد: آنچه که از روایات و منابع تاریخی بر می آید این است که پیشینه قمه زنی به زمان ائمه (علیهم السلام) بر نمی گردد بلکه گفته اند که این رسم از زمان صفویه و یا قاجار در ایران رواج پیدا کرد.
توجه نکردن به جعلیات تاریخ
وی افزود: اما کسانی که معتقد به این گونه عزاداری هستند به دلایل عمومی استناد می کنند که همه آنها قابل نقض و رد شدن می باشد. مثلا در یک دلیل می گویند حضرت زینب (سلام الله علیها) پس از واقعه عاشورا سر خود را بر محمل می کوبد به طوری که خون از آن جاری می شود. اما عاشورا پژوهان این واقعه را معتبر نمی دانند و از جمله جعلیات تاریخی بر می شمارند. بر فرض هم که این قضیه درست باشد نمی توان آن را، سندی بر قمه زنی دانست زیرا ماهیت این دو با هم کاملا متفاوت است.
قمه زنی، وهن مذهب تشیع و خدشه دار کردن چهره اسلام است
مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد با تاکید بر این که قمه زنی وهن دین، به ویژه مذهب تشیع است، گفت: وقتی عملی مبنای دینی ندارد ولی به نام دین معرفی شود بدعت است و قمه زنی از این دسته اعمال به شمار می رود و در عین حال موجب وهن دین و بویژه مذهب تشیع می شود.
«وهن»در لغت؛ به معنای تضعیف و سست نمودن کسی یا چیزی است. در اصطلاح فقهی؛ وهن دین و یا مذهب به معنای سبک جلوه دادن دین و مذهب در انظار عمومی دیگر ادیان و یا مذاهب است.
خانم پارسایی در ادامه به عواقب و پیامدهای قمه زنی اشاره کرد و گفت: با کمی دقت در این سبک عزاداری آیا در نمی یابیم که این عمل چیزی جز ضربه زدن به چهره اسلام و تشیع در بر ندارد و دست آویزی می شود برای دشمنان اسلام، تا به راحتی بتوانند علیه آن تبلیغ کنند.
وی با اشاره به این که قمه زنی، به چهره با عظمت اسلام، رنگ و بوی خشونت داده است، تصریح کرد: دستورات رحمت و مهربانی به وفور در آیین اسلام و تشییع وجود دارد، آیا رواست با یک بدعت نابخردانه ، این چهره با عظمت اسلام رنگ و بوی خشونت بگیرد و تصاویر و فیلم های دلخراش این گونه عزاداری بدعت آفرین در کل جهان به عنوان معرفی اسلام منتشر شود.
وسائل _ چرا رسانه ها نیز باید عزادار باشند؟
خانم التفاتی با بیان این که رسانه ها زبان حکومت و جامعه هستند و می بایست در شرایط و موقعیت های گونا گون بیان کننده روح حاکم بر جامعه باشند، افزود: همانگونه که در ایام شادی بخش و موالید و اعیاد از رسانه انتظار می رود تا فضای شادی و فرح را با برنامه هایی شاد و مفرح بر جامعه حاکم کنند ، در ایام حزن و عزاداری بر اهل بیت و اولیای الهی نیز با تولید و پخش محتواهایی متناسب با این ایام، جامعه را به سمت تعظیم شعایر پیش ببرد.
وسائل _ آیا در دو ماه محرم و صفر حکومت اسلامی نسبت به اقلیت های غیر عزادار در کشوراسلامی وظیفه ای ندارد؟ مثلا آیا لازم نیست که شبکه تلویزیونی با برنامه های شاد و مفرح برای آن دسته از مردم عیر عزادار برنامه اجرا کند؟
خانم پارسایی گفت: هدف تشکیل حکومت اسلامی، استقرار توحید و خداپرستی، رشد و تعالی علمی، فرهنگی و تربیتی انسان ها، اجرای کامل قوانین آسمانی اسلام با تمام ابعاد آن است؛ لذا نظام حاکم در راستای اجرای دستورات و قوانین اسلامی باید حرکت کند به گونه ای که حقوق دیگر افراد از ادیان ومذاهب دیگر، لطمه نخورد و ضایع نشود.
دیگر اقلیت های دینی کشور دوشادوش عزاداران حسینی در آیین های عزاداری شرکت می کنند
وی افزود: اما نمی توان گفت نظام باید اجرای شعائر دینی را به خاطر گروه ها یا افرادی نادیده انگارد. یا در سطح کمی و کیفی آن تقلیل ایجاد نماید. نکته مهم تر اینکه مصیبت و عزای امام حسین (علیه السلام) به قدری بزرگ و تاثیرگذار است که حتی مسیحیان، ارامنه، کلیمی ها، زرتشتی ها و دیگر اقلیت های دینی کشور دوشادوش عزاداران حسینی در آیین های عزاداری شرکت می کنند.
آنها به عزاداری احترام می گذارند و آنچه از اخبار و اطلاعات برمی آید گاهی برنامه ها و جشن های خود را که مصادف با ایام عزاداری است به زمان دیگر موکول می کنند./1309/404/ص