به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حجت الاسلام والمسلمین شهریاری، در جلسه بیست و دوم درس خارج فقه فناوری مورخه 27 مهر ماه 95 که در سال جدید تحصیلی برگزار شد به سخنان مقام معظم رهبری در ابتدای درس خارج در سال تحصیلی جدید اشاره داشت و گفت: معظم له به وظیفه شناسی طلاب در زمان ما اشاره داشتند که طلبه ى دین، عالم دین و روحانى وظیفه¬ى خودش را در هر برهه اى از زمان تشخیص بدهد و این همان بصیرت است.
ایشان در ادامه به روز آمد بودن طلاب در پاسخ به شبهات اشاره کرد و گفت: اگر بصیرت نباشد ما هم مشغول به همان بحث های سنتی می شویم که سوال و جواب آن تکراری است و بسیاری مبتلی به نیست و از پاسخ به سوالات و شبهاتی که در این فضا هر روز شکل می گیرد ناتوان خواهیم بود.
ایشان در پایان به طرح باز آفرینی حوزه در فضای مجازی اشاره کرد و در 6 بُعد مختلف آن را مورد بررسی قرار داد.
اهم مباحث استاد شهریاری در این جلسه به شرح ذیل می باشد:
فرمایشات مقام معظم رهبری در ابتدای درس خارج
مقام معظم رهبری در ابتدای فرمایشات خودشان در درس خارج مباحث مهمی را در راستای فضای مجازی بیان فرمودند.
ایشان در ابتدا به وظیفه شناسی طلاب در زمان ما اشاره داشتند که طلبه ى دین، عالم دین و روحانى وظیفه¬ى خودش را در هر برهه اى از زمان تشخیص بدهد و این همان بصیرت است.
بعد اشاره ای به گستره فضای مجازی داشتند و فرمودند که به اندازه حیات بشر این فضا گسترده است و مجموعه ای از تهدیدها و فرصت ها فراهم است.
ایشان به تهدیدهای بی شمار فضای مجازی اشاره کردند و فرمودند که دشمنان دین، ولایت و انقلاب اسلامی به ذهن و دل جوانان حمله می کنند و ایمان، اعتقادات، اخلاق، عفت و حیای آنان را نشانه رفته اند.
البته بخشی از این وظیفه بر عهده دولت است و جزء وظایف حاکمیتی محسوب می شود که باید با اقدامات امنیتی، پلیسی، قضایی و نظامی با آن مقابله کرد و اجازه عضو گیری به آنها نداد.
اما آن وظیفه ای که متوجه روحانیون و حوزه های علمیه است این است که وظیفه خودشان را بشناسند و رسالت نبوی و ولایت علوی را از خودشان بروز دهند و بتوانند از نظام مقدس جمهوری اسلامی و از دیانت مردم دفاع کنند.
روزآمد بودن روحانیون در پاسخ به شبهات
خیلی از ما مجهّز نیستیم، خیلی از ما نمی دانیم، نه از جنبه هاى نرم افزارى، نه از جنبه هاى سخت افزارى.
«بعضی با این روشهاى جدید اصلاً آشنایی ندارند، با رایانه و مانند آن اصلاً آشنا نیستند، معنایش را نمی دانند، اهمّیّت این کار را درک نمی کنند.»
امروزه بحث هایی که مطرح می شود مربوط به گذشته است و شاید اصلاً کاربردی در جامعه امروز نداشته باشد مانند اجاره حیوان که در کتاب الاجاره آمده است و مربوط به روزگار آن فقها بوده است که کاربرد داشته است.
بعضی مسائل نیز مربوط به مشکلات جوانان امروز جامعه نیست و با ارائه این مباحث فرصت از دست می رود.
اگر بصیرت نباشد ما هم مشغول به همان بحث های سنتی می شویم که سوال و جواب آن تکراری است و بسیاری مبتلی به نیست.
خیلی از مسائل مانند بیمه، فناوری، تعلیم و تربیت مربوط به امروز جامعه است که باید بدان ها بپردازیم.
در روش نیز ما آمادگی کامل را کسب نکرده ایم و نمی دانیم هر نفری که بتواند با رایانه کار کند یک رسانه است.
امروزه هر شخصی برای کار اقتصادی کانالی در شبکه های مجازی راه اندازی کرده است و ما برای دین این کار را انجام نداده ایم در صورتی که ضرورت بیشتری دارد. خیلی از آقایان و خانم ها ساعت ها وقت صرف شبکه های مجازی می کنند.
اکثر افراد نیز توزیع کننده سخن هستند و تولید کننده کم داریم و متاسفانه می بینیم که شبهاتی در همین مسیر پخش می شود و کسی در این شبکه ها پاسخگو نیست.
همان کارى که دشمن می کند، شما هم می توانید در جهت عکس انجام دهید. مفاهیم اسلامى و معارف اسلامى را بدون هیچ مانع و رادعى پخش کنید.
«اینها کارهاى حوزه هاى علمیّه است و حوزه هاى علمیّه به این کارها باید وارد بشوند. معناى این، آن نیست که ما فقاهت را کنار بگذاریم؛ نه، این عین فقه است.»
این سخنان مقام معظم رهبری بود که بنده نیز توضیحاتی بدان افزودم و این ذهنیت را برای بنده به وجود آورد که ما روحانیون که با فضای مجازی آشنا هستیم چه وظایفی را داریم که اگر ورود نکنیم گریبان ما را خواهد گرفت.
وظیفه امروزی حوزه
اسم این طرح را بازآفرینی حوزه در فضای مجازی قرار دادیم.
تمام فعالیتی که در فضای حقیقی یک فرد می تواند انجام دهد قابلیت انجام در بستر فضای مجازی را دارد.
فساد، دزدی و غیره در این فضای مجازی حضور دارد و در این فضا پلیس نیز وجود دارد. اگر در فضای حقیقی بانکداری هست در فضای مجازی نیز وجود دارد. پس تمام حیات بشر باز تولید شده در فضای جدیدی است که موازی فضای حقیقی جامعه است و این همان گستردگی است که حضرت آقا بدان اشاره فرموده اند.
حال وظیفه ما چیست؟
حضرت آقا فرمودند هرکس که بتواند با رایانه کار کند یک رسانه است و ما می توانیم 24 ساعته رسانه باشیم و ابزارش همین تلفن همراه است که می توان تولید پیام کرد و اثر گذار بود.
در این فضا می توان از دیانت و ولایت امیرمومنان علیه السلام دفاع کرد و اجازه نداد همان کاری که بر فراز منبرهای شام انجام شد امروز انجام شود و باید از این مقدسات دفاع کرد.
یک زمانی لازم بود که شخص هجرت کند و برای یادگیری دروس حوزوی به نجف مهاجرت کند اما امروزه لوازم آن در فضای مجازی نیز فراهم شده است.
1. مدیریت؛ گاهی برای مدیریت لازم بود که شخص حضور داشته باشد و برای شهریه و سایر امور طلاب در آن مکان حضور یابد، اما با توجه به فضای مجازی این مدیریت چگونه باید باشد؟
2. آموزش؛ چگونه باید آموزش بازتولید شود و چه فضاهایی آماده گردیده است؟
3. پژوهش؛ در گذشته پژوهشهای موازی صورت می گرفت اما امروزه می توان جلوی تکراری بودن ها را با این فضا گرفت.
4. تبلیغ و رسانه؛
5. خدمات؛
6. ارتباطات؛
درگذشته وضعیت خیلی از طلاب نامشخص بود و ما از منابع انسانی خودمان هیچ گونه اطلاعی نداشتیم اما امروزه می توان این کار را ساماندهی کرد.
پس در مدیریت، نظام مدیریت منابع را می توان دقیق بررسی کرد که شامل:
1- منابع انسانی؛
2- منابع مالی؛ گاهی می گفتند که فلانی نماینده فلان آیت الله است و مشخص نبود ولی الان این امکان فراهم شده است که بتوان دقیق بررسی مالی صورت بگیرد.
به نظرم مدیریت منابع انسانی و منابع مالی مهم ترین ابزاری است که می توانیم امروزه آن را بازآفرینی کنیم.
در بحث آموزش، در گذشته شخص مجبور بود که از شهر خودش به قم مهاجرت کند و در درس فلان استاد خوب شرکت کند اما امروزه درس مراجع و اساتید سطوح عالی به صورت آنلاین در فضای مجازی قرار می گیرد و حتی در بعض دروس امکان پرسش از استاد نیز فراهم است.
امروزه این بستر در اختیار آموزش علوم حوزوی قرار دارد و شخص می تواند در سیستان و بلوچستان خدمت کند و در عین حال در این دروس نیز شرکت کند.
در رابطه با تولید و آموزش معارف اسلامی، علوم مرتبط با حوزه، دانش های جدید حوزوی (طب سنتی( و زبان های خارجی این فضا کمک شایانی می کند.
در رابطه با مدیریت مدارس حوزوی این قابلیت وجود دارد که از طریق فضای مجازی بخش قابل توجهی را در این فضا مدیریت کرد.
امروزه نیاز است که بخشی از متون حوزوی و دانشگاهی توسط ما تألیف و تدوین شود.
در گذشته کتابی نوشته می شد و بعضی از اساتید در شهرهای مختلف سطح علمی آن را قبول نمی کردند اما امروز می توان این مشکل را برطرف کرد و از همه اساتید موجود می توان دعوت کرد که در شرح و حاشیه زدن به این کتاب مشارکت نمایند و در عرض یک سال چیزی تولید می شود که شاید در گذشته در عرض صد سال نیز تولید نمی شد.
در عصر ما دانش بشر به سرعت گسترده می شود.
بستر ساماندهی و حمایت اساتید حوزه، تربیت مدرس و باز آفرینی آمار و اطلاعات طلاب در این فضا بسیار عالی فراهم شده است.
پژوهش
در این عرصه می توان به راهبری، حمایت و ساماندهی مراکز پژوهشی و پژوهش های کاربردی نظام جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد.
در ضمن پژوهش های موردی مانند پژوهش درمورد طلاقهای توافقی باید بررسی شود که چرا در یک شعبه دادگاه در هر 20 دقیقه یک طلاق توافقی صورت می گیرد.
بسیار اتفاق می افتاد که متون و منابع مکرر ترجمه می شد و در این بستر می توانیم از این واقعه جلوگیری کنیم و امر ترجمه را تسریع کنیم به گونه ای که هر بخش را به یک نفر واگذار کنیم.
در گذشته بزرگ ترین رویداد نمایشگاه کتاب در تهران بود اما امروزه «منابع پژوهشی و کتابخانه های علمی» در این فضا مهیا شده است و امکان خرید فیزیکی کتاب نیز از همه جای دنیا فراهم شده است.
الان شما مسئولیت دارید که کتاب های ولایت را باز تولید کنید و به جوانان معرفی کنید و یا در قالب پیام های کوتاه بهترین محتواها را در اختیارشان قرار دهید.
باید در این فضا «زیرساخت های پژوهشی» و «پژوهش های شبکه ای» را باز تولید کرد.
تبلیغ و رسانه
سامانه مبلغان را در این فضا می توان راه اندازی کرد و با تولید پیام آن را در اختیار مبلغان قرار داد که آنان نیز انتشار دهند و شاید بتوان در ایام محرم در همین فضا تبلیغ کرد.
البته این نوع تبلیغ منحصر به ایام تبلیغی خاص نیست بلکه در سایر ایام مانند تعطیلات که مردم بیشترین زمان را در این فضا صرف می کنند در کنار آنان بود و مسائل دین را تبلیغ کرد.
-مساجد
-ائمه جمعه و جماعات
-حج و زیارات
- کانون های مساجد،
-بسیج طلاب، دانشجویی، مدارس و سازمانها
-اردوهای فرهنگی و ترتبیتی
- تولیدات رسانه¬ای
- تولیدات دینی و اعتقادی
-تولیدات اخلاقی و تربیتی
-تولیدات حقوقی و هنجارهای رفتاری
باید امروزه روحانیت رانندگی صحیح را به مردم یاد دهد که چگونه در تصادفات به همدیگر فحش و ناسزا ندهند و با هم درگیری نداشته باشند تا این رفتارهای زشت تغییر کند.
امور هنری، موقوفات را در این فضا می بایست بازآفرینی کنیم. رفتارهایی که در پایان بعضی از مراسمات مذهبی می بینیم باید تغییر کند.
خدمات
- شهریه طلاب و اساتید
- قرض الحسنه و بانکداری بدون ربا
- رفاه طلاب و اساتید
-سلامت طلاب و اساتید
- خانواده طلاب
- خدمات آموزشی و پژوهشی و تبلیغی
- بانک¬های اطلاعاتی
-دوره های غیر حضوری
- خدمات مراسلاتی
- خدمات دوره بحران؛ مانند زمانی که زلزله می آید.
- خدمات آسیب¬های اجتماعی
- خدمات مشاوره
- نیازهای مردمی
- استفتائات
- پاسخ به سؤالات
- هدایتهای تربیتی و تبلیغی مراجعان
- طلاق و ازدواج
-غسل و کفن و دفن
- وجوهات شرعیه
- سفرهای زیارتی و گردشگری دینی
- ایصال کمک¬های مردمی به مستمندان
- نمایشگاه¬ها
ارتباطات
-زیرساختهای ارتباطاتی
-بین الملل
-امور نمایندگی
- امور پشتیبانی
-داخلی
- با مراکز فرهنگی
-با مراکز اقتصادی
-با مراکز دانشگاهی و آموزش و پرورش
- با مراکز حقوقی و قضایی
-با مراکز حمایتی
بحث ما در تعریف امنیت فضای مجازی بود که عرض کردیم «حفاظت و مقاوم سازی دارایی¬های فضای مجازی در برابر تهدیدهای فضای مجازی » است.
در این بحث تهدیدهای امنیتی فضای مجازی، تهدیدهای باب معاملات در فقه (فقه اجتماعی) را بیان کردیم و در جدول مورد بررسی قرار دادیم که إن شاء الله در جلسات آتی بدان خواهیم پرداخت و با توجه به بحثی که در خانه اول جدول انجام دادیم نیازی به بحث گسترده در خانه های دیگر جدول نداریم که علتش را بیان خواهم کرد./926/905/ص
تقریر : محسن جوادی صدر