به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حجت الاسلام والمسلمین عباس رفعتی نایینی، در درس خارج فقه رسانه که روز دوشنبه مورخه 5 مهرماه سال 95 در موسسه فقهی ائمه اطهار علیهم السلام برگزار گردید، به شیوه دینی استفاده از رسانه ها پرداخت و گفت: صرف این که رسانه تولید شده دشمن و افراد بی دین است دلیل بر عدم استفاده آن نیست و طبق سیره عملیه رسول گرامی اسلام و ائمه معصومین علیهم السلام می بایست بیشترین و بهترین استفاده را برای ترویج معارف دینی از آن داشته باشیم.
ایشان در ادامه با توجه به واقعیت های فضای مجازی گفت: حتی بعضی از پیامبران الهی با نمایش تصاویر بر ایمان قلبیشان افزوده می شد و بعضی از ائمه علیهم السلام برای در ک حقائق توسط مردم از این روش تصویری استفاده می کردند که ممکن است انقلاب درونی بعضی از یاران امام حسین علیه السلام نیز به همین شیوه بوده باشد.
اهم مباحث استاد رفعتی به شرح ذیل می باشد:
در بحث گذشته تعریفی از رسانه دینی ارائه دادیم.
درست است که رسانه در غرب متولد شده و در ترویج بی دینی یا ضد دینی خدمت کرده است اما به این معنا نیست که ما نتوانیم از در راه دین از آن استفاده نکنیم.
رسانه ابزاری است که می تواند مصالح یا مفاسدی داشته باشد و این گونه نیست که فساد محض از این ابزار به دست بیاید.
اگر نظریه «مارشال مک لوهان» را بپذیریم که فرهنگ است، درست است که به دنبال القای این هستند که بشریت به دنبال دنیای سکولایستی است اما کار مبلغین این است که «کلمه لا الله هی العلیا» را محقق کنند و بتوانند فرهنگ دینی را غالب کنند.
در جلسه قبل اشاره کردیم که اگر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم زنده بودند از این رسانه ها در جهت تبلیغ و گسترش مفاهیم دین و تأسیس فرهنگ دینی و سبک زندگی دینی و مدیریت افکار عمومی جامعه بیشترین استفاده را داشتند.
این گونه نیست که بفرمایند چون این ابزار و پیامی است که توسط دشمنان و بی دینان خلق و اختراع شده است پس نمی توانیم از آن استفاده کنیم!
بررسی سیره رسول خدا(ص) در مورد رسانه
وقتی سیرة پیامبر (ص) را بررسی می کنیم می بینیم که حضرت از رسانه های در اختیار مشرکین استفاده می کردند که به عنوان نمونه از تریبون حج و مسجد الحرام استفاده می کردند در حالی که مملو از بت های مشرکین بود و اگر به طواف کعبه می رفتند در واقع به طواف بت می آمدند. روی کعبه و در گوشه گوشه حرم بتها حضور داشتند و در واقع آن محل بتکده بود.
زمانی که حضرت مکه را فتح کردند و وارد مسجد الحرام شدند بت ها را شکستند. مشرکین که در مکه بودند و ایمان نداشتند تصور می کردند که ممکن است قهر الهی نازل شود و مورد خشم بت ها واقع شوند. حتی مسلمانان جرأت و جسارت شکستن بت ها را نداشتند و تنها دو شخص پیامبر گرامی اسلام و حضرت امیرمؤمنان علیه السلام بت ها را شکستند. حضرت علی (ع) به دستور خدا روی شانه پیامبر (ص) می رود و بت ها را می شکند.
رسول خدا (ص) در 13 سال فعالیت خود نفرمود که من از رسانه مشرکین استفاده نمی کنم.
آن چنان از این رسانه استفاده کردند که وقتی زائر یا حاجی جدیدی به مکه می آمد او را توجیه می کردند و آنچه را می خواستند خودشان القا می کردند. به عنوان مثال مشرکین دم در مسجد الحرام افرادی را گذاشته بودند تا در گوش افراد جدید الورود پنبه بگذارند و به او می گفتند این شخص پیامبر، ساحر است. کسانی که پنبه نداشتند باید انگشت خود را محکم روی گوش بگذارند تا پیام رسول خدا (ص) را نشنود.
این سیره رسول خدا (ص) نشان می دهد که ما موظفیم از رسانه ای که خلق بی دینی است درست عکس جهت پدید آورندگان رسانه استفاده کنیم.
این سخنانی که برای عدم استفاده از رسانه است، مربوط به قبل از انقلاب اسلامی ایران است که طبق فتوای مراجع معظم تقلید نمی بایست از تلویزیون و یک سری مجلات استفاده می کردند و در آن زمان آنتن تلویزیون نماد فعل حرام بود.
پس به خاطر این که تولد و اختراع رسانه، ضد دینی بوده است نمی توانیم بگوییم رسانه دینی نداریم.
رسانه دینی بر اساس سیره عملیه رسول خدا (ص) وظیفه است.
اگر در زمان حضرت دوربین بود آیا صحنه ای که در جلسه گذشته ذکر کردیم و اصحاب هیزم جمع کردند را فیلمبرداری نمی کردند و می گفتند این ابزار توسط دشمن تهیه شده است!؟ پاسخ این است که یقیناً از ابزار رسانه استفاده می کردند.
واقعیت فضای مجازی
در عصر ما دوربینی به نام «هلولنز» است که واقعیت فضای مجازی را نشان می دهد و زمانی که روی چشم قرار می دهیم مانند این است که صحنه واقعی آن مکان را به بیننده نشان می دهد. گاهی به قدری تصاویر واقعی نشان داده می شود که شخص احساس واقعیت دارد و متأسفانه در عصر ما این وسیله در اختیار جوانان برای مقاصد فساد و شهوت قرار داده شده است.
اگر این رسانه در عصر پیامبر (ص) بود از آن در جهت مقاصد دینی مردم استفاده می کردند همان طور که در 1400 سال پیش از شبیه همین دوربین امروزی واقعیت مجازی استفاده کردند و از بین 2 انگشت جایگاه بهشت و قصرهای آن را به بعضی از مومنین نشان دادند.
امیرمومنان علیه السلام در غاضریه بخشی از صحنه کربلا را نشان دادند با این که آن ابزار در عصر آنان نبود. همین کار را ائمه علیهم السلام در مواقع مختلفی انجام داده اند و فهماندند که می توان برای بالا بردن ایمان و اطمینان قلبی از آن ابزار استفاده کرد.
با توجه به این سیره معتقدیم که اگر امام زمان (عج) حاضر بودند از این ابزار استفاده می کردند.
بعضی افراد به گونه ای امام زمان (عج) را معرفی می کنند که حضرت می خواهند به قهقرا برگردند و از ابزار امروزی استفاده نکنند و وسایل قدیمی را مورد استفاده قرار دهند! باید بگوییم که بدین صورت نیست و استفاده نکردن حضرت متفاوت است بدین شکل که ابزار جدید از کار می افتد.
این که سخن حضرت را در همه جهان می شنوند ممکن است استفاده از همین ابزار ماهواره باشد که به صورت پخش زنده سخن ایشان را همه می شنوند.
سیستم پرتاپ موشکی که می خواهد حضرت را از بین ببرد و مسجد الحرام را نابود کند از کار می افتد و ممکن است حضرت از سیستم پدافند خاصی استفاده کند.
همه انبیاء با ابزار مطرح روز، دین خود را عرضه کرده اند. حضرت موسی معجزه اش مطابق عصر خود بود که سحر ساحران را باطل کند و همان گونه که ساحرام تسلیم حضرت موسی شدند در عصر ظهور امام زمان (عج) نیز بسیاری از افراد تسلیم می شوند.
حضرت امام حسین علیه السلام در ایام دهه آخر ذی الحجة و قبل از ورود به کربلا و در ماجرای ملاقات با زهیر از همین روش برای مجاب کردن زهیر بهره جستند و بهشت یا آینده ای به او نشان دادند. این انقلاب درونی زهیر در عرض چند دقیقه امری عادی نبوده است و حدس من این است که از این روش معجزه آسا بهره جستند.
حضرت ابراهیم علیه السلام با وجود این که پیامبر بزرگی بود با دیدن نمایش تصویری، ایمان قلبی اش افزایش یافت.
نتیجه: تا اینجای بحث نشان می دهد که پیامبر (ص) از رسانه ها استفاده کردند و حتی از رسانه های جدیدی مانند مأذنه، اذان و زیارت بهره جستند.
زیارت اولیاء خدا نوعی رسانه است و نمونه بارز آن زیارت اربعین حضرت سیدالشهداء علیه السلام است که به نماد شیعه مبدل گردیده است./926/903/w
تقریر: محسن جوادی صدر