به گزارش سرویس جامعه پایگاه اطلاع رسانی وسائل، کتاب «نظریه اجتماعی ارتباط در قرآن» اثر مجید کافی و ناشر آن پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دستاورد این تحقیق نظریه اجتماعی ارتباط است.
پژوهش حاضر در جواب این سؤال است که بر اساس مبانی شناخت جامعه در قرآن، چه نظریه اجتماعی را می‌توان تولید کرد، تا تببین کننده ارتباطات اجتماعی باشد؟
در راستای پاسخ دادن به سؤال تحقیق از روش ابداعی که از سه بخش تفسیر موضوعی، تحلیل محتوا و روش مبنایی تشکیل می‌شود، استفاده شده: ۱. بخش تفسیر موضوعی شامل شناسایی آیات و روایات، و فهم معنای آیات و روایات است که به تولید داده‌های تحقیق منجر می‌شود.
۲. تحلیل محتوا، سه مرحله مفهوم‌پردازی، مقوله‌بندی و تعیین نقش مقوله‌ها را شامل می‌شود که طی آن مفاهیم اجتماعی قرآن استخراج و پس از تفسیر و فهم معنای آنها، مبناهای اساسی شناخت جامعه از بین آنها استنباط می‌شود.
۳. سرانجام بخش فهم مقوله اصلی و ارتباط منطقی و علّی بین مبانی به دست آمده (مقوله‌ها) است.
در این مرحله دنبال فهم سلسله روابطی هستیم که مقولات را به مقوله اصلی مرتبط می‌کنند. روابط بین مقوله‌ها بر اساس علل و عوامل، پدیده، زمینه، شرایط میانجی، استراتژیهای کنش و کنش متقابل و نتایج و پیامدها مشخص می‌شوند.این تحقیق استنباط و استخراج مبانی شناخت جامعه از قران و تولید نظریه ای اجتماعی بر اساس آن را به عهده دارد.
همچنین مدلی برای پارادایم علم دینی ارائه می دهد و ارائه یک نظریه تجویزی و هنجارین اجتماعی برای رهایی از سر در گمی ناشی از جامعه مدرن، و در نهایت تحقق جامعه شناسی اسلامی را به عهده دارد .
نویسنده معتقد است: راه برون رفت از مسائل و مشکلات علوم سکولار، نظریه‌پردازی و تولید علم نافع و کارآمد بر اساس نظریه‌های ساخته و پرداخته شده از متون دینی و هماهنگ با جهان بینی و فرهنگ جامعه است.
برای تولید نظریه اجتماعی و به دنبال آن تولید علم جامعه شناسی، افزون بر ساخت پارادایم(مدل برای جهان بینی و فرا نظریه)، درک و فهم مبانی شناخت جامعه، نظریه پردازیو باز تعریف مفاهیم و اصطلاحات علمی بر اساس آیات قرآن ، امری ضروری و لازم است.تولید علم دینی نتیجه مساعی و تلاش در این چهار مرحله خواهد بود.
بنابراین در تولید علم دینی باید مراحل ذیل باید انجام شود:
.1ساخت پارادایم علوم بر اساس قرآن
۲.شناخت مبانی جامعه در قرآن
۳.نظریه پردازی وباز تعریف مفاهیم بر اساس آیات قرآن
۴.تولید علم دینی
نتایج به دست آمده عبارتند از: ارتباط انسان ها نتیجه تلاش برای رفع نیازهایشان است؛ ارتباط انسان نتیجه رفع نیاز و محرکهای محیطی است؛ ارتباط نتیجه عوامل شناختی انسان است و براساس شناخت به برقراری ارتباط رو می‌آورد؛ در سطح خرد مسائل احساسی عامل شکل‌گیری ارتباط می‌شود؛ در سطح کلان به طور قطع رفع نیاز و عوامل شناختی در شکل‌گیری ارتباط موثرند و در سطح متوسط شرایط محیطی.
به طور کلی نظریه اجتماعی ارتباط به این شکل در پایان تحقیق ظاهر شد که چون مردم به تنهایی ناتوان از انجام کارها و برآوردن نیازهای خود هستند (شرایط علّی)، با دیگران ارتباط (پدیده) برقرار می‌کنند (استراتژی)، از این‌رو می‌توانند اراده کنند، تا (شرط کافی) کارهایی را که به تنهایی نمی‌توانستند انجام دهند، با همکاری دیگران انجام دهند (پیامد) قرآن، گامی به سوی تولید نظریه‌ای اجتماعی از قرآن برای فهم و تبیین واقعیت‌های اجتماعی بردارد./102/825/م
منبع: پایگاه اسوگی