به گزارش سرویس مکتب دفاعی پایگاه اطلاع رسانی وسائل؛ میتوانیم بگویم رسالت اصلی اسلام تربیت انسان کامل و جامعه نمونه است. کمال انسان منوط به مبارزه با موانع کمال است. موانع کمال یا درونی است یا بیرون. رذایل اخلاقی از قبیل پیروی از هواهای نفسانی، حرص، حسد، تکبر، خودخواهی و خود بزرگ بینی جزء موانع درونی هستند، در حالی که استبداد و استکبار از موانع بیرونی به حساب میآیند. بنابراین از نگاه قران تهدیدات اصلی امنیت انسان و جامعه انسانی تهدیدات درونی است.
دکتر لکزایی:
چنانکه پیش از این نیز گفته شد، هدف اصلی قرب به خدا است و اهداف دیگر باید در این جهت تنظیم شود. برخی از آیات که از این منظر شایسته توجه است را مرور میکنیم: کتابٌ أنزلناه إلیک لتخرج الناس من الظلمات إلی النور بأذن ربّهم إلی صراط العزیز الحمید؛ قرآن کتابی است که ما آن را به سوی تو فرو فرستادیم تا مردم را از هر تیرگی و تاریکی برهانی و آنان را به نور برسانی؛ البته این رهانیدن از ظلمتها و رساندن به نور، به دستور و اجازه پروردگار آنان میباشد.
اللَّه ولیّ الّذین آمنوا یخرجهم من الظلمات إلی النور؛ خدا ولیّ کسانی است که ایمان آوردهاند، آنها را از تاریکیها به سوی نور میبرد.
در آیه اول نورانی ساختن مردم را به رسول اکرمصلی الله علیه وآله نسبت داده و در این آیه به خدا؛ زیرا انسان کامل، خلیفه خداست و به اذن و اراده خدا عمل میکند و نه به اصالت.
همچنین خداوند متعال در آیاتی که سرگذشت پیامبران را متذکر شده و سخنان آنان را خطاب به مردمشان نقل کرده، این پیام را از زبان همه آنها به مردمشان آورده است که:
«یا قَوْمِ اعبُدُوا اللّه ربّی وَ ربّکم.»
بر اساس آیات مذکور نظام اسلامی موظف است در جهت تقرب مردم به خدا و نفی موانع عبودیت تلاش کند.
خدمت به مردم، اجرای احکام اسلام و به ویژه تلاش برای تحقق عدالت از دیگر مواردی است که مورد تاکید قرآن قرار گرفته است: فراوانی در قرآن کریم آمده است که به ناگزیر به بخشی از آنها اشاره میکنیم:
لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکتابَ وَ الْمیزانَ لِیقُومَ النّاسُ بِالْقِسْطِ؛ رسولان خود را با دلایل روشن ارسال کردیم و با آنان کتاب و میزان را فرو فرستادیم تا مردم قسط و دادگری به پا دارند.
قُلْ أَمَرَ رَبِّی بِالْقِسْطِ؛ خداوند به پیامبر اسلامصلی الله علیه وآله دستور داده است که بگو امر کرده است مرا پروردگارم به قسط.
فَإِذا جاءَ رَسُولُهُمْ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ؛ هنگامی که پیامبرشان آمد بین آنان به قسط قضاوت کرده و بدانها ظلمی نشد.
الَّذِینَ یتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْأُمِّیَّ الَّذِی یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ یأْمُرُهُمْ بالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِی کانَتْ علَیْهِمْ فالَّذِینَ آمنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛ آنان که پیروی کنند از رسول و پیغمبر اُمّی که در تورات و انجیلی که در دست آنهاست (نام و نشانش را) نگاشته مییابند (که آن رسول) آنها را امر به هر نیکویی و نهی از هر زشتی خواهد کرد و بر آنان هر طعام پاکیزه و مطبوع را حلال و هر پلید منفور را حرام میگرداند و احکام پررنج و مشقّتی را که (از جهل و نادانی) چون زنجیر به گردن خود نهادهاند همه را برمیدارد پس آنان که به او گرویدند و از او حرمت و عزّت نگاه داشتند و یاری او کردند و نوری را که به او نازل شد پیروی نمودند آن گروه به حقیقت رستگاران عالمند.
إِن اللّه یأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إِیتاءِ ذِی الْقُرْبی وَ یَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ الْبَغْیِ؛ همانا خدا خلق را فرمان به عدل و احسان میدهد و به بذل و عطای خویشاوندان امر میکند و از افعال زشت و منکر و ظلم نهی میکند.
بدیهی است این دستور، دستوری عام است مبنی بر برقراری امنیت اجتماعی توسط همه مردم و از جمله نظام سیاسی اسلامی و رهبران و کارگزاران حکومتی.
مبارزه با موانع راه خدا و تهدیدات موجود بر سر راه جامعه اسلامی از دیگر دستورات اسلام است: در آیات قرآن عناصری چون طاغوت، ملأ، مترفین، احبار و رهبان از عوامل سدّ راه خدا به حساب آمدهاند و نامهایی چون فرعون، هامان و قارون در کنار ابلیس و حمیّت جاهلی و هواهای نفسانی برای اهل قرآن آشناست. برخی از آیات را میخوانیم:
وَ کَذلِکَ جعَلْنا لِکلِّ نبِیٍّ عَدُوًّا شَیاطِینَ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ یُوحِی بَعْضُهُمْ إِلی بعْضٍ زُخرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً؛ و همانند تو برای همه پیامبران دشمنان و مخاصمانی از شیطانهای انس و جن قرار دادیم که بعضی از آنها با سخنانی فریبنده و خوش ظاهر و جهالتانگیز به بعضی دیگر الهام میدهند.
محتوای آیه، همانطور که تاریخ گذشته را توضیح میدهد، بر وضعیت امروز جهان نیز صدق و تطبیق میکند که رسانههای تبلیغاتی جهانی در شکلها و قالبها و با ابزارهای مختلف و با شعارهای زیبایی چون دفاع از حقوق بشر، مبارزه با تروریسم سعی میکنند مردم دنیا را فریب هند.
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسی بِآیاتِنا وَ سُلْطانٍ مُبِینٍ إِلی فرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ قارُونَ فَقالُوا ساحِرٌ کَذّابٌ فلَمّا جاءَهُمْ بالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنا قالُوا اقتُلُوا أَبْناءَ الَّذِینَ آمَنُوا معَهُ وَ استَحْیُوا نِساءَهُمْ وَ ما کَیْدُ الْکافِرِینَ إِلّا فِی ضَلالٍ؛ همانا موسی را همراه با آیتهایمان و با حجتی آشکار فرستادیم به سوی فرعون و هامان و قارون؛ پس گفتند که جادوگری دروغپرداز است. چون حق را از جانب ما به آنان ارائه داد، گفتند: پسران آن کسانی را که بدو ایمان آوردهاند بکُشید و زنانشان را زنده نگهدارید. دشمنی و نقشهچینی کافران، گمراه و بیاثر است.
اگر موساهایی نباشند که در برابر فرعونها بایستند، مردم نمیتوانند ایمان بیاورند و اگر ایمان هم بیاورند، نمیتوانند ایمان خود را حفظ کنند. بنابراین یکی از وظایف حکومت دینی و اسلامی، که ادامه دهنده راه انبیاست، مبارزه با اهریمنانی است که میخواهند سدّ راه خدا باشند.
مبارزه با شرک از دیگر اقدامات دولت اسلامی و متدیننان است:
کانَتْ لَکُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِی إِبْراهِیمَ وَ الَّذِینَ مَعَهُ إِذْ قالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنّا بُرَآؤُا مِنْکُمْ وَ مِمّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللّهِ کَفَرْنا بِکُمْ وَ بَدا بَیْنَنا وَ بَیْنَکُمُ الْعَداوَةُ وَ الْبَغْضاءُ أَبَداً حتَّی تُؤْمِنُوا بِاللّهِ وَحْدَهُ؛ برای شما مؤمنان بسیار پسندیده و نیکوست که به ابراهیم و اصحابش اقتدا کنید که آنها به قوم مشرک خود گفتند: ما از شما و بتهای شما که به جای خدا میپرستید به کلّی بیزاریم. ما مخالف و منکر شماییم و همیشه میان ما و شما کینه و دشمنی خواهد بود تا وقتی که تنها به خدای یگانه ایمان آورید.
تمام آیات امر به معروف و نهی از منکر و نیز تمام آیات جهاد و آیات مبارزه با شرک و ظلم و بتپرستی، در اینجا قابل استناد است. از این آیات فقط دو آیه را که محور تأمین امنیت فردی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، ملی و جهانی امت اسلامی است ذکر میکنیم.
قُلْ إِنَّما أَعِظُکُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلّهِ مَثْنی وَ فُرادی؛ ای رسول ما، بگو به امّت که من یک سخن شما را پند میدهم (که اگر بشنوید و عمل کنید البته هدایت میشوید) و آن سخن این است که شما خالص برای خدا دو نفر دو نفر با هم یا هر یک تنها در امر دینتان قیام کنید.
لَنْ یَجْعَلَ اللّهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلاً؛ و خدا هیچگاه برای کافران نسبت به اهل ایمان راه تسلط قرار نداده است.
از مطالب گذشته به دست میآید که مهمترین هدف نظام سیاسی اسلام که در جهت تحقق آن حرکت میکند تکامل انسان و سیر الی اللَّه است: «انّا للّه و انا الیه راجعون». سایر اهداف از قبیل حاکمیت دین و قوانین الهی بر اجتماع، اجرای مقررات شریعت، استقرار و تحقق امنیت فردی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و اخلاقی، ملی، عبادت پروردگار و نفی شرک و جهالت و هواهای نفسانی و خدمت به همنوعان، همه کمک کننده به آن هدف مهم است.
یا أَیُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّکَ کادِحٌ إِلی رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقِیهِ؛ ای انسان، تو با کوشش و تلاش پیگیرت در عبادت و خدمت سرانجام نایل به ملاقات با پروردگارت خواهی شد.
در جمع بندی این قسمت از بحث میتوانیم بگویم رسالت اصلی اسلام تربیت انسان کامل و جامعه نمونه است. کمال انسان منوط به مبارزه با موانع کمال است. موانع کمال یا درونی است یا بیرون. رذایل اخلاقی از قبیل پیروی از هواهای نفسانی، حرص، حسد، تکبر، خودخواهی و خود بزرگ بینی جزء موانع درونی هستند، در حالی که استبداد و استکبار از موانع بیرونی به حساب میآیند. بنابراین از نگاه قران تهدیدات اصلی امنیت انسان و جامعه انسانی تهدیدات درونی است. مبارزه با تهدیدات درونی مقدمه مبارزه با تهدیدات بیرونی است نتیجه این میشود که ما در بحث امنیت فردی موانع درونی کمال را جزء تهدیدات به حساب آوریم و در حوزهی امنیت ملی و جهانی استبداد و استکبار را تهدید بدانیم و روشن است که با تهدید هم باید مبارزه کرد.
120/503/د