به گزارش سرویس جامعه پایگاه اطلاع رسانی وسائل، بر اساس آموزه‌های اسلامی، منتظران امام مهدی(ع) وظایف و تکالیف متعالی در سه حوزه شناختی، عاطفی و رفتاری بر عهده دارند.
منتظران واقعی امام عصر(عج) هم باید امام خود را با خصال و شایسته‌ای که دارد، بشناسند؛ هم پیوند عاطفی مستحکمی با او برقرار سازند و هم در همراهی عملی با امام خود، رفتار و گفتار شایسته‌ای را در پیش گیرند و از گناهان و اعمال ناشایست دوری گزینند تا در عمل زمینه‌ساز ظهور آن حضرت باشند.
هیچ‌یک از وظایف یاد شده، اختصاص به مردان ندارد و همه منتظران اعم از زن و مرد مأمور به انجام آنها هستند، ولی وظایف دیگری هم وجود دارد که به نظر می‌رسد بیشتر متوجه زنان منتظر است؛ وظایفی همچون زنده‌نگه‌داشتن روحیه امید به آینده و انتظار فرزندان، تربیت نسل منتظر و ... .
دل‌های پاک و بی‌آلایش زنان و دختران ایران اسلامی همواره مستعد شنیدن پیام‌های معنوی بوده و هر زمان که در این سرزمین ندایی ملکوتی برای دعوت مردم به ایمان و معنویت برخاسته است، آنها پیشاپیش مردان آن ندا را اجابت کرده و در جهت فلاح و رستگاری گام برداشته‌اند.
در سال‌های اخیر نیز که فرهنگ مهدویت و انتظار در جامعه ما گسترش روزافزون یافته و ذهن و بسیاری از افراد را به خود مشغول داشته است، باز این زنان و دختران متعهد کشورمان هستند که بیش و پیش از همه شیفته این فرهنگ متعالی شده‌اند و با شور و شوقی دو چندان در مجالس، محافل، نشست‌ها و دوره‌های آموزشی که در این زمینه برگزار می‌گردد، حاضر می‌شوند و از کتاب‌ها و نشریه‌هایی که فرهنگ یا شده را نشر می‌دهند، بهره می‌گیرند.
با توجه به این شور و شوق وصف‌ناپذیر، شایسته است به صورت ویژه برای زنان و دختران، معارف مهدوی و نیز وظایف و مسؤولیت‌هایی که آنان در دوران غیبت بر عهده دارند، به خوبی تبیین گردد تا از توانمندی بی بدیل نیمه دوم جامعه برای زمینهسازی ظهور امام مهدی(عج) استفاده شود.
معنای انتظار
انتظار، در مکتب تشیع، به معنای «عملی آگاهانه همراه با آمادگی و مجاهده ر سطوح مختلف فکری، اخلاقی و عملی، برای ساختن آینده‌ای روشن براساس برنامه و نقشه الهی» است.
انتظار در معنای عام
در این معنا، مکتب اسلام تلاش کرده است از یکسو، با فضیلت بخشیدن به «انتظار گشایش» و امید به آینده، و از سوی دیگر ، با نکوهش ناامیدی، دلسردی و دلمردگی، روحیه تلاش و تکاپوی سازنده را در افراد جامعه اسلامی زنده نگاه دارد و از ایجاد ناامیدی را در زندگی شخصی مسلمانان جلوگیری کند.
اهتمام اسلام به این معنای عام از انتظار و امید به آینده چنان است که از یک سو، امید به فرا رسیدن گشایش از سوی خداوند ردیف برترین اعمالش شمرده شده و از سوی یگر، ناامیدی از رحمت خداوند از جمله گناهان کبیره به شمار آمده است.
انتظار در معنای خاص
در این معنا، انتظار گشایش و امید به آینده از حالت امری محدود، سطحی و فردی، خارج و به امری گسترده، عمیق و اجتماعی تبدیل می‌شود؛ در توضیح این مطلب باید گفت: آموزه‌های ادیان الهی به ویژه دین مبین اسلام، بر گرایش‌های درونی انسان‌ها تکیه دارد و اهداف و برنامه‌های آنها بر اساس همین گرایش‌های درونی و ویژگیه‌ای فطری سامان یافته است؛ در این میان، نقش دین تنها جهت‌دهی، گسترش و نهادینه‌سازی این گرایش‌هاست.
در موضوع مورد بحث نیز دین اسلام به همه انسان‌ها می‌گوید فقط منتظر بهبود وضع زندگی خود و اطرافیانتان نباشید و تنها سعادت نزدیکان خود را طلب نکنید، بلکه این انتظار را نسبت به همه افراد جامعه گسترش دهید و چشم انتظار روزی باشید که رفاه، سعادت، عدالت و معنویت نه تنها در شهر و دیار شما، بلکه در همه جهان گسترده شود؛ همچنین بیان می‌دارد که انتظار نباید تنها متوجه امور ظاهری، سطحی و محدود زندگی باشد؛ باید مفهوم انتظار را تعمیق بخشید و چشم به راه آینده‌ای بود که حقیقت مطلق، عدالت مطلق و معنویت مطلق در جهان حاکم شود.
شیخ صدوق در کتاب کمال‌‌الدین از امام صادق(ع) روایات کرده است که آن حضرت به نقل از پدران بزرگوارشان فرمود«منتظر امر(حکومت) ما، بسان آن است که در راه خدا به خون خود غلتیده باشد».(شیخ صدوق، ج 3، ص 609، ح 6)
با توجه به نقش محوری و بی‌بدیل مادران در انتقال باورها، ارزشها و هنجارها به نسل‌های بعدی، در موضوع یا شده نیز مادران باید تلاش کنند که هر دو مفهوم عام و خاص امید به آینده و انتظار فرج را به فرزندان خود منتقل و نسلی منتظر و امیدوار به آینده را تربیت کنند.
وظایف و مسؤولیت‌های عمومی منتظران
الف. شناخت حجت خدا و امام عصر؛
ب.پیراستگی از بدی‌ها و آراستگی به خوبی‌ها؛
ج.پیوند با مقام ولایت؛
د.زمینهسازی و کسب آمادگی برای ظهور حجت حق؛
ه. ارتباط با فقیهان و مراجع تقلید؛
و. دعا برای سلامتی امام عصر(عج)؛
ز. دعا برای تعجیل فرج؛
ح. بزرگداشت یاد و نام حضرت مهدی(ع)؛
وظایف و مسؤولیت‌های خاص
1.تلاش برای تبیین و معرفی فرهنگ غنی اسلام در زمینه زن و خانواده
غرب پس از تجربه چند سده سکولاریسم و دین‌گریزی، غرق شدن در رفاه مادی و لذت‌طلبی و درگیری با بحران‌ها و آسیب‌های فردی و اجتماعی، امروز تشنه معنویت، اخلاق، ارزشهای متعالی و دست‌یافتن به آرامش روانی در پرتو آموزه‌های دینی است؛ از این‌رو، اندیشمندان جهان اسلام باید با غنیمت شمردن این فرصت و با بهره‌گیری از جذابیت‌های رسانه‌ای، به طرح و معرفی سرمایه‌های اخلاقی و معنوی مکتب اسلام بپردازند و به جهانیان نشان دهند که تنها آموزه‌های اسلامی می‌تواند به بحران‌های معنوی و اخلاقی که دنیای غرب با آنها روبه‌روست، پایان دهد.
در این میان، آموزه‌های ارزشمند اسلام در زمینه چارچوب‌ها و ضوابط حاکم بر رواب زن و مرد در خانواده و اجتماع، اموری مانند حجاب و عفاف، جایگاه شایسته مادری و همسری، مقام متعالی زن و... از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در صورت معرفی مناسب آن به جهانیان، هواداران فراوانی در جهان پیدا می‌کند.
افزایش آثار منتشرشده نویسندگان زن غربی در سال‌های اخیر که در آنها از لزوم بازگشت به عفاف سخن به میان آمده و همچنین جریان رو به افزایش گرایش زنان اروپایی به اسلام که خشم رسانه‌های غربی را برانگیخته است، شاهدی بر این مدعاست.
در این شرایط ، بر همه زنان منتظر لازم است با هدف تحقق قدرت اسلام در جهان، برتری‌های فرهنگ و تمدن اسلامی در زمینه موضوع زن و خانواده را برایجهانیان تبیین کنند.
مقام معظم رهبری در این‌باره می‌فرماید «مثل همه موضوعات دیگر، موضوع زن هم دستمایه‌ای شده است در دست سوداگران همه ارزشهای انسانی در دنیا و در رسانه‌های جمعی عالم ... در چنین شرایطی، جا دارد زن مسلمان با تأمل در مفاهیم اسلامی و ارزش‌گذاری‌های اسلامی و با دقت در خطوطی که در نظام اسلامی برای پیشرفت زنان و مردان پیش بینی شده است، هویت خود رابازیابی کند، قامت رسای استدلال را در مقابل سفسطه‌ها و وسوسه‌های عوامل صهیونیسم و سرمایه‌گذاری و زراندوزی به نمایش درآورد.»(سخنرانی30/6/1379)
2. مقابله با جریان قدرتمند غربی‌سازی جهان به ویژه در حوزه زنان و خانواده
به اعتراف بسیاری از صاحب‌نظران جهان، تمدن غربی به پایان راه خود رسیده و در بسیاری از زمینه‌ها در حال تجربه شکست و بحران است؛ از این‌رو، دیگر وقت آن گذشته است که ملت‌های جهان، شکست خورده و منفعل در برابر تمدن غربی حاضر شوند، بلکه باید با تمام قوا، بحران‌هایی را که در حوزه‌های گوناگون فرهنگی، سیاسی و اقتصادی گریبان‌گیر غربیان شده است، بررسی و تبیین کنند.
بخشی از بحران‌هایی که غرب در حال حاضر باا آن روبه‌رو است، بحران‌های گوناگون در حوزه مسائل زنان است که موارد زیر از جمله آنهاست:
- بحران اخلاقی با مظاهری همچون صنعت هرزه‌نگاری و صنعت روسپی‌گری؛
- بحران خانواده با نمو‌دهایی همچون کاهش میزان ازدواج رسمی، ظهور روزافزون خانواده‌های تک‌والدینی و خانواده‌های بدون فرزند، افزایش طلاق و خشونت علیه زنان؛
- بحران هویت زنانه، با جلوه‌هایی همچون صنعت تبلیغات، صنعت پوشاک و مد، صنعت زیبایی.
همه زنان منتظر باید باید این بحران‌ها را به خوبی بازشناسی کنند تا هم خود به ناکارآمدی الگوی غربی برای سامان‌دهی مباحث مربوط به حوزه زن و خانواده در جامعه واقف شوند و بتوانند در زندگی فردی و اجتماعی خود، به خوبی از این الگوی تباه‌کننده دوری جویند و هم دیگران را به برائت از مناسبات غربی حاکم بر روابط زن و مرد دعوت کنند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در این‌باره می‌فرماید«در بازنگری ارزشهای سازنده شخصیت زن باید ادعانامه‌ای علیه کسانی که در طول دهه‌های اخیر با سیاست‌های مغرضانه و غلط خود نسبت به زن اهانت کرده‌اند، صادر شود و فرهنگ غربی و سردمداران آن متهم اصلی ر این زمینه هستند؛ غربی‌ها هنگامی به فکر حقوق زن افتادند که در توسعه کارخانه‌های خود به نیروی ارزان قیمت زنان و در صحنه سیاست به آرای آنها نیازمند بودند.»(سخنرانی 18/11/1366)
3.تربیت نسل صالح با هدف زمینهسازی برای ظهور
بی‌تردید، بخش مهم مسؤولیت تربیت انسان‌های صالحی که در عصر ظهور امام مهدی(ع)، وارث زمین خواهند شد، به عهده زنانی است که رسالت مادری خود را به خوبی شناخته و آن را چنان‌که شایسته است، پاس می‌دارند.
برخی صاحب‌نظران تعلیم و تربیت راهکارهایی را برای نهادینه کردن فرهنگ انتظار در فرزندان یادآوری کرده‌اند که برخی از آنها عبارتند از: فضاسازی؛ گوشزد کردن اهمیت این مسأله؛ انتقال معارف مهدوی؛ بسیار یاد کردن امام زمان(عج) و ایجاد شرایط خاص.
4.تلاش برای حفظ و گسترش فرهنگ اسلامی حاکم بر زن و خانواده
رسانه‌های غربی در سالیان اخیر، هجوم سنگینی را به باورها، ارزشها و هنجارهای اسلامی به ویژه مباحث مرتبط با حوزه زن و خانواده آغاز کرده‌اند.
مهمترین موضوع‌هایی که رسانه‌های دیداری و شنیداری غرب با هدف تغییر فرهنگ و مقررات حاکم بر زن و خانواده در جوامع اسلامی و همچنین خدشه‌دار کردن این فرهنگ و مقررات در اذهان زنان دیگر جوامع به آنها توجه کرده‌اند، به شرح زیر است:
الف. حجاب و عفاف
فرهنگ حجاب و عفاف، مانعی جدی در راه گسترش فساد و تباهی در جوامع اسلامی به شمار می‌آید؛ از این‌رو، رسانه‌های نظام سلطه می‌کوشند این فرهنگ را به هر طریق ممکن تضعیف کنند؛ مقام معظم رهبری در این‌باره می‌فرماید: سیاست راهبردی، اساسی، بنیانی غرب بر عرضه شدن و هرزه‌شدن زن است و حجاب، مخالف آن است. حتی اگر حجاب ناشی از یک انگیزه و ایمان دینی هم نباشد، با آن مخالفت می‌کنند.»(سخنرانی 1/3/1390)
رسانه‌های یادشده، این هدف را از دو راه دنبال می‌کنند: یکی، تعریف فرهنگ برهنگی و ولنگاری در رابطه با جنس مخاف با پخش برنامه‌های نمایشی غیراخلاقی و مبتذل ؛ و دیگری، القای شبهه و تردید رباره فرهنگ اسلامی حجاب و عفاف در قالب خبرها، تحلیل‌ها و مستندهای جهت‌دار. شبکه‌های ویژه پخش فیلم و سریال مانند «فارسی وان» و «من و تو»؛ «زمزمه» راه نخست و شبکه‌های خبری، تحلیلی مانند«بی. بی. سی فارسی»و «صدای آمریکا، فارسی»، راه دوم را دنبال می‌کنند.
ب. نهاد خانواده
با توجه به جایگاه و نقش بی‌بدیل نهاد خانواده در جوامع اسلامی، یکی از محورهای مهم فعالیت‌های تبلیغاتی، رسانه‌ای نظام سلطه، به تلاش برای تضعیف این نهاد مقدس اختصاص یافته است.
بررسی برنامه‌های شبکه‌های فیلم و سریال فارسی‌زبان نشان می‌دهد که با هدف تضعیف نهاد خانواده، محورهای زیر د دستور کار این شبکه‌ها قرار دارد:
- ترویج خانواده‌های بی‌سامان و لجام‌گسیخته در مقابل ساختار سنتی خانواده؛
- بی‌اهمیت جلوه دادن احترام به والدین؛
- عادی جلوه دادن روابط جنسی دختر و پسر؛
- هویت‌زدایی مفهوم خانواده؛
- ترویج مفهوم زندگی با دیگران به جای ازدواج؛
- شکستن قبح روابط هم‌جنس‌گرایانه؛
- آسان جلوه دادن طلاق و شیرین نشان دادن زندگی پس از جدایی؛
- عادی جلوه دادن خیانت همسران به یکدیگر؛
- برجسته کر دن جذابیت‌های جنسی؛
- کمرنگ کردن نقش مردان در خانواده.
ج. حقوق زنان
یکی دیگر از محورهای فعالیت رسانه‌های وابسته به نظام سلطه در مقابله با جریان اصولگرایی اسلامی، ظالمانه و عقب مناده جلوه دادن احکام و مقررات شرعی حاکم بر حقوق و شخصیت زن در جوامع اسلامی است.
فعالیت شبکه‌های دیداری و شنیداری فارسی‌زبان در این‌باره، بر محورهای زیر متکی است:
- تضییع حقوق زنان در مبانی دینی ریشه دارد؛
- قوانین تبعیض‌آمیز در جوامع اسلامی، زنان را به شهروندان درجه دو تبدیل کرده است
- حدود شرعی برخلاف حقوق بشر است و باید جلوی اجرای آن گرفته شود.
گفتنی است شبکه‌های ماهوارهای مخالف نظام اسلامی، این محور را به طور عمده با اتکا به اظهارنظرهای روشنفکران سکولار و تجددطلبان مسلمان یا مسلمانان میانه‌رو دنبال می‌کنند؛ یعنی همان گروهی که نیکسون و «مرکز سیاست عمومی خاورمیانه مؤسسه رند»، پشتیبانی از آنها را برای مقابله با اصولگرایی اسلامی ضروری می‌دانند.
رسانه‌های غربی، محورهای سه‌گانه یاد شده را هم در برنامه‌های خبری، گزارشی، تحلیلی و مستند و هم در برنامه‌های نمایشی دنبال می‌کنند و در سال‌های اخیر، ده‌ها فیلم سینمایی برای ترسیم چهره‌ای خشن، نامطلوب و ظالمانه از روابط زن و مرد و ضوابط و چارچوب‌های حاکم بر این موضوع در جوامع اسلامی، تولید و ارائه کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به فیلم‌هایی همچون «بدون دخترم هرگز»(محصول 1991م، آمریکا)، «سنگسار ثریا میم»(محصول 2004م، آمریکا)، «تسلیم»(محصول 2008م، هلند) و «زنان بدون مردان»(محصول 2009م، اتریش، فرانسه و آلمان) اشاره کرد.
افزون بر رسانه‌های غربی، مرکزهای تحقیقاتی و بنیادهای فرهنگی مغرب زمین نیز تلاش گسترده ای را برای اثرگذاری بر فرهنگ حاکم بر زنان کشورهای اسلامی، به ویژه کشور ایران، آغاز کرده‌اند که در اینجا برای رعایت اختصار از پردااختن به آنها خودداری می‌کنیم.
با توجه به نکات یاد شده، همه زنان منتظر وظیفه دارند با وجود تلاش گسترده و بی‌سابقه رسانه‌های غربی برای دگرگون کردن فرهنگ متعالی حاکم بر خانواده و روابط زن و مرد در جوامع اسلامی به ویژه ایران عزیز، به هر شکل ممکن از این فرهنگ متعالی پاسداری و فعالیت‌های این رسانه‌ها را خنثی کنند.
در این زمینه توجه به چند نکته ضروری است:
- پرهیز جدی از برنامه‌های شبکه‌های ماهوارهای و برحذر داشتن فرزندان و اطرافیان خود از این برنامه‌ها؛
- آگاهی‌بخشی و روشنگری درباره اهداف و مقاصد شبکه‌های ماهوارهای بیگانه؛
- مطالعه جدی در زمینه مبانی، دلایل و فلسفه احکام اسلام در حوزه زن و
خانواده؛
- پاسخگویی عالمانه و مشفقانه به پرسش‌ها و شبهه‌های نوجوانان و جوانان درباره مبانی، دلایل و فلسفه احکام و مقررات اسلامی حاکم بر حقوق شخصیت زن؛
- بهره‌گیری از فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر برای جلوگیری از به فراموشی سپرده شدن تدریجی معروف‌ها و رواج منکرها در جامعه.
نتیجه‌گیری
اهل بیت عصمت و طهارت (ع) با یادآوری این نکته که ظهور امام مهدی(ع) امری ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی است، همگان را به آمادگی دائمی برای این رویداد عظیم و زمینهسازی برای تحقق حکومت جهانی قسط و عدل مهدوی فراخوانده و برهمین اساس، وظایف و مسؤولیت‌های متعالی را برای منتظران ظهور آن حضرت برشمرده‌اند.
/102/825/م
ابراهیم شفیعی سروستانی، استادیار دانشگاه قرآن و حدیث
منبع: دو فصلنامه علمی، ترویجی بانوان شیعه، سال نهم، شماره 28، بهار و تابستان 1391