به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وسائل، دکتر محمدحسین رجبی دوانی، عضو هیأت علمی دانشگاه امام حسین(ع) دهم شهریور در نهمین همایش اندیشه های آسمانی در دانشگاه شهید بهشتی مشهد به تبیین مراحل مختلف تمدن در بین مسلمانان پرداخت.
وی با بیان اینکه اسلام، تمدن نوینی را در عصر ظهور خود پایه گذاری کرد و در این مسیر فراز و فرودهایی دارد، افزود: مرحله اول پیدایش این تمدن نوین در عصر پیامبر(ص) مطرح شد و آنهم زمانی است که اسلام در مدینه مستقر شد.
بدون حاکمیت سیاسی نمی توان تمدن ایجاد کرد
این استاد دانشگاه با بیان اینکه پیدایش یک تمدن رشد، شکوفایی، افول و انحطاط آن ارتباط مستقیم با قدرت و حاکمیت سیاسی دارد، اظهار کرد: بدون حاکمیت سیاسی نمی توان تمدن ایجاد کرد.
وی با بیان اینکه تمدن ایران باستان از زمانی است که دولت در ایران شکل گرفته است، تصریح کرد: با دولت ماد یک حاکمیت سیاسی ایجاد می شود و تمدن معنا پیدا می کند و دوره هخامنشیان تمدن شکوفا می شود و با توجه به نوع حاکمیت، اگر آنها علاقه به مظاهر تمدنی داشته باشد، تمدن پیشرفت می کند.
رجبی دوانی افزود: پیامبر(ص) وقتی به مدینه آمد به سرعت دولت اسلامی در مدینه شکل گرفت و تمدن اسلامی در مسجد شکل می گیرد و مسجد النبی وقتی ساخته شد پایگاهی برای نهاد آموزش که همان نهاد تمدن است، ایجاد شد.
وی با بیان اینکه در زمان پیامبر(ص) پایه های تمدن ریخته شد، تصریح کرد: نهاد سیاست و اداره کشور در مسجد شکل گرفت و جهادها و عملیاتهای نظامی هم از مسجد طراحی می شدند.
مؤلفه های تمدن اسلامی
کارشناس تاریخ اسلام در ادامه به بیان چهار مؤلفه برای تمدن اسلامی پرداخت و گفت: نخستین مؤلفه سازمان سیاسی و حاکمیتی است که نظمی را اجرا کند و غربیها تعریفشان انگونه است چرا که نگاه دینی است و آنها می گویند هر کس حاکم شد و قانونی پیدا کرد حتی اگر ظالمانه باشد همین که نظم را ایجاد می کند، در واقع مرحله از تمدن را طی کرده است.
وی با بیان اینکه نگاه دینی اجازه نمی دهد که حاکمیت فاسقان بر مردم استقرار داشته باشد، افزود: از دیگر مؤلفه های تمدن، سازمان اقتصادی است که قوانین و مقرراتی داشته باشد و اقتصاد زمانی تمدنی شد که به جای معامله پایاپای سکه بین آنها رواج پیدا کرد.
استاد دانشگاه با بیان اینکه سنت ها و اخلاق و آداب و رسوم و خوراک و پوشاک هم یکی دیگر از مؤلفه های تمدن است، تصریح کرد: خلاقیتهای بشری چهارمین مؤلفه تمدن است و آن چیزی است که ذهن انسان می تواند با علوم وهنرآنرا بسازد همان خلاقیت است.
اسلام در مسیر تمدن سازی/ ولایت فراتر از حاکمیت و سلطنت
رجبی دوانی در ادامه با طرح این پرسش که اسلام در مسیر تمدن سازی چه کرد؟ گفت: اسلام ولایت را مطرح کرد و ولایت فراتر از حاکمیت و سلطنت بر مردم است و در عین حال که یکی از شمول ولایت، حکومت است اما ولایت مساوی با حکومت نیست.
وی با بیان اینکه شأن ولایت بالاتر از حکومت است، تصریح کرد: سعادت تک تک افراد جامعه برای ولایت دارای اهمیت است و او به سعادت تک تک افراد جامعه می اندیشد و این درحالی است که این موضوع برای دیگر حکومتها اهمیتی ندارد.
رجبی دوانی به بررسی دوران امام علی(ع) و امام حسین(ع) پرداخت و گفت: حضرت علی(ع) در جنگ جمل و در مقابل نهروان و امام حسین(ع) در کربلا به دنبال سعادت مردم است.
نیمی از فقه اسلام راجع به اقتصاد است/ آنچه که مانده است تمدن اسلامی نیست
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه نیمی از فقه اسلام راجع به اقتصاد است، تصریح کرد: فقه به دو قسم عبادت و معاملات تقسیم می شود و ما در مسائل اقتصادی حلال و حرام و عقود اسلامی داریم و اسلام اقتصاد منهای ربا را مطرح می کند.
کارشناس تاریخ اسلام افزود: آنچه که مانده است تمدن اسلامی نیست چرا که اگر چیزی ریشه در قرآن و سنت نداشته باشد می تواند تمدن مسلمانان باشد اما اسلامی نیست که این تمدن مسلمانان در قرن چهارم و پنجم فراز و فرودهایی را داشت و به اوج می رسد و سپس دچار رکود می شود چرا که نگاه حاکمیتها مؤثر بود.
وی با بیان اینکه ما به دنبال تمدن نوین اسلامی هستیم، اظهار کرد: به همین دلیل غرب به وحشت افتاده است و این درحالی است که غربیها بیشتر از ما درباره تمدن اسلامی تحقیق کرده اند تا نقاط قوت و ضعف ما را بشناسند و اسلام را بیشتر بکوبند.
این کارشناس تاریخ اسلام با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب تحقق این هدف را از دانشگاه ها انتظار دارند، تصریح کرد: عرصه علم در دانشگاه ها است و دانشگاهی می تواند تمدن نوین اسلامی را به وجود آورد که از مسجد برخیزد و نگاه قدسی به علم باید در مساجد ایجاد شود.
وی ادامه داد: در برابر تمدن پیامبر(ص) کفار ایستادند و از این رو برخی خود باخته بودند و می گفتند باید با کفار دوستی کرد و امروز هم همین حرفها را می زنند و دنبال این موضوع هستند که مسلمانان را تابع خودشان کنند و تکلیف در این عرصه جهاد کبیر است.122/212/ر