به گزارش سرویس جامعه پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی وسائل؛ کتاب «احکام تربیت فرزند» از سری بحثهای فقه تربیتی، منعکس کننده شماری از احکام شرعیِ «فرزندپروری» به سبک «مسئله‌ای» و بدون ذکر ادله و مستندات فقهی آنها است و در این اثر چینش سوالات و مسائل متکی به نظام سوالات جامعی است که در دو بخشِ «احکام تربیتی فراساحتی» و «احکام تربیتی ویژه هر ساحت تربیتی» ارائه شده است.
آیت الله علیرضا اعرافی به عنوان فقیهی متخصص در عرصه تعلیم و تربیت با همکاری تعدادی از شاگردان خود به طراحی کلان پروژه «فقه تربیتی» پرداخته و کرسی درس خارج «فقه تربیتی» را در حوزه علمیه قم به بررسی احکام شرعی رفتارهای مربیان و متربیان اختصاص داده است.
کتاب حاضر اقتباسی است از درس های مذکور و برداشتی است از 90 جلسه درسی که در سال های 87 تا 89 ارائه شده است؛ این کتاب از سه فصل تشکیل شده است؛ کلیات، احکام فراساحتی تربیت فرزند، احکام ویژه ساحت های تربیتی، منعکس کننده شماری از احکامِ شرعیِ «فرزندپروری» به سبکِ «مسأله‌ای» و بدون ذکر ادله و مستندات فقهی آنها است و در این اثر چینش سوالات و مسائل متکی به نظام سوالات جامعی است که در دو بخشِ «احکام تربیتی فراساحتی» و «احکامِ تربیتی ویژه هر ساحت تربیتی» ارائه شده است.
بدیهی است که هر فرد مسلمان همان گونه که در عبادات، معاملات، سیاست و... به احکامی مکلف شده است، اقدامات خود در تعلیم و تربیت را نیز باید بر اساس احکام فقهی در «تربیت» به انجام رساند.
کتاب حاضر، شماری از احکامِ شرعیِ «فرزندپروری» را در دو بخشِ «احکام فراساحتی» و «احکامِ ویژةِ ساحتهای تربیتی» به سبکِ «مسئله ای» بر اساس مبانی فقهی آیت الله اعرافی در درس خارج «فقه تربیتی» ارائه نموده است که بخش دوم کتاب، دربردارنده احکام ساحت های تربیت «دینی، اعتقادی، عبادی، عاطفی، جنسی و جسمی» است.
پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، رسالت حوزه‌های علمیه را دوچندان کرده است؛ نظام اسلامی برای تأمین پشتوانه تئوریک خود بهمنظور تصمیم‌گیری و اجرا باید مبانی علمی لازم را در اختیار داشته باشد، و این عرصه‌ای است که حوزه علمیه در کنار دیگر مجامع علمی باید در آن نقش فعال داشته باشد؛ زیرا بدون گسترش مرزهای علوم اسلامی به مباحث نوپدید و تولید علوم انسانی با رویکرد اسلامی، این نیاز پاسخ مناسب نمی‌یابد.
ضرورت مجاهدت علمی به منظور پاسخگویی به مطالبات روزافزون و حقّ جامعه دینی، زمانی ثابت می‌شود که در نظر داشت اولاً تحولاتی جدید در مجموعه دانش بشری به ویژه علوم انسانی رخ داده است؛ ثانیاً زندگی انسان معاصر به واسطه پیشرفت در علوم و فناوری‌های جدید، دستخوش تطوراتی شگرف شده است؛ ثالثاً شکل‌گیری نظام اسلامی فرصت مناسبی فراروی جامعه دینی قرار داده است تا به اهداف خود دست یابد؛ از این رو سرعت بخشی به فعالیت‌های علمی حوزوی به منظور توانمندسازی نظام اسلامی در این باره ضروری می‌نماید.
لازم به ذکر است؛ «مؤسسه اشراق و عرفان» که فعالیت خود را از سال 1386 با نظارت علمی و ریاست عالی آیت‌الله اعرافی آغاز کرده است، در عین تأکید بر اصالت‌های حوزوی، سعی در رفع نیازهای معرفتی انسان معاصر دارد؛ از این‌رو مأموریت‌های خود را «پژوهش در زمینه فقه‌های نو و فلسفه‌های مضاف بر مبنای روش اجتهادی در راستای نظامسازی اسلامی»، «پرورش پژوهشگران صاحبنظر در عرصه فقه‌های نو و فلسفه‌های مضاف و نظامسازی اسلامی» و «جمع‌آوری، تنظیم و نشر آثار ریاست عالی مؤسسه» قرار داده است تا بتواند به ایفای نقشی مؤثر در این مجال بپردازد.
استنباط احکام تعلیم و تربیت و تعین حقوق و وظایف مربیان و متربیان از منظر شرعی و فقهی از دغدغه‌ها و نیازهای عرصه تعلیم و تربیت به شمار می‌رود و این اثر، از اولین آثار در این عرصه‌ها است که در پیشگفتار آن آمده است.
حساسیت فرایند تعلیم و تربیت و اهمیت رَوایی و اعتبار پژوهش‌های تربیتی از سویی و حضور دین و بهویژه گزاره‌های تجویزی دین در قالب بایدها و نبایدهای فقهی از سوی دیگر، پیوند فقه و تربیت را ضروری‌تر می‌نَمایاند.
ضرورت استخراج و استنباط احکام و وظایف شرعی مربیان و متربیان با بهره‌گیری از روشی مُنضبط، ایده‌ای به نام «فقه تربیتی» را شکل داده که توسط آیت‌الله علیرضا اعرافی در طول سالیان اخیر طراحی و تدریس شده است.
ایشان به عنوان فقیهی متخصص در عرصه تعلیم و تربیت با همکاری تعدادی از شاگرادان خود به طراحی کلان‌پروژه «فقه تربیتی» پرداخته و کرسی درس خارج «فقه تربیتی» را در حوزه علمیه قم به بررسی احکام شرعی رفتارهای مربیان و متربیان اختصاص داده است.
مباحث پیش‌رو اقتباسی است از درس‌های مذکور که پژوهش و نگارش آنها با همکاری گروهی از پژوهشگران انجام گرفته است؛ این درس‌ها به صورت دوجلسه در هفته برگزار می‌شود و کتاب حاضر برداشتی است از حدود 90 جلسه که در سالهای 1387- 1389 ارائه شده است.
روند پژوهش و نگارش این دروس به این صورت بوده که در مرحله اول، مدیر گروه فقه تربیتی درس‌ها را در عناوین و موضوعات متعدد به پژوهشگران محوّل نمود؛ این پژوهشگران به ترتیب الفبا عبارتند از حجج اسلام آقایان احمد امامی‌راد، حسین یدالله‌پور، محمدقاسم رجایی، احمد شهامت، مهدی شکرالهی، حسین مولودی، سیدنقی موسوی، تقی مهری و ستار همتی.
در ادامه محققان با دستمایه قرار دادن متن درس‌ها، به مستندسازی، مستدل‌سازی، بسط و پژوهش در قلمرو موضوعِ خود پرداختند؛ این مرحله با همراهی و ارزیابی یک ناظر علمی (عموماَ آقای سیدنقی موسوی و در یک موضوع، آقای علی حسین‌پناه) انجام شده است.
در مرحله بعد، استاد اعرافی هر یک از مقالات را به دقت مورد ارزیابی و نقّادی قرار داده و نظرات اصلاحی خود را بیان نمودند تا اینکه هر موضوع به سرانجامِ مطلوب رسید.
در مرحله پسین، مولف کتاب حاضر، کوشیده است تا بر اساس مجموعه پژوهش‌های انجام شده (حدود هشتصد صفحه‌ای) به گردآوری، تنظیم، تکمیل، پژوهش و نگارشِ دستاوردهای فقهی بپردازد و مجموعه‌ای از موضوعاتِ منسجم مربوط به تربیت فرزند را سامان دهد و با ادبیاتی رَوان و غیرتخصصی، بخش‌هایی از احکام والدین در فرزندپروری را به مخاطبان عمومی عرضه کند؛ پس از پایان نگارش، این کتاب توسط استاد اعرافی مورد ارزیابی قرار گرفت./825/م
منبع: گذار