به گزارش سرویس مکتب دفاعی پایگاه اطلاع رسانی وسائل، نظر به ضرورت طرح مباحث جدید و گشودن زوایای جدید در حوزه موضع مهدویت، این مقاله تلاش دارد که نوع نگرش به محیط زیست و جایگاه آن را در حیات طیبة مهدوی بررسی نموده و این مدعا را اثبات نماید که حقوق محیط مذکور و هم چنین حقوق کلیه جانداران و نباتات در عصر ظهور به نحو اکمل رعایت شده و حتی این موجودات و محیط زیست آنها در دوران مهدی علیه السلام به نهایت تحقق استعدادها و قابلیت های بالقوه خویش خواهند رسید. بخش دوم این مقاله اختصاصاً به بررسی رابطه حکومت مهدوی و محیط زیست می پردازد.
فصل سوم: حقوق زیست محیطی در عصر مهدوی
با تأملی کوتاه در روایات مختص به عصر ظهور، به خوبی فهمیده می شود که فضای زیستی و موجودات ساکن در این قلمرو، در نهایت کمال از مواهب حکومت حضرت مهدی علیه السلام برخوردار گشته و طعم آسایش، آرامش و حیات طیبة مبتنی بر عدالت را خواهند چشید. در این جا به قرائنی اجمالی از روایات وارده در این مورد، با ذکر شاخصه‌های لازم مبادرت می شود؛ به عبارت دیگر، موارد زیر برخی از ویژگی‌های محیط زیست عصر ظهور و رعایت کامل حقوق مزبور در آن دوره خواهد بود و یاد آوری آنها از باب حصر نبوده و تنها اشاره اجمالی است:
1. تطهیرو نورانیت زمین
زمین در عصر مهدوی با لطف الهی از هرگونه جور و ظلمی تطهیر می شود و با نور الهی منور و تابان می گردد. کلمات جور و ظلم با کلماتی مانند طغیان، میل، انحراف دارای ترادف معنایی هستند، بدیهی است که هرگونه تلوّث و آلودگی، زیر مجموعه معانی جور و ظلم قرارمی گیرد؛ زیرا هر گونه آلودگی به معنای انحراف از طبیعت مخلوق الهی و به معنای تعدی از حق و حرکت به سوی باطل است؛ هم چنان که ظلم به هرگونه تجاوز از حق، اعم از کم و زیاد اطلاق می شود. هم چنین ظلم در لغت به معنای تاریکی و شکافی است که در زمین به وجود می آید و به معنای تجاوز از حد و قرار دادن چیزی در جای نامناسب نیز آمده‌است. ابن فارس در معجم خود اذعان می دارد: ظلم به دو معنا گفته می شود: نخست به مفهوم مخالف نور و روشنایی؛ و دوم قرار دادن چیزی در جایگاهی که شایسته آن نیست.
واضح است که حکومت ظلم ستیز و عدالت محور مهدوی بر طبق این تعاریف، حکومتی بر مبنای تطهیر محیط زیست از هرگونه آلودگی و انحراف بوده و این محیط را به وضعیتی آرمانی برگشت خواهد داد و از طهارت و حیات طیبه آن حفاظت خواهدکرد.
امام رضا(ع) در تأبید مراتب فوق می فرمایند:
یطهر الله به الارض من کل جور ویقدّسها من کل ظلم... فاذا خرج، اشرقت الارض بنور ربها و وضع میزان العدل بین الناس فلایظلم احدا احدا وهوالذی تطوی له الارض؛
خداوند به واسطة او، زمین را از هر گونه جور و ظلم تطهیر و منزه می نماید. پس هنگامی که وی (حضرت مهدی) خروج کند زمین با نور پروردگار، نورانی گشته و ترازوی عدالت در میان مردم حکم فرما می گردد. پس از آن، دیگر احدی به احد دیگر ظلم نمی کند و او کسی است که زمین برایش در نوردیده می شود.
2. رضایت و سُرور موجودات و محیط زیست
روایات بی شماری در تبیین عصر مهدوی، حاکی از نهایت رضایت تمامی ساکنان و موجودات در زمین و آسمان از حکومت مهدی موعود است. پر واضح است که این رضایت و سرور همگانی نمی تواند بدون تأمین حقوق محیط زیست و کلیه ساکنان آن باشد. در روایات متعددی به خصوص از پیامبر(ص) این معنا چنین ذکر شده‌است:
... یملاء الارض عدلا کما ملئت جوراً یرضی فی خلافته اهل الارض و اهل السماء و الطیر فی الجو؛
زمین از عدل پر می شود همان طور که قبلاً از جور پرشده بود. در خلافت او اهل زمین و اهل آسمان و پرنده در هوا، راضی و خوش حال از این حکومت هستند.
امام علی(ع) نیز فرموده اند:
از قیام وی اهل آسمان و ساکنان زمین فرحناک می شوند. او زمین را پر از عدل کند؛ چنان که پر از ظلم و ستم باشد.
3. امنیت، صلح و دوستی در سپهر انسانی، حیوانی و گیاهی
محصول عدالت گستری و ظلم ستیزی حکومت مهدوی و رعایت حقوق محیط زیست و ساکنان آن، چیزی غیر از امنیت و برقراری صلح و دوستی در فراخنای هستی نمی تواند باشد و همان طورکه برحسب روایات، کینه‌ها و اختلاف‌ها از جامعه بشری رخت بر می بندد از عالم حیوانی و جانوری نیز این کینه‌ها وعوامل نزاع، ناپدید خواهد شد و حتی حیواناتی که به کینه جویی و تقابل با هم شهره بوده اند، در کمال مسالمت و آرامش به زندگی مودّت آمیز در کنار هم خواهند پرداخت؛ هم چنان که در حدیث معروفی که نشانه وضع امنیت بی سابقه در عصر ظهور است و حاکی از مسافرت زنی به همراه زینت آلات خود از عراق به شام در کمال آرامش و بدون مزاحمت عامل انسانی و حیوانات وحشی است، چنین ذکر شده: حیوانات وحشی و چهارپایان در این عصر، درکمال صلح و مسالمت با یک دیگر به سر می برند، به همین دلیل نیز حیوانات وحشی دیگر خوف برانگیز نبوده، به سایرحیوانات و این زن حمله نمی کنند. در روایتی دیگرذکر شده: حیوانات وحشی امنیت می یابند تا حدی که همانند چهارپایان اهلی در راه‌های زمین به گردش در آمده و به چرا مشغول می شوند.
در روایتی دیگر از معصوم(ع) این وضعیت بدین صورت تشریح شده‌است:
اسمه اسم النبی یامر بالعدل ویفعله و ینهی عن المنکر ویجتنبی الله به الظلم ویجلو به الشک والعمی یرعی الذئب فی ایامه مع الغنم ویرضی عنه ساکن السماء والطیر فی الجو والحتیان فی البحار...؛
نام او نام پیامبر(ص) است. به عدالت امر نموده و خود بدان عمل می کند و از منکر نهی نماید و خداوند توسط وی از ظلم جلوگیری کرده و شک و عدم بصیرت‌ها را می زداید. گرگ و گوسفند در ایام او با هم به چرا می پردازند و ساکنان آسمان و پرنده در هوا و مارهای دریا از او راضی و خشنود هستند.
هم چنین در کنزالفوائد از ابن عباس ویژگی‌های عصر ظهور ذکر شده که یکی از آنها این است: گرگ، میش، گاو، شیر، انسان و مار از جان خود ایمن باشند. نیز امام صادق(ع) با تشریح برکت دهی آسمان و زمین در این دوره می فرمایند: همة وحوش و درندگان در امنیت کامل خواهند بود. بنابراین، همان گونه که پیامبر(ص) فرموده اند، در حکومت جهانی حضرت مهدی مردم در رفاه و چهارپایان در آسایش می باشند. در روایت دیگری از پیامبر(ص) که گویای اوج حفظ حقوق محیط زیست در آن عصر طیبه می باشد آمده‌است:
... نامش نام من است، در موقع ظهور او پرندگان را در آشیانه‌هاشان و ماهیان در دریاها (با کمال آزادی و دور از هرگونه ترس و مزاحمت دشمن) تولید نسل می کنند و نهرها کشیده می شود و چشمه‌ها می جوشد و زمین دو برابر محصول خود را می رویاند....
4 . فعلیت یابی کلیه قابلیتهای محیط زیست در عالی ترین حد
با توجه به این که در اصیل ترین منابع دینی، عدالت به معنای قرار گرفتن هر چیز در جای خویش، و ایفای اهلیت‌ها و رعایت و استیفای کلیه حقوق‌ها آمده‌است، بنابراین در حکومت مهدوی هر موجودی اعم از انسان، حیوان و نبات می بایستی به عالی ترین جایگاه و تحقق کلیه استعدادها و قابلیتهای خود برسد و چنین است که در عصر مهدوی، افزون بر جامعه بشری، محیط زیست اَرضی و سَماوی وکلیه موجودات ساکن در آنها به عالی ترین و نهایی ترین حد تحقق قابلیتهای خود دست می یابند و به عبارت روشن تر، آنها نیز عدالت پیشگی را سرلوحة خود قرار می دهند؛ به همین دلیل آسمان و زمین ثروت‌های مکنون خود را بیرون می ریزند و هرگونه آلودگی و تلوث را با یاری خدای منان و مواهب حکومت مهدوی از خود دور می سازند و پوشش گیاهی، تمام عالم را فرا می گیرد؛ هم چنان که در روایت مربوط به مسافرت سرشار از امنیت زنی که راه عراق و شام را می پیماید، آمده‌است که وی درمسیر خویش گام نمی گذارد مگر برنبات و گیاهان و این نشانه‌ایاز پوشش گستردة گیاهی در سراسر جهان است که شام و عراق به عنوان مناطقی تقریباً کم آب و علف و نیمه خشک، در عصر ظهور پوشیده از گیاه می شوند. برخی از روایات بیان کننده تحقق کلیه استعدادهای بالقوه محیط زیست در دوران ظهور بدین شرح است، معصوم(ع) می فرمایند:
فیحظب الناس فستبشر الارض بالعدل وتعطی السماء قطرها و الشجر ثمرها و الارض نباتها و تتزین لاهلها... و تخرج لهم الارض کنوزها...؛
پس ]حضرت مهدی[ مردم را مورد خطاب قرار داده و سپس زمین را به عدالت، بشارت می دهد. در این هنگام آسمان باران خود عطا نموده و درختان میوه‌های خود را فرو می فرستند.زمین کلیه رستنی‌های خویش را عرضه نموده و خود را برای اهل عالم با این گیاهان زینت می بخشد...؛ هم چنان که زمین برای مردم، گنج‌های خود را خارج می سازد.
یظهر الله له کنوز الارض و معادنها و ینصره بالرعب...؛
خداوند گنج‌ها و معادن زمین را برای او آشکار ساخته و وی را با رعب خویش یاری می دهد.
ذکر دو روایت از پیامبر گرامی اسلام(ص) در این مورد نیز به تنویر مطلب کمک بیشتری می کند:
... یخرج رجل من اهل بیتی ویعمل بسنتی ونزل الله له البرکة من السماء وتخرج الارض برکتها... یتنعم امتی فی زمانه نعیماً لم یتمتعوا مثله قط البر والفاجر یرسل السماء علیهم مدرارا و لاتدخر الارض شیئاً من نباتها...؛
مردی از اهل بیت من خروج نموده و به سنت من عمل می کند و خداوند برای وی برکت‌های خویش را از آسمان فر و می فرستدو زمین نیز برکات خود را خارج می سازد... امت من در زمان وی از نعماتی متنعم می شود که قبلا از آنها بهره مند نشده بود و نیکوکار و فاجر، جزو بهره مندان این نعمت‌ها هستند. آسمان بر آنها باران‌هایش را نازل نموده و زمین چیزی از روییدنی‌هایش باقی نمی ماند مگر این که آنها را برویاند و تأخیری در این مورد روا نمی دارد.
5 . عمران وآبادانی و توسعة موزون محیط زیست
مطالب پیشین به خوبی گویای اوج عمران و آبادانی محیط زیست در عصر ظهور است. با جود این در پاره‌ایاز روایات به گونه‌ایدقیق تر و مصداقی تر به این آبادانی اشاره شده و حتی آمده‌است که تمام ویرانه‌های زمین آباد می گردد. به فرموده امام باقر(ع):
... خداوند دین خود را به وسیلة او برتمام مکتب‌های جهان پیروز می گرداند، هرچند مشرکان ناخشنود و مخالف باشند، ویرانی‌های زمین آباد می گردد... .
هم چنین در تفسیر آیة مدهامتان از امام صادق(ع) منقول است که در عصر ظهور؛ بین مکه و مدینه از درختان نخل متصل می گردد، نیز امام صادق(ع) در بخشی از کلام خود پیرامون این عصر، می فرمایند: امام(ع) مسجدی در بیرون کوفه می سازد که هزار درب داشته باشد، و خانه‌های کوفه به نهر کربلا و حیره متصل می شود، به طوری که مردی در روز جمعه سوار استر تندرو می شود تا خود را به نماز برساند ولی به نماز نمی رسد.
شیخ طوسی با ذکر روایتی در کتاب تهذیب می نویسد. امیرالمؤمنین(ع) به حیره تشریف برد و فرمود:
روزی برسد که کوفه به حیره وصل شود و چنان مرغوبیت پیدا می کند که یک ذرع زمین آن به چند اشرفی فروخته می شود و مسجدی درحیره بنا می شود که دارای پانصد درب باشد! و نمایندة قائم در آن نماز می گذارد؛ زیرا مسجد کوفه برای آنها تنگ خواهد بود، دوازده پیش نماز عادل در آن جا نماز می گذارد.
این روایات حاکی از عمران، آبادانی و توسعة موزون محیط زیست انسانی، حیوانی و نباتی در کل عالم است که این نیز ماحصل حمایت کامل از حقوق زیست محیطی در آن دوران درخشان است. نتیجة چنین وضعیتی آن است که حتی کرة زمین نسبت به وضعیت بهینه خویش و از این که در زیر قدم‌های یاران مهدی علیه السلام قرار می گیرد به خود بالیده و احساس غرور و افتخار می نماید. از امام باقر(ع) در این مورد چنین نقل شده:
گویا من یاران قائم را می بینم که بر شرق وغرب جهان احاطه پیدا کرده اند و همه چیز تحت فرمان آنهاست؛ حتی درندگان زمین و پرندگان شکاری آسمان در پی رضایت آنها خواهند بود و همه چیز حتی این نقطة زمین برنقطه دیگر آن اظهار فخر و غرور می کند و می گوید: امروز مردی از یاران قائم برمن قدم نهاد و عبورکرد.
6 . مقابله با آلاینده‌ها و رعایت حریم‌های خصوصی و عمومی در حیات مدنی
این موارد نه تنها به عنوان مصادیق دقیقی از حفظ حقوق محیط زیست صورت می گیرد، بلکه حتی اگر آلایندگی محیط زیست منحصر به اشراف بر یک منزل یا ریزش آب از ناودان‌های منازل به محیط عمومی باشد و یا این که مسجد مشرف به خانه‌های مردم گردد و یا حتی بخشی از یک بنا در راه‌های عمومی ساخته شده باشد، با برخورد حکومت مواجه شده و این مورد ولو با تخریب مسجد، برطرف می گردد. در این مورد در کتاب ارشاد، ابوبصیر در حدیثی طولانی از امام صادق(ع) روایت نموده که می فرماید:
هنگامی که قائم ما قیام کند، چهار مسجد را در کوفه منهدم می کند و هیچ مسجد مشرفی را نمی گذارد جز این که کنگره و اشراف آن را خراب می کند و به حال ساده و بدون اشراف می گذارد. شاهراه‌ها را توسعه می دهد، هر گوشه‌ایاز خانه‌ها را که واقع در راه عمومی است اصلاح می کند، و ناودان‌ها را که مشرف به راه مردم است بر می دارد. هر بدعتی رابرطرف می سازد و هر سنتی را باقی می گذارد....
7 . استفاده از راه کارها و فن آوری‌های جدید درمحیط زیست
نکتة قابل ذکر در این جا آن است که در عصر ظهور رشد و ترقی علوم و فنون به اوج خود رسیده و دانش بنا به روایات از دو حرف به بیست و هفت حرف خواهد رسید؛ ضمن این که با شکوفایی و کمال عقلانیت بشری و افزایش فهم و درک جامعه انسانی به عنوان یکی از مواهب خداداد عصر ظهور مواجه هستیم. پر واضح است در چنین وضعیت بالنده و سرشار از فن آوری‌های نوین، هزاران ابزار جدید علمی برای مقابله با آلاینده‌های صنعتی در دست رس بشر قرارخواهد گرفت و جهان از وجود تمامی آنها رهایی خواهد یافت. هم چنین در آن عصر، با تعالی جامعه و افراد انسانی، بشر به عنوان اصلی ترین آلایندة محیط زیست، از ارتکاب این گونه اعمال عاقلانه و برمبنای اعتقاد عملی به دیانت خویش، پرهیز خواهد کرد.
8 . گسترش حفظ محیط زیست به فضاهای ماورای زمینی
برخی از خبرگان مباحث مهدویت معاصر بر این باورندکه طبق روایات متعدد، کرات زیادی در آسمانها وجود دارد که آباد و دارای جوامعی از مخلوقات اند که غیر از نوع انسان، فرشته و جن هستند. علامة مجلسی مجموعه‌ایاز این روایات را در بحار الانوار گرد آورده است؛ به اعتقاد استاد علی کورانی، و عده‌ایدیگر، شماری از آیات قرآن نیز بر این معنا دلالت دارد از آجمله آیة شریفة:
ای جنیان ای انسان‌ها! اگر می توانید به اعماق آسمانها و زمین راه پیدا کنید، پس اقدام کنید ولی موفق به این نفوذ و سفر نمی شوید مگر به تسلط و فرمان روایی.
کورانی در ادامة این آیه می نویسد : یعنی به زودی زندگی روی زمین در زمان حضرت مهدی علیه السلام وارد مرحلة جدیدی می شود که به طور کلی با گذشته‌ها تفاوت دارد. البته منظور ایشان آن است که بشر در عصر ظهور با فتح سایر کرات مسکون و معمور توسط حضرت مهدی علیه السلام و حکومت وی مواجه خواهد گشت.
آن چه از این مبحث به دست می آید این است که در آن عصر نورانی، هم محیط زیست و هم صیانت و حفاظت از آن، ابعاد بسیار گسترده تری نسبت به جهان فعلی یافته و قلمرو آن به همه کرات تحت سیطره حکومت حضرت کشانیده خواهدشد.
9. تعالی معنوی محیط زیست و همراهی آن با حیات طیبة مهدوی
بیان شد که حتی حیوانات وحشی در دولت مهدوی، تعالی پیشه کرده و با کنارگذاشتن توحش، رام گشته و تکامل می یابند و درندگی را کاملا کنار می گذارند، جالب این که در برخی روایات، حیوانات عادی هم، کار ویژه‌های مخرب خود را کنار می نهند تا جایی که حیوانی مانند موش، به تعبیر ابن عباس، دیگر انبانی را پاره نمی کند، اما این تکامل خواهی تنها به حیوانات ونباتات محدود نمی شود بلکه جمادات نیز می خواهند به این حیات طیبه وارد شده و به نهضت جهانی امام عصر علیه السلام مساعدت نموده و آن را همراهی کنند. در این مورد به واسطة ابوبصیر، از امام صادق(ع) منقول است که ایشان فرمودند:
.. وقتی با ارادة خدا، قائم قیام نماید و چون حضرت ظهور نماید، کافران و مشرکان از قیام و ظهور وی ناراضی و نگرانند؛ زیرا اگر کافر و یا مشرکی در پشت صخره ای نهان شود، آن صخره به صدا درآید و گوید: ای مسلمان، در پناه من کافر و یا مشرکی مخفی شده است او را به قتل برسان، وی اقدام کرده و او را به هلاکت می رساند.
10. عاری بودن نبردها و قیام مهدوی از تخریب‌های زیست محیطی
تمامی روایات پیرامون قیام حضرت مهدی علیه السلام بر این مطلب تصریح دارند که در دورة ظهور امام علیه السلام ، یاران وی به مجازات و قتل و نابودی ستم گران اقدام خواهند نمود و همانند عمل جراحی لازمی، جامعه اسلامی و سایرجوامع جهانی را از لوث وجود سرکشان و ستم پیشگان پاک سازی می نمایند؛ زیرا بدون این اقدامات، هرگز بساط ظلم زورمداران برچیده نشده و عدالت، حاکمیت پیدا نمی کند و اگر امام با سیاست ِ ملایمت و گذشت با آنها رفتار نماید، هرگز ترفندها و توطئه‌های جدید مستکبران و افساد کنندگان در زمین از بین نخواهد رفت. حضرت در عصر قیام، بنا به روایات؛ توبه ظاهری هیچ مجرم و جنایت کاری را نمی پذیرد و همان طور که پیامبر اکرم(ص) در براندازی نظام جاهلی، جهاد پیشه کرد و با کافران به قتال و کارزار پرداخت، قیام مهدوی نیز علاوه بر تأسی به سیرة پیامبر (ص)در این زمینه، حتی سخت گیری بر ستم گران را جایگزین رأفت نبوی می نماید.
از امام باقر(ع) روایت شده‌است که فرمود :
اما شباهت داشتن مهدی به جد گرامیش رسول خدا(ص)؛ قیام وظهور او با شمشیر و کشتن دشمنان خدا و رسول او و ستم گران و طاغوت‌ها است وی به وسیلة شمشیرو ایجاد ترس در دل دشمنان پیروز می گردد و لشکریان او شکست نمی خورند.
اما متاسفانه برخی از دشمنان و یا حتی دوستان نا آگاه در میزانِ اعمال خشونت و کشتار حکومت مهدوی، چنان راه غلو پیشه کرده اند که با قاطعاته می گویند: حضرت مهدی علیه السلام در تقابل با دشمنان خویش به جنگ هسته‌ایخواهد پرداخت و آنها را با این سلاح مهیب به ورطه نابودی خواهد کشانید!! نگارنده معتقد است نه تنها در عصر ظهور نیازی به سلاح هسته‌اینیست، بلکه نبرد حکومت مهدوی و یاران آن حضرت با دشمنان، فاقد تبعات تخریب زیست محیطی و ایجاد فجایع محیط زیستی، مشابه آن چه که امروز اتفاق می افتد، خواهد بود. برخی از ادلة این مدعا چنین است:
الف ) بنابه برخی ارزیابیها، در اثر یک جنگ هسته‌ایمعمولی در جهان امروز، دست کم5/1 میلیارد انسان کشته خواهد شد، ابرهای هسته‌ایایجاد شده در اثر انفجار اولیه، منجر به ظهور زمستانی طولانی مدت با کاهش دمای حدود پنجاه درجه زیر صفر می گردد و زمین مدت‌ها از نور خورشید محروم و گیاهان در این مدت از رویش بازخواهند ایستاد و شاید بسیاری از آنها و از جمله حیوانات نابود گردند. حال این سؤال قابل طرح است که بنابه روایت‌های قبلی، چگونه ممکن است قیامی باعث رضایت وخشنودی همة ساکنان سماوی و ارضی گردد و در عین حال هم آنها وهم محیط زیست را به بدترین شکل نابود کند؟! ضمن آن که اثرات و تشعشعات چنین جنگی، دیرپا و ده‌ها سال دارای اثرات مرگ بار خواهد بود و این نیز با ماهیت حیات طیبهی آرمانی مهدوی منافات دارد. مگر نه این که در روایات آمده‌است که حکومت مهدوی، حکومتی است که حتی خفته‌ایرا بی جهت بیدار نمی کند، پس چگونه ممکن است در قیام امام، سلاح‌هایی این چنین مخرب به کار گرفته شود؟ آن هم در دوره‌ایکه عصر امنیت فراگیر در انحای عالم، و سرشاری جهان از نعمت امنیت است.
ب) با توجه به روایات پیش گفته، مبنی بر افزایش فهم بشری و گسترش دانش بشری از دو حرف به7 2 حرف در عصر ظهور، بدیهی است امام علیه السلام می تواند با ابزارهای نوین، تقابلی که مبتنی بر فناوری‌های جدیدی باشند؛ هم به مبارزه با سلاح‌های مخرب ستم کاران عالم بپردازد و هم اینکه تأثیر این سلاحها را خنثی ساخته و آنها را در واقع بی اثر و خلع سلاح نماید؛ لذا امام علیه السلام می تواند با استفاده از علم زمانة خویش، شمشیر را که به عنوان سلاح نمادین حضرت در روایات آمده، به سلاحها و ابزارهای متعارف و کار آمد روز متحول سازد؛ ابزارهایی که در عین تأثیر گذاری فاقد آلایندگی و تخریب زیست محیطی باشند.
ج) بنا به روایات، قتال حضرت مهدی علیه السلام همانند کشتارهای بی هدف امروزی نیست و حضرت با استفاده از علم لُدنی خویش تنها کسانی را که به هیچ وجه اصلاح پذیر نیستند هلاک می سازد و بقیه بدکاران قابل اصلاح را به حال خود رها می کند تا توبه کنند و اصلاح شوند؛ همان طوری که در روایات، نعمات عصر ظهور، هم برای نیکوکاران و هم بدکاران ملحوظ گشته‌است.
ازسوی دیگر، طبق روایت، انهدام بخش قابل توجهی از جامعة بشری توسط حکومت مهدوی صورت نمی گیرد، لذا نمی توان آن را محصول عملیات نظامی و تخریبی حضرت دانست، بلکه قبل از ظهور این اتفاق به دست خود انسان‌ها در اثر منازعات جوامع انسانی حاصل می گردد و بدین ترتیب در همه گیتی فریاد منجی و موعود خواهی بلند گشته و نجات خود را از خداوند و فرستادة وی طلب می نمایند؛ لذا این گونه فجایع انسانی و زیست محیطی محصول دورة قبل از ظهور است. امام صادق(ع) در این مورد می فرماید:
قبل از ظهور قائم دو نوع مرگ و مردن گریبان مردم را می گیرد: یکی مرگ سرخ و دیگری مرگ سفید، مرگ سرخ با شمشیر است و مرگ سفید طاعون و از هر هفت نفر، پنج نفر از بین می روند و دو نفر باقی می مانند.
امام علی(ع) هم فرموده اند:
لاتخرج المهدی حتی یقتل ثلث و یموت ثلث و یبقی ثلث؛
حضرت مهدی علیه السلام خروج نمی کند تا این که قبل از او ثلث مردم کشته می شوند و ثلث دیگر می میرند و ثلثی باقی می مانند.
د) طبق روایات فراوان، قیام مهدوی با رعب و نصرت الهی و با کمک فرشتگان وحتی جبرئیل و میکائیل همراه است. بنابراین، حضرت مهدی علیه السلام نیازی به توسل به سلاح‌های مخربی مانند سلاح هسته‌اینخواهند داشت و در صورت تمسک ایشان به سلاح‌های نوین، بدیهی است چنین اقدام تقابلی، مستظهر به نصرت الهی و مؤید به مساعدت فرشتگان، و فاقد هرگونه تخریب زیست محیطی و یا فجایع انسانی باشد و چنین تفکری از اساس، محال و حتی تناقض نما (پارادوکسیکال) است. برخی از روایاتی که حاکی از نصرت الهی در حکومت وقیام مهدوی اند به شرح زیراست: پیامبر(ص) فرموده: قائم در کنف حمایت جبرئیل و میکائیل می باشد.
شیخ مفید در کتاب ارشاد از ابوبکر حضرمی روایت نموده که امام محمد باقر(ع) فرمود:
گویا قائم را در بلندی کوفه (شهر نجف) می بینم که با پنج هزار فرشته در حالی که جبرئیل از سمت راست و میکائیل از سمت چپ و مؤمنان پیش روی او قراردارند به آن جا آمده‌است و لشکرهای خود را در شهر پراکنده می سازد.
هم چنین از امام صادق(ع) نقل شده که فرموده اند:
... خداوند صاحب الامر را با سه لشکر از فرشتگان و مؤمنان و رعبی (که در دل پادشاهان و گردن کشان می اندازد ) تأیید می کند.
پیامبر نیز در فرازی طولانی در شرح ویژگی‌های حضرت مهدی علیه السلام وقیام وی فرموده اند:
او دین خدا را بر همة ادیان غالب گرداند و با نصرت خدا و فرشتگان تأیید شود، پس زمین را پر از عدل و داد کند؛ چنان که پر از جور و ستم شده بود.
با این توضیحات کاملا مبرهن است که قیام الهی حضرت مهدی علیه السلام که معطوف به حیات طیبه قرآنی و عاری از هرگونه آلودگی و تلوث و آلایندگی است. برخلاف این توهم، چشمه جوشان طهارت، صلح، صفا، پاکی و صمیمیت در سپهر حیات انسانی، جانوری و نباتی و حتی عرصه‌های فرا زمینی خواهد بود.
استنتاج
در نوشتار حاضر، در جهت تبیین وضعیت حقوق محیط زیست در آموزه و حیات طیبة مهدوی، ابتدا به وضعیت حقوق مزبور و اهمیت محیط زیست و شرایط بحرانی آن در جهان امروز اشاره گردید و سپس با هدف تشریح هر چه بیشتر موضوع حاضر در حکومت جهانی موعود، به طور اجمال، این مسأله در سیرة نبوی و سایر معصومان: مورد بررسی واقع شد. نتیجه این بررسی نشان داد که توجه ویژه حکومت مهدوی به موضوع محیط زیست و ارتقای تعالی بخشی به آن، به شکل کاملاً نمایان، ریشه و تفکر اسلامی و سنت ناب نبوی و علوی دارد. آن گاه به طور اخص، مبحث حاضر در آموزة مهدوی ژرف نگری گردید واین نتیجه به دست آمد که در عصر ظهور، حقوق محیط مذکور به نحوکمال رعایت شده و حتی موجودات و محیط زیست آنها در گستره‌هایی به وسعت جهان هستی دچار ارتقا و تکامل در حیات مادی و معنوی گشته و ضمن همراهی رضایت مندانه، و شاید مبتنی بر شعور، به نهایت تحقق استعدادها و قابلیتهای بالقوه خویش خواهند رسید و عالم هستی از هرگونه تلوث، آلودگی و آلایندگی مادی و معنوی، تطهیر و پاک خواهد شد و با اشراق الهی، منور و مشعشع می گردد و با نابودی شیطان و کلیه وساوس شیطانی، تسبیح و حمد الهی کلیه موجودات و حتی جمادات بیش از پیش با انسان متعالی این عصر نو پدید و سعید، هم نواتر خواهند شد. در خاتمه برخی از ویژگی‌های زیست محیطی دوران طیبة مهدوی به نحو اجمالی یادآور می گردد:
1. تطهیر و نورانیت زمین؛
2. رضایت و سرور موجودات و محیط زیست؛
3. امنیت، صلح و دوستی در سپهر انسانی، حیوانی و گیاهی؛
4. فعلیت یابی کلیه قابلیتهای محیط زیست در عالی ترین حد؛
5. عمران، آبادانی و توسعة موزون محیط زیست؛
(ص). مقابله با آلاینده‌ها و رعایت حریم‌های خصوصی و عمومی درحیات مدنی؛
(ع). استفاده از راه کارها و فن آوری‌های جدید در حفظ محیط زیست؛
8. گسترش حفظ محیط زیست به فضاهای ماورای زمینی؛
9. تعالی معنوی محیط زیست و همراهی آن با حیات طیبة مهدوی؛
10. عاری بودن نبردها و قیام مهدوی از تخریب‌های زیست محیطی.
بنابراین محیط زیست و موجودات هستی با این تحول و استحاله ایجابی، به اصل و وضع اصلی و طبیعی و الهی خود باز خواهند گردید و بنا به تعریف عدل (قرارگرفتن هر چیز در جای خود و استیفای اهلیت‌ها و استحقاق‌ها) عدالت د رمورد آنها اجراشده و به نهایت اهلیت و سزاواری و تحقق استعدادها و قابلیتهای مکنون خویش دست خواهند یافت. 102/120/د