به گزارش سرویس فرهنگ و هنر پایگاه تحلیلی و خبری وسائل، از آن جایی که در سال‌های اخیر رسانه نقش محوری در زندگی مردم پیدا کرده و بخش عظیمی از آگاهی‌های عمومی و دریافت‌های اطلاعاتی به وسیله رسانه صورت می‌گیرد به مراتب تآثیر گذاری این عنصر در زندگی بشر نقش بنیادی پیدا کرده است و از همان ابتدا به دلیل نقش رسانه در شکل‌گیری الگوهای ذهنی تفکر، باید به این نکته توجه شود که رسانه در مقابله با فرهنگ‌های مختلف نقشی دوسویه داشته و مانند یک شمشیر دو لبه عمل کرده است و بر این اساس به شدت حوزه فرهنگ را تحت تأثیر قرار داده و به تبع فرهنگ حتی رسانه تا جایی پیش رفته که در حوزه دین، و اختیارات حکومتی دخالت کرده و موجب تحدید یا افزایش اختیارات حاکمان بر زندگی مردم شده است.
همچنین از آن جایی که برد اطلاعاتی رسانه؛ فرا قاره ای و فراملیتی است توانسته تمدن‌های مختلف در شرق و غرب عالم را تحت تأثیر قرار دهد بر همین اساس در سال‌های اخیر در کشور نظریه‌های در مورد رابطه دین و رسانه، رابطه دین و هنر و همچنین مسایلی از قبیل فقه حکومتی و تأثیر متقابل آن بر رسانه و بالعکس رسانه بر آن مطرح شده که در رابطه با همین موضوعات مدتی را با عبدالله متقی زاده، عضو هیأت علمی گروه فرهنگ و ارتباطات اسلامی دانشکده صدا و سیمای قم به گفت و گو نشسته‌ایم که نظر ایشان را در این مورد به اطلاع مخاطبان می رسانیم
وسائل ـ در ابتدا در مورد اهمیت فرهنگ و وضعیت آن در جامعه کنونی و ارتباط آن با رسانه قدری توضیح بفرمایید؟
عرصه فرهنگ یکی از عرصه های بسیار مهم بر زمین مانده است که رهبر معظم انقلاب بر انجام کارهای حیاتی در این عرصه تأکید زیادی دارند، ایشان در این زمینه می‌فرمایند:« اگر انسان از جان هم برای فرهنگ مایه بگذارد باز کم گذاشته است».
با وجود اینکه در سال‌های اخیر در کشور مباحثی مانند ناتوی فرهنگی و شبیخون فرهنگی مطرح شده است باز هم در این عرصه فعالیت مؤثری صورت نگرفته که همین موضوع موجب شده که در حال حاضر گرایش جوانان به عناصر فرهنگی بیگانه افزایش یابد و توجه به این نکته ضروری است که این امر زینبده یک کشور مسلمان با غنای فرهنگ چند هزار ساله نخواهد بود.
البته توجه به این موضوع ضروری است که بیان این نکته به معنای استفاده نکردن از ارزش ها و عناصر مثبت سایر فرهنگ نبوده بلکه باید عناصر مثبت سایر فرهنگ را گرفت و با بومی سازی آن، از این عناصر به عنوان پله هایی برای پیشرفت و ترقی کشور استفاده کرد.
متأسفانه ما خود را برای جذب فرهنگی آماده نکرده‌ایم به همین علت به جای جذب عناصر مثبت از فرهنگ جهانی، عناصر منفی آن را جذب می کنیم، ما در عصر ارتباطات هستیم و امروزه به حدی ابزار و وسایل اطلاع رسانی زیاد شده است که فرصت تفکر از مخاطب سلب می‌شود.
در چنین وضعیتی بشر در موقعیتی قرار دارد که از هر طرف در معرض هجمه بمباران اطلاعاتی قرار گرفته و تنها کاری که می‌تواند در مقابله با این هجمه ها انجام دهد این است که خود را در یک نقطه پنهان کند تا کمتر در معرض خطر باشد.
نتیجه این وضع سردرگمی بشر امروزی است که این موضوع ناشی از عدم درک شرایط موجود بوده و اگر این شرایط به خوبی درک می شد انسان امروزی کمتر در معرض خسارت قرار می‌گرفت و به همین علت رهبر معظم انقلاب بر درک شرایط فرهنگی موجود تأکید زیادی دارند.
در مقابل هجمه اطلاعاتی دشمن ما دارای یک هویت دینی هستیم که این هویت دینی یک هویت جامع بوده و شامل اخلاق، عرفان، فقه، مقرارت و عقاید و اندیشه و بینش می شود، اگر ما بتوانیم بر اساس این هویت؛ بینش مردم را اصلاح کنیم گرایش،اخلاقیات، کنش و رفتار مردم هم به تبع اصلاح خواهد شد و توجه به این نکته مهم است که دین برای این مسائل برنامه دارد و دین در این زمینه برنامه سازی کرده، فقه پاسخگوی هنجارهای حاکم بر رفتارها بوده و اخلاق؛ محور رفتارها را مشخص کرده است.
جامعه ما یک جامعه دینی است و مردم تقید به ارزش‌ها را دوست دارند اما از آن جایی که در معرض یک هجمه اطلاعاتی و فرهنگی شدید هستند عواملی بیرونی به مردم اجازه نمی‌دهد که دین داری خود را بروز داده و برای دفاع از دین آماده شوند.
هجمه فرهنگی مانند یک سیل است که از مراکز مختلف با هدف یکپارچه سازی فرهنگ‌ها صادر می شود و هدف آن از بین بردن فرهنگ‌های مستقل بوده و می‌خواهد در برابر فرهنگ جهانی، همه فرهنگ‌های مستقل را به خرده فرهنگ تبدیل کند و قانون سنت الهی هم این است که اگر علت آمد معلول هم می‌آید؛ بنابراین اگر در برابر فرهنگ مهاجم جهانی آماده نباشیم این سیل و تهاجم فرهنگی به ناگزیر ما راهم با خود همراه خواهد کرد.
واقعیت این است که چه بخواهیم و چه نخواهیم تهاجم فرهنگی کار خود را انجام خواهد داد، بر همین اساس اگر می‌خواهیم دین، فرهنگ و هویت خود را حفظ کنیم باید برنامه‌ریزی داشته باشیم و با برنامه‌ریزی با این تهاجم همه جانبه روبه رو شویم.
وسائل ـ در صورت امکان راهکارهای مقابله با هجمه تبلیغاتی و فرهنگی رسانه ای دشمن را توضیح دهید؟
برای برنامه‌ریزی در ابتدا باید وضعیت موجود را شناخته، بدانیم و بفهمیم که خطر چیست و چه خطری ما را تهدید می‌کند، برای نمونه در مبحث سبک زندگی باید به شیوه برنامه‌ریزی شده عمل شود زیرا اگر نتوانیم درست برنامه‌ریزی کنیم تهاجم فرهنگی سبک زندگی را عوض کرده و با عوض شدن سبک زندگی، دین در جامعه از بین می‌رود؛ زیرا سبک زندگی؛ اندیشه و عقیده و بینش را تغییر می‌دهد و زمانی که بینش عوض شود رفتار هم تغییر کرده و دین در جامعه جایگاه خود را از دست می دهد.
متأسفانه در حال حاضر دشمن به دنبال مدیریت ذهن و اندیشه است و همانطور که یکی از اندیشمندان بزرگ ارتباطات گفته است « اگر نمی‌توانیم به مردم بگوییم چگونه فکر کنند ولی می‌توانیم بگوییم که درباره چه فکر کنند» و در حال حاضر هم دشمن در قالب تهاجم فرهنگی به مردم تلقین می‌کند که « درباره چه چیزی فکر کنند».
برجسته سازی یکی از تکنیک های مهم مدیریت اذهان و تغییر فرهنگ‌ها است
وسائل ـ تاکنیک های رسانه دشمن را برای اثر گذاری بر فرهنگ‌های مختلف و مردم تشریح کیند؟
در حال حاضر دشمن برای اینکه بتوانند اذهان عمومی را مدیریت کند به برجسته سازی و تیتر سازی روی آورده و زمانی که می‌خواهد مردم به یک موضوع فکر کنند آن موضوع را برجسته سازی و تیتر سازی می‌کند و با این کار مخاطب به همان سمتی که آن‌ها می‌خواهند حرکت می کند و به مرور زمان آنچه مورد نظر آن رسانه و قدرت است اتفاق می افتد.
از دست رفتن پشتوانه‌های اعتقادی ناشی از عرفی سازی و تصویر سازی رسانه در اذهان عمومی است
برای مثال مردم حساسیت خاصی نسبت به مسائل قدسی دارند که اگر رسانه ها آمدند و این حساسیت را عرفی کردند کم کم این حساسیت نسبت به مسائل قدسی از بین می‌رود و متأسفانه در رسانه ملی ما این اتفاق افتاده است که «فیلم پنج کیلومتر تا بهشت» همین کار را انجام داده است و از آن جایی که پشتوانه اخلاق در جامعه بهشت و جهنم و معاد محوری است و به این وسیله تبشیر و تنذیر صورت می‌گیرد؛ بنابراین اگر رسانه حالت برزخ و یهشت را از حالت جدی و اخلاقی گرفته و عرف کرد دیگر برای مردم این موضوع جذبه‌ای ندارد که بخواهد پشتوانه اخلاقی باشد و در نتیجه این کار موجب بی اعتقاد مردم شده و با یک سکولاریسم نرم، مقدس ترین اعتقادات را از انسان گرفته و حتی خدا را به انسان تبدیل می‌کند مانند فیلم « مسیر سبز» که همه چیز را عرفی می‌کند و در این فیلم حتی خدا در قالب انسان یک حالت عرفی پیدا کرده و از حالت تقدس خارج می شود.
یهود صهیونیست با ساخت فیلم در مورد پیامبران بنی اسرائیل ماهیت الگو بودن این پیامبران را نابود کرده و یهود قصد داشت همچنین کاری را در مورد متون و منابع شیعه انجام دهد که خوشبختانه با پویایی فقه شیعه موفق به انجام این کار نشد.
بدون توجه به ماهیت رسانه و عملکرد های آن بر ذهن انسان و عدم برنامه‌ریزی در این زمینه، در جامعه از دین چیزی باقی نخواهد ماند همانطور که در احادیث آمده که در آخر الزمان از دین چیزی به جز کتاب در میان مردم باقی نمی‌ماند و توجه به این نکته لازم است که با موج فرهنگی، قبله و دین مردم تغییر کرده و عوض می شود.
در حال حاضر دغدغه های بشر در مورد امکانات، مسایل مادی، امنیت و اقتصاد کمتر شده ولی مصیبت های بشر افزایش یافته است به گونه‌ای که بشر با آگاهی تمام به سمت از دست دادن هویت فرهنگی خود پیش می رود...../968/403/ص
ادامه دارد