به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حضرت آیت الله حسین نوری همدانی، از مراجع تقلید، صبح یکشنبه 27 دی در چهل و هشتمین جلسه درس خارج ولایت فقیه (کتاب البیع) در مسجد اعظم قم، در ادامه بحث شواهد تاریخی دال بر انحطاط جامعه اسلامی پس از پیامبر خدا (ص)، یکی از این شواهد را بدل سازی دانست و گفت: طواغیت و حاکمان ستمکار در طول تاریخ، برای انحراف جامعه اسلامی از خط اصیل هدایت، سیاست مشابهت سازی در برابر ائمه و علمای راستین را اجرا کرده اند.
وی افزود: گاه افرادی از روی بد فهمی یا کج فهمی و یا مغرضانه و عامدانه بدلی بجای امر واقعی قرار می دهند.
وی ایجاد این بدل ها را به جای معارف و اعلام دین توصیف و خاطر نشان کرد: این افراد بد فهم یا مغرض، مردم را به آن بدل های ساختگی دعوت می کنند و مردم نیز به آن بدل توجه می کنند و گمراه می شوند.
وی با اشاره به سیاست حاکمان و خلفای ناحق بیان داشت: این خلفا، در تربیت قضات، محدثان، مفسران و مفتی ها تلاش می کردند و حتی ادیان دروغین و مذاهب ساختگی مانند بهائیت، شیخیه و امثال آن را می ساختند و در مقابل اهل بیت علیهم السلام، علمای راستین و امر واقعی قرار می دادند.
وی به سفارش اسلام در برابر بدل سازی ها اشاره کرد و یادآور شد: در مقابل اسلام می خواهد مردم آن قدر متعقل، متفکر، بیدار، هوشیار، بصیر و متفقه در دین باشند تا فریب این بدل ها را نخورند و به دنبال آنها نروند.
اهم مباحث حضرت آیت الله نوری همدانی در این جلسه بدین شرح است:
خلاصه مباحث گذشته:
بحث درباره شواهد تاریخی انحراف جامعه اسلامی پس از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بود. چند مورد را شمردیم؛ مواردی مانند: حادثه عاشورا، قیام های مورد تایید ائمه برای ایستادگی در برابر ستم، بدل سازی دستگاه خلافت در برابر ائمه و سخت گیری بر پیروان اهل بیت علیهم السلام.
سیاست مشابهت سازی برای اغفال مردم
بخشی از بحث دیروزمان در مورد مسئله بدل سازی بود. گاهی افرادی یا از روی بد فهمی و یا کج فهمی و یا مغرضانه و عامدانه بدلی بجای امر واقعی قرار می دهند و بجای معارف دین و بجای کسانی که از اعلام دین هستند بدلی می سازند و مردم را به گرایش به آن بدل دعوت می سازند و مردم نیز به آن بدل توجه می کنند و گمراه می شود. خلفا و قضاه و محدثین و مفسرین و مفتی ها تربیت می کردند و حتی ادیان و مذاهب مختلف مثل بهائیه و شیخیه و امثال ذلک می سازند و در مقابل اهل بیت علیهم السلام و امر واقعی قرار می دهند.
اما در مقابل اسلام می خواهد مردم آنقدر متعقل و متفکر و بیدار و هوشیار و بصیر و متفقه در دین باشند تا گول این بدل ها را نخورند و به دنبال آنها نروند.
آیت الله طباطبائی صاحب تفسیر المیزان اعلی الله مقامه می فرماید بیش از 300 آیه در قران داریم که مردم را به نظر و تفکر و تعقل و از این قبیل تعبیرات دعوت می کند. چون در جنگ نرم جز بصیرت و هوشیاری و بیداری و تعقل و نظر و تفکر و تفقه در دین چیزی به درد نمی خورد و همین ها باعث شناخت بدل ها می شوند.
نمونه اول. محمد بن مسلم زهری، فقیه بدلی امویان در برابر اهل بیت
در کتاب تحف العقول نقل شده که امام سجاد علیه السلام نامه ای به محمد بن مسلم زهری نوشته است،.در کتب رجال نقل شده که او یک فقیه بزرگی بوده اما به بنی امیه گرایش داشته؛ لذا در دستگاه آنها کار می کرده و برای آنها فتوی می داده و راه را برای آنها هموار می کرده استت. امام چهارم شیعیان در بخشی از نامه به او می نویسند: "جعلوک قطبا أداروا بک رحى مظالمهم وجسرا یعبرون علیک إلى بلایاهم وسلما إلى ضلالتهم، داعیا إلى غیهم، سالکا سبیلهم، یدخلون بک الشک على"[1].
این نمونه ای از بدل سازی بود که فقیهی را در مقابل اهل بیت علیهم السلام قرار داده بودند.
نمونه دوم. خلافت یزید در برابر امامت امام حسین
ابو العلاء معری که یکی از دانشمندان بزرگ و هم عصر سید مرتضی بوده شعری دارد:
أری الایام تفعل کل نکر
و ما انا فی العجائب مستزید
الیس قریشکم قتلت حسینا
و کان علی خلافتکم یزید
این نیز یک نمونه ای از کنار زدن اهل بیت علیهم السلام می باشد.
کلام علامه طباطبایی درباره انحطاط مسلمانان در اثر پیروی از کفر
آیت الله طباطبائی اعلی الله مقامه در تفسیر آیات 52 تا 55 از سوره مائده مطالبی را بیان فرموده که با بحث ما مرتبط می باشد، ایشان در ضمن تفسیر این آیات علت انحطاط و ضعف مسلمانان از اهداف عالیه قرانی و اسلامی بعد از رحلت پیغمبر را بیان می کند و در آخر نیز دو روایت نقل می کند که در یکی از آن دو خود پیغمبر صلی الله علیه و آله در حجة الوداع فرمودند انحطاطی بوجود خواهد آمد و خلاصه ایشان می فرماید بوجود آمدن این انحطاط بخاطر پیروی از استکبار و ظالمین و شیاطین بوده و وقتی امام عصر علیه السلام بیاید معارف دینی به حالت اولی که قران ترسیم کرده برخواهد گشت.
ایشان بحث را اینطور آغاز کرده:﴿یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَ النَّصاری أَوْلِیاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمینَ﴾[2]، ای کسانی که ایمان آورده اید، یهود و نصارا را یاوران و دوستان خود مگیرید، آنها دوستان و یاوران یکدیگرند، و هر کس از شما آنها را دوست و یاور خود گیرد از آنها خواهد بود ( و ستمکار است و ) بی تردید خداوند گروه ستمکاران را هدایت نمی کند.
در لغت ذکر شده " ولی یلی" یعنی اینکه دو چیز با هم ارتباط شدیدی داشته باشند، آیا اینکه خداوند که فرموده یهود و نصاری را به عنوان ولی اتخاذ نکنید؛ ولای محبت مراد است یا ولای نصرت یا ولای سلطه گری آنها و سلطه پذیری شما مراد است؟ که ظاهرا هر سه مراد می باشد، ایشان می فرمایند وقتی که پیغمبر در مدینه بودند خیلی صحبت یهو و نصاری مطرح نبود و اگر هم حرفی زده می شد به آنها اهل کتاب گفته می شد اما وقتی حضرت به مدینه آمدند و قدرتی پیدا کردند و حکومتی ترتیب داند و موقعیتی پیداکردند با یهود و نصاری ارتباط پیدا کردند لذا بیشتر آیاتی که در مورد یهود و نصاری می باشد در مدینه نازل شده است.
در آیه بعد اینطور آمده:﴿فَتَرَی الَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ یُسارِعُونَ فیهِمْ یَقُولُونَ نَخْشی أَنْ تُصیبَنا دائِرَةٌ فَعَسَی اللَّهُ أَنْ یَأْتِیَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِنْ عِنْدِهِ فَیُصْبِحُوا عَلی ما أَسَرُّوا فی أَنْفُسِهِمْ نادِمینَ﴾[3]، پس کسانی را که در دل هایشان بیماری ( نفاق ) است می بینی که در ( دوستی ) آنها شتاب می ورزند، می گویند: بیم داریم که حادثه بدی به ما برسد ( دولت اسلامی سقوط کند و آنها بر ما مسلط شوند ) امید است که خداوند فتحی ( برای مسلمین ) یا کاری از جانب خود (هلاک کردن کافران به نحوی دیگر ) پیش آورد تا آنها بر آنچه در دل هایشان پنهان می دارند پشیمان گردند.
در ادامه آیات اینطور ذکر شده:﴿ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرینَ یُجاهِدُونَ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ﴾[4]، ای کسانی که ایمان آورده اید، هر کس از شما از دین خود برگردد ( زیانی به خدا نمی زند ) خداوند به زودی گروهی را خواهد آورد که آنها را دوست دارد و آنها نیز او را دوست دارند، در برابر مؤمنان رام و خاضعند و در برابر کافران مقتدر و پیروز، در راه خدا جهاد می کنند و از سرزنش هیچ ملامتگری نمی هراسند. این (ایمان و محبت و شهامت ) فضل خداوند است که به هر کس بخواهد می دهد و خداوند ( از نظر وجود و توان و رحمت ) گسترده است و داناست.
در مورد این آیه چند نوع تفسیر بوجود آمده است. نوعاً مفسرین اهل سنت در اینجا گفته اند عده ای بعد از پیغمبر خدا و در زمان ابوبکر مرتد شدند اما ابوبکر لشگری درست کرد و آنها را از بین برد.
خلاصه فضیلت بزرگی برای ابوبکر ذکر کرده اند و این آیه را دلیل بر حقانیت او گرفته اند! و در ضمن شیعه را کوبیده اند و گفته اند که طبق این آیه ابوبکر بعد از پیغمبر امام و خلیفه و رهبر بوده و این کارها تحت نظر او انجام شده است.
اما در تفاسیر ما و همچنین المیزان ذکر شده که این آیه مربوط به آینده است چون گفته شده کسانی بوجود خواهند آمد، آیت الله طباطبائی می فرماید این آیه مربوط به امام زمان علیه السلام و یارانش می باشد یعنی افول و ضعف و انحطاطی که در نتیجه پیروی از کفر و سلطه پذیری و کلاً دوری از اهداف عالیه قرانی بوجود آمده ادامه خواهد داشت تا اینکه امام عصر علیه السلام ظهور کند.202/122/ق
پاورقی:
[1] تحف العقول، ابن شعبه الحرانی، ص275.
[2] مائده/سوره5، آیه51.
[3] مائده/سوره5، آیه52.
[4] مائده/سوره5، آیه54.