vasael.ir

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حجت الاسلام والمسلمین رفعتی، در درس خارج فقه رسانه که در موسسه فقهی ائمه اطهار علیهم السلام برگزار گردید، به بحث حرمت تاسیس رسانه های ضد دین پرداخت و تکمله ای به اولین دلیل حرمت تأسیس رسانه دینی داشت و در ادامه دلیل دوم حرمت تأسیس رسانه دینی را بیان کرد و گفت: لهو به چیزی گفته می شود که انسان را از خدا و یاد او غافل نماید و خوش گذرانی غیر مشروع برای انسان ایجاد نماید که فقها مصادیقی برای آن بیان نموده اند و ما با توجه به جمع بندی در این مصادیق می توانیم اولویت حرمت تأسیس رسانه ضد دینی را به دست آوریم، زیرا که برنامه های این شبکه های ضد دینی، افراد را به امور لهو و حرام تشویق می کند.

 نگاهی به مباحث جلسه گذشته

زمانی که شخص دوست داشته باشد که دیگران اشاعه فحشا نمایند گرفتار عذاب الیم می شوند به طریق اولی کسی که خودش اشاعه فحشا انجام می دهد گرفتار عذاب دردناک خواهد شد.

 (إِنَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ) سوره مبارکه نور آیه 19

این آیه می فرماید کسانی که دوست دارند اشاعه فحشاء شود برای آنان عذاب الیم است و حرمت از همین جمله فهمیده می شود.

گاهی نهی داریم که ظهور در حرمت دارد و گاهی نص بر حرمت داریم: (یحرمُ علیه الخمر)

آیه ای که داریم نص در حرمت است، زیرا وعده عذاب می دهد و اگر چیزی حرام نباشد که خدا وعده عذاب نمی دهد.

استدلال تمام می شود با این که وعده عذاب داده شده است

واژه الیم که به معنای دردناک است مؤید دیگری بر تمام بودن حرمت است.

بعضی از گناهان در عین کبیره بودن به خاطر این که در خفا انجام شده و حریم شکنی ندارد عذاب اخروی دارد ولی گناهانی که حرمت شکنی و در نهان صورت می گیرد در همین دنیا نیز مجازات و حد دارد.

در حقوق جزا اشاعه فحشا را جز مواردی قرار می دهندکه کیفر دنیوی دارد و البته اشکالی که قانون مجازات اسلامی دارد این است که اشاعه فحشا را تعریف نکرده است.

پس منظور از «فی الدنیا» این است که سنگینی گناه آن قدر زیاد است که علاوه بر عذاب اخروی مشمول عذاب و مجازات دنیوی نیز خواهد شد.

فراز آیه « فِی الَّذینَ آمَنُوا» متعلق به چیست؟

دو گونه متعلق را ذکر کرده اند:

1-    متعلق به «فاحشه» است؛ «فاحشه فی الذین آمنوا»، گناهی که توسط مومنین صورت گرفته است را پخش می کنند

2-    متعلق به «تشیع» است؛ «یحبون أن تشیع فی الذین آمنوا» اشاعه گناه در میان مومنین می دهند ولو این که کفار گناه را مرتکب شده باشند، به طور مثال به بهانه این که این گناه را کفار انجام داده اند در رسانه ای آن را به تصویر می کشانند.

چه این ظرف و یا جار و مجرور متعلق به هر یک باشد تفاوتی ندارد و در هر دو صورت گناهی که در بین مومنان پخش می شود آثار مخربی دارد و به همین خاطر خداوند به شدت از آن نهی می نماید و عذاب الیم را برای آن قرار داده است.

شخصی که عمل دشمنان دین نظیر شمر و یزید را قبول دارد همانند آنان در عذاب شریک می باشد.

شخصی که دوست دارد اشاعه فحشا شود ولو این که اقدامی در این رابطه انجام نداده است عذاب دردناک دارد، یعنی این حب و دوست داشتن او را وادار به این اشاعه کرده است.

این آیه کبرای مساله را برای ما ثابت کرد.

صغرای مساله: رسانه های ضد دینی از بارزترین مصادیق اشاعه فحشا هستند

نتیجه: پس تاسیس رسانه های ضد دینی از مصادیق گناهان کبیره است

اهم مباحث استاد رفعتی در این جلسه به شرح ذیل می باشد:

تکمله ای بر بحث گذشته

به دلیل آیه و روایاتی که داریم که «من احب عمل قوما فهو منهم» و مانند قضیه جابر و عطیه که اشاره کردیم، شخصی که بعد از گذشت بیش از هزار سال عمل بنی امیه و شمر را دوست داشته باشد در جرمشان شریک است.

نکته دیگر

استدلال ما این بود که اگر دوست داشتن اشاعه فحشا این قدر قبیح است خود اشاعه فحشا چه اندازه قبیح است؟

 در استدلال ما این سخن خدشه وارد نمی کند: کلمه «یحبون» یعنی «یحبون و یقدمون علی و یعملون» و براساس این محبوبیت عمل آن را انجام می دهند، یعنی اشکال به استدلالمان که اشاعه فحشا به دلیل آیه حرام است از باب اولویت می شود.

اگر کسی این اشکال را وارد دانست که صرف دوست داشتن نمی شود بلکه محبوبیتی که پشتوانه آن عمل است باعث می شود که هنگام اقدام، عذاب الیم دنیوی و اخروی را به همراه داشته باشد.

پاسخ: در زیارت عاشورا می گوییم «وبالبرائه من اعدائهم» که این حب و بغض بخشی از ایمان است

دلیل دوم بر حرمت رسانه های فاسد

لهو به چیزی گفته می شود که انسان را از خدا و یاد او غافل نماید و خوش گذرانی غیر مشروع برای انسان ایجاد نماید.

در مصادیق آن موارد زیادی از امور را فقها لهو شمرده اند.

مثلاً رقص به همین جهت لهو آن حرام است. حتی زدن تمبک و دست زدن همراه با این ابزارهای ساده لهو و حرام است.

اگر کارکرد رسانه ای، فساد و بی بند و باری و خوش گذرانی های غیر مشروع است، از مصادیق لهو است.

چینش استدلال

صغرا: این رسانه لهوی است

 کبرا: لهو حرام است

 نتیجه: پس این رسانه حرام است.

در استدلال به صغرا به مواردی اشاره می کنیم که فقها با وجود این که لهویت آن کمتر از رسانه است و آن را حرام دانسته اند:

1-    سفر کسی که به صید بی هدف می رود و قصدش خوش گذرانی است و به خاطر تفریح آن را شکار می کند؛ در این سفر نماز تمام است زیرا قصد او از سفر لهو است.

مثلاً می خواهد حیوانی که قابل خوردن نیست جهت نشانه گیری مورد هدف قرار دهد که از شیخ مفید تا به امروز همه فقها در چنین سفر لهوی نماز شخص را تمام می دانند زیرا سفر معصیت است.

شیخ در مبسوط سفر را چهار قسم می داند و قسم چهارم را همین سفر لهوی می داند که حرام است.

صیدی که برای خوش گذرانی است را حرام می دانند و نماز در آن را تمام می دانند.

مرحوم شیخ انصاری این موارد را در بحث مکاسب محرمه آورده و می فرماید که اجماعی است و اقوال را نیز ذکر می فرماید.

اگر چیزی خوش گذرانی باشد صرفا مصداق لهو نیست.

لعب را علما حرام نمی دانند و به معنای بازی است، لعب وقت گذرانی است اما مصداق حرام نیست.

بعضی در مکاسب حرمت قمار را به خاطر لهوبودن آن دانسته اند.

اصل در اشیاء اباحه است.

خیلی از متاخرین می گویند اسلام دین سهله و سمحه است و یکی از مظاهر آن اصاله الحلیه است.

موارد اختلافی مثل صید بودن مصرف است که سفر معصیت می شود.

لهو مبغوض رحمان و محبوب شیطان است.

در کتاب معتبر نیز گفته که نزد شیعیان سفر لهوی معصیت و حرام است.

اگر لب دریا برای مفاسد اخلاقی و جنسی می رود سفرش معصیت است.

دو شخص نزد امام رضا علیه السلام آمدند و حضرت به یکی فرمود نمازت تمام است و دیگری نمازش قصر است زیرا اولی برای زیارت هارون آمده بود و دیگری برای زیارت امام علیه السلام آمده بود.

اگر این صید لهوی مصداق لهو و حرام است، تاسیس رسانه ای که می خواهد موسیقی حرام و فیلم های سکسی پخش کند به طریق اولی حرام است.

در قواعد می گوید پنجمین شرط در سفر که نماز قصر است این است که سفرمباح باشد بنابر این سفر انسان عاصی مانند دنبال حاکم جائر رفتن نماز را قصر نمی کند و کسی که می خواهد صید لهوی نماید.

باید برای تشخیص لهو بودن بازی های کامپیوتری ابتدا مصداق لهو را بشناسیم و بعد در رابطه با آنها تحقیق مبسوطی نمایید.

بحث این است که چیزی مبغوض خداوند باشد و ما را از یاد خدا غافل نماید که در آن خوش گذرانی باشد.

البته خود خوش گذرانی شامل حلال و حرام می شود و باید از روایات خوش گذرانی غیر مشروع را به دست آوریم.

در خود این قید محلل و محرم بودن یا مشروع بودن مایز قرار دادیم.

اگر کسی در مجلسی نشست که به او خوش می گذرد و در آن هیچ یک از مصادیق حرام نیست به این مورد لهو نمی گوییم هر چند که در آن مجلس توجهی به خداوند هم نداشته باشد.

لهو آن است که مبغوض خداوند است و انسان را از یاد الهی غافل می کند.

رابطه این ها عموم و خصوص من وجه است، در بعضی مجالس خوش می گذرد ولی عمل حرامی صورت نمی گیرد و بعضی مجالس خوش نمی گذرد ولی حرام است، مانند مجالسی که در آن غیبت افراد صورت می گیرد.

2-    مرحوم ابن ادریس حلی می فرماید که کبوتر بازی از مصادیق لهو است زیرا یک خوشگذرانی بی فایده است گرچه ضررمالی نیز نباشد ولی به خاطر لهوی بودن مبغوض است. (البته این فتوا اتفاقی نیست)

3-    مرحوم صاحب ریاض و در مهذب قائل به حرمت مسابقه به غیر منصوص شده اند و استدلال این است که ادله حرمت لهو شامل مسابقات غیر منصوص نیز می شود.

وقتی این موارد به خاطر مصداق لهو بودن حرام است تاسیس رسانه ای که فیلم های مبتذل و غیر دینی است به طریق اولی ما را از یاد خدا غافل می کند و مصداق لهو است./926/922/201/ض

تقریر محسن جوادی صدر