به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، دکتر سیدحسین شرف الدین، استاد دانشکده ی صدا و سیمای قم و استادیار موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر بیان کرد: لهوی که مستلزم ترک واجب، ارتکاب حرام، غفلت از یاد خدا، ترک امور مهم یا غفلت از امور مهم یا مستلزم باز داشتن انسان از وظایف واجب باشد، حرام است؛ پس باید آن حیث حرامش را پیدا کنیم و تصویر بدهیم. بسیاری از سرگرمی هایی که ما داریم اگر جنبه ی تفریحی داشته باشد و اگر جنبه ی ایجاد یک فضای مناسبی، برای آنکه انسان ها لختی بیاسایند، تغییر ذائقه بدهند و از روال زندگی روزمره بیرون بیایند، و تفریحی داشته باشد و در عین حال به دنبال ارتکاب حرام نباشند، این ها مصداقا از لهو حرام خارج است.
نویسنده ی کتاب «سرگرمی رسانه ای» گفت: در رابطه با تأثیر فهم صحیح مرزِ لهو حلال و حرام و همچنین لغو، در مسیر استنباط احکام فقهی رسانه و هنر، با اشاره به اینکه لهو به لحاظ حکمی مصادف با حرام نیست، گفت: فقیهی همچون آیت الله خوئی ره می گوید: زندگی انسان ها در بسیاری از سطوح آمیخته با لهویات است؛ بنابرین تنها برخی از انواع لهو حرام هستند. اما لهو حرام چیست؟ باید بگردیم و مصادیقش را پیدا کنیم.
وی تأکید کرد: حتی برخی از انواع لهو( به معنای عام و غیر حرام)، بعنوان اینکه مقدمه ی واجب است، یعنی مقدمه ی اینکه انسان، برای کارکردن و عبادت کردن آمادگی بیشتری پیدا کند، امکان دارد از این جهت، مستحب و حتی گاهی واجب باشند.
دکتر سیدحسین شرف الدین یادآور شد: البته این بحث ها، اخیرا، کم و بیش در میان حوزویان و در محیط های دانشگاهی و صدا و سیما، به اعتبار اینکه بخشی از کارشان تولید سرگرمی است، مطرح شده است و پروژه هایی نیز تعریف شده است.
وی تأکید کرد: بازخوانی این ادبیات لازم است، چون ما بشدت با آن درگیریم و دنیای مدرن بشدت درگیر با فراغت و سرگرمی و تفریح است و کسانی همچون دوماردیه، تمدن مدرن را بطور کلی، تمدن اوقات فراغت، نام نهاده اند، یعنی تمدنی که در آن، فراغت برای انسان ها، محور است؛ یعنی کار می کنند برای آنکه درآمد بیشتری کسب کنند، تا در اوقات فراغت خود مصرف کنند؛ چون اوقات فراغت الان تبدیل به متن زندگی شده است و دیگر حاشیه نیست.
نویسنده ی مقاله ی « الگوی مطلوب سرگرمی در یک رسانه دینی» در ادامه گفت: به همین اعتبار، مواضع اسلام در مورد لهو و سرگرمی، نیاز به بازخوانی دارد. یعنی باید ببینیم که ما واقعا با مسئله ی موسیقی، توریسم و گشت و گذار در طبیعت و مسئله ی تفریحات رسانه ای _که بیشتر جنبه ی خانگی و فردی دارند و بعضا ممکن است، مخرب باشند_ باید چه کنیم؟
وی گفت: اکنون بخشی از فراغت ما، از طریق شبکه های اجتماعی و فضای وب و بخشی از طریق رسانه ها، مانند تلویزیون، سینما و سینمای خانگی، تأمین می شود و این ها بعضا، برنامه های نامناسبی هم دارند. همه ی این ها به لحاظ اخلاقی، فقهی و روانشناسی، قابل بحث است.
استادیار موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در ادامه افزود: در بحث لغو، برخی آن را کار بیهوده، برخی بی فایده و برخی کاری که فایده ی عقلائی ندارد، دانسته اند؛ البته فایده ی عقلائی هم نسبت به انسان ها فرق می کند، گاهی کاری که برای یک کودک مفید است، برای یک بزرگسال از مصادیق لغو می شود یا کاری که برای یک فرد با سواد لغو است، شاید برای یک آدم بی سواد لغو نباشد؛ پس لغو آن فایده ی عقلائی است که شما انتظار دارید از کاری ببرید، اماخودتان را مشغول یک کار بی حاصل می کنید.
وی با اشاره به اهمیت درک این مسائل برای فقیه، برای استنباط حکم گفت: یکی از کارهائی که فقیه باید انجام دهد، موضوع شناسی است. فقیه در حوزه ی مفهوم شناسی، لزوما به عرف مراجعه نمی کند چرا که عرف لغوی به اندازه ی کافی بحث کرده اند، بحث مهم تر، تطبیق بر مصادیق روز است، که این بحث، به یک سری موضوع شناسی ها نیاز دارد.
نویسنده ی مقاله ی «سرگرمی و لهو در قرآن کریم»، با تأکید بر لزوم مشخص شدن شاخص لهو حرام گفت: همه ی مصادیقی که ما با آن درگیریم از جنس شطرنج و قمار نیست، که حکمی از قبل برای آن بیان شده باشد؛ مثلا یکی از مصادیقی که ما داریم، بحث موسیقی است، که بیشترین مصرف را در اوقات فراغت جوانان دارد و بیشترین توصیه ای که روانشناسان دارند، این است که مردم وقت فراغتشان را، از طریق موسیقی های مناسب پر کنند. البته در حرمت موسیقی غنائی تردیدی نیست، اما مرزهایش با موسیقی های موجود و اینکه کدامیک از این موسیقی ها، مصداق غنا و متناسب بودن با مجالس لهو و لعب است، بی پاسخ است (یا پاسخی دقیق، اجماعی و شفاف ندارد.)
وی افزود: همچنین برخی از مسابقات ورزشی و بعضی از سرگرمی های تفریحی این چنینی که مورد مناقشه است یا حداقل ما تردید داریم در اینکه، شریعت بطور کلی همه ی مصادیق رایجش را تأیید کرده باشد، بی پاسخ اند.
دکتر سید حسین شرف الدین گفت: بنظر بنده اینها بحث هائی هستند، که شاید ما در آن ها، بیشتر از فقیه، به کسانی که درگیر موضوع شناسی باشند و از کارشناسان و متخصصان فن امروز استفاده کنند، نیاز داشته باشیم؛ چرا که تا مادامی که موضوع شناسی دقیقی صورت نگیرد فقیه در مورد آن ها، نمی تواند موضع دقیقی بگیرد./325/300/922/ض