vasael.ir

کد خبر: ۱۸۲۲
تاریخ انتشار: ۲۳ بهمن ۱۳۹۴ - ۱۵:۲۹ - 12 February 2016

سوره های بقره آل عمران حشر و مائده مملو از گزاره های حکومتی است

پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی وسائل ـ عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، گفت: شاهان صفوی عمدتا بر معیارهای خود عمل می کردند و تنها ترویج مذهب تشیع را در دستور کار خود قرار دادند و به عنوان گسترده سازی مذهب تشیع در عرصه اجتماعی و نه عرصه ی حکومت عمل کردند.

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حجت الاسلام و المسلمین سوره های بقره آل عمران حشر و مائده مملو از گزاره های حکومتی استعبدالکریم بهجت پور، عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و رئیس گروه مطالعات قرآن و حدیث، در گفت و گو با خبرنگار سایت فقه حکومتی وسائل، با اشاره بر این که فقه حکومتی با اولین هویت حکومتی جهان اسلام گره خورده است، افزود: فقه حکومتی در زمان پیامبر اکرم (ص) شکل گرفت و زمانی که مسلمانان از مکه به مدینه هجرت می کنند و انصار نیز به عنوان یاور رسول اکرم (ص) شمرده می شوند با ترکیب مهاجرین و انصار؛ فرصتی که نگاه های فرا قومی را به پیامبر اکرم (ص) می دهند مجموعه ای از دستورات اسلامی بر حضرت (ص) رسول نازل می شود که غالب آنها مجموعه ای دستوراتی است که نخست با هویت اجتماعی و سپس حکومتی می توان قلمداد کرد، مانند آیات سوره بقره، سوره ی آل عمران و همچنین سوره حشر و مائده که در آن ها فراوان گزاره های حکومتی بیان شده است.


وی با بیان این که بعد از پیامبر اکرم فرصت بیان مسائل حکومتی در اختیار اهل بیت نبود، اما حکومت اسلامی وجود داشت ، افزود: بعد از پیامبر اکرم (ص) فقه حکومتی مطرح شد و مسائلی از زبان خلفا مطرح شد (به عنوان مثال مطرح می کردند که پیغمبر مصلحت می دانستند و من مصلحت نمیدانم و بر عکس)؛ اهل سنت این مباحث را در حوزه ی مباحث حکومتی مطرح می کنند چرا که آنها غالبا فرصت حکومت را در اختیار داشتند و به همین دلیل سریع تر از اهل تشیع فرصت تدوین مباحث فقه حکومتی را پیدا کردند، همانطور که انتشار احکام سلطانیه توسط برخی از اهل سنت نشانگر دغدغه آنها برای تدوین مباحث فقه حکومتی بوده است.


حجت الاسلام بهجت پور، ادامه داد: اهل سنت در طول تاریخ در شرایطی گرفتار رویکرد انقباضی نسبت به تحلیل های عقلانی از آیات و روایات شدند و در نتیجه پویایی خود را از دست دادند.


وی ادامه داد: تا زمانی که اندیشه ی خردورز اعتدالی بر اهل سنت حاکم بود قدرت تولید هایی به سود فقه حکومتی فراهم بود، اما هر مقدار جلوتر آمدند، روحیه نص گرایی و تفکر در نصوص تقویت شد، و زمینه دور افتادن از مدنیت لایق و شایسته برای اهل سنت پیش آمد و آن ها در محدوده ی مشابه سنت و کهن راهبری شدند، که در فضای جدید گره گشایی برای مسائل جدید آن ها وجود نداشت.


وی با اشاره به این که فقه حکومتی، معلول زندگی در فضای حکومتی است، بیان داشت: در طول تاریخ برای شیعه فرصت شکل دهی فقه حکومتی فراهم نشده است، چرا که کسی که ذهنش در فضای حکومتی شکل نگیرد به طور طبیعی به مسائل فقه حکومتی اولویت نمی دهد و این روند باعث خارج شدن مباحث حکومتی از مدار اهمیت و اولویت می شود؛ به عبارت دیگر حد و مرزی که برای اهل تشیع و پیروان مکتب اهل بیت (ع) فراهم شده بود عمدتا محدود به زندگی فردی و حضور به عنوان یک اقلیت در جامعه ی مسلمین و یک گروه برکنار از موقعیت های حکومتی مطرح شده بود، همین مسئله منجر به این شد که مباحث حکومتی آنچنان که در خورشان و اقتضای ضروت هست مورد توجه قرار نگیرند و از مباحث شیعی کناره گیری کند.


حجت الاسلام بهجت پور با بیان این که حکومت در طول تاریخ بسیار اندک در اختیار شیعیان قرار گرفت، افزود: دوران امام علی(ع) و دوره ی کوتاهی که حکومت در اختیار امام حسن (ع) قرار داشت تا زمانی که حضرت ثامن الحجج(عج) که به عنوان یک ولیعهد برکنار از ورود به مسائل حکومتی بودند و در دوره ی حکومت فاطمیون و آل بویه که غالبا در مصر تشکیل شد و به مدت محدودی حکومت می کنند و بعدها در دوره های اسلامی مانند دولت صفوی؛ حکومت در اختیار شیعیان قرار داشته است.


وی با اشاره به وضعیت فقه حکومتی در دوره صفویه، بیان داشت: شاهان صفوی عمدتا بر معیارهای خود عمل می کردند و تنها ترویج مذهب تشیع را در دستور کار خود قرار دادند و به عنوان گسترده سازی مذهب تشیع در عرصه اجتماعی و نه عرصه ی حکومت عمل کردند.


حجت الاسلام بهجت پور ادامه داد: در دوره ی صفوی به این صورت نبود که مذهب در بحث حکومتی مبنای عملکرد و قانون گذاری قرار بگیرد و به نظر می رسد که مذهب تشیع در این دوره مورد حمایت قرار گرفت، اما مذهب، حکومت را حکومتی دینی صد درصد نکرد، بنابراین شاید بتوان گفت مباحث فقه حکومتی محصول قرن جدید و انقلاب اسلامی ایران باشد و در این شرایط کنونی است که ما توانسته ایم به حقیقت حکومت دینی نزدیک بشویم و تلاش کنیم که بر اساس نگاه شیعی مسائل حکومتی را گره گشایی کنیم.


این عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، افزود: حکومت های آل بویه و حکومت های صفوی از نگاه شیعی و حکومت های اسلامی و نحویه تعامل آن ها با مسائل فقه حکومت و کیفیت آن ها را باید مورد بررسی قرار داد و باید دوره ی حکومت بنی عباس و دولت های بعد از آن از جمله عثمانی ها را بررسی کرد که در آن ها مسلمانان حکومت داشتند و لو با شیوه ی اهل سنت، باید بررسی کرد چگونه مسائل حکومتی را حل می کردند و فرآیند های حل مسائل بر اساس آموزه های دینی چگونه بوده و از آن تجربه ها برای حل مسائل روز استفاده کنیم.
/327/ 301/ قا


 

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۲۸ / ۰۲ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۴:۲۲:۵۲
طلوع افتاب
۰۶:۰۱:۴۷
اذان ظهر
۱۳:۰۳:۲۶
غروب آفتاب
۲۰:۰۴:۱۹
اذان مغرب
۲۰:۲۳:۰۶