vasael.ir

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حجت الاسلام والمسلمین رفعتی، در درس خارج فقه رسانه که در موسسه فقهی ائمه اطهار علیهم السلام برگزار گردید، به بحث ادله ضرورت تشکیل رسانه دینی پرداخت و گفت: دفاع از کیان اسلام در رابطه با جهاد تدافعی لازم  و از ضروریات دین است؛ بنابراین جهاد از فروع دین شمرده شده است ولی دفاع اختصاص به دفاع نظامی ندارد بلکه در مقابل تهاجم فرهنگی دشمن وظیفه بیشتری داریم که دفاع از دین الهی در قالب رسانه های دینی مصداق اقوای آن است و علما که مرزبانان دین هستند می بایست این مهم را گسترش دهند.

نگاهی به مباحث جلسه گذشته

تا کنون سه دلیل برای وجوب تأسیس رسانه دینی بیان نمودیم:

1-ادله وجوب تبلیغ دین 2- ادله وجوب امر به معروف و  نهی از منکر 3- وجوب اعداد

یکی دیگر از ادله ای که می شود وجوب رسانه دینی را از آن استفاده کرد، آیه شریفه «إعداد» است:

 (وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ وَ آخَرینَ مِنْ دُونِهِمْ لا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ یَعْلَمُهُمْ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَیْ‏ءٍ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ یُوَفَّ إِلَیْکُمْ وَ أَنْتُمْ لا تُظْلَمُون)‏ انفال 60

معنای لغوی قوه یک چیز است و برداشت چیز دیگری است و گاهی کلمه قوه به سلاح ترجمه می شود.

اینجا واژه قوه به کار رفته است و قرآن می توانست بگوید «من سلاح» اما این کار را انجام نداده است.

دستور می دهد هرچقدر می توانید قدرت خودتان را بالا ببرید و فقط صحبت از توان نظامی نیست.

بلکه یکی از قدرت های چهارگانه که در دنیا اساس قدرت دولت ها را تشکیل می دهد قدرت نظامی است

«و اعدوا لهم» برای بازدارندگی و انداختن رعب و وحشت در دل دشمنان است تا « تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ» محقق گردد.

آن کس می تواند به وسیله ترویج فرهنگ خودش بر بیگانه غلبه پیدا کند قدرت برتر و دست بالاتر را دارد، لذا اگر به وضعیت کنونی پایه ها و اساس قدرت در حاکمیت های امروز جهانی توجه شود می بینیم که یکی از ارکان اصلی قدرت قدرت فرهنگی در کنار قدرت های دیگر است.

ابزار قدرت فرهنگی رسانه است و اگر بخواهیم تفوق فرهنگی داشته باشیم باید روز به روز رسانه های دینی مان بیشتر شود تا بتواند در مقابل فرهنگ بیگانه مقاومت نماید.

اهم مباحث استاد رفعتی در این جلسه به شرح ذیل می باشد:

ادله ای که ذکر شد وجوب حضور رسانه دینی را حتی بدون حضور رسانه های ضد دینی نیز واجب می کند.

دلیل چهارم «وجوب دفاع از کیان دین» است.

در مباحث فقهی دو گونه جهاد داریم:

1-    جهاد ابتدایی

2-    جهاد دفاعی

در اینکه هر دو واجب است هیچ تردیدی نیست اما جهاد ابتدایی به نظر مشهور، شرطی دارد که در جهاد دفاعی وجود ندارد و آن شرط «اذن امام معصوم علیه السلام» است.

در جهاد ابتدایی حمله را مسلمانان برای گسترش اسلام انجام می دهند و حتی در زمان پیامبر اسلام نیز به ندرت انجام می گرفته است و اغلب غزوات پیامبر صلی الله علیه و آله جهاد دفاعی بوده است که  بعد از اطلاع از نیت دشمنان برای حمله، سپاهیان خویش را آماده می کرد تا از کیان اسلام دفاع کنند.

 ایشان تختی قرار داده بودند و آن جا می نشستند که به آن «سریر» می گفتند و اگر سران کشورهای دیگر می آمدند در مسجد و در محل معلومی با آنان دیدار داشتند و در تاریخ بیان شده که ایشان مسجد را تقسیم کرده بودند و از هر قسمتی به نوعی استفاده می کردند.

ایشان مسلمانان را در قالب نیروهای نظامی هنگام جنگ از مدینه بیرون می بردند و دشمن که به سمت مدینه در حال حرکت بود غافلگیر می شد و در منطقه سوق الجیشی آماده جنگ با دشمنان بودند ولی در همان جا نیز آغازگر جنگ نبودند.

 در جنگ بدر دشمن حرکت کرده بود و وقتی به چاه بدر رسیدند متوجه شدند که مسلمانان مستقر شده اند و بعد جنگ با مسلمانان را شروع کردند.

تفاوت جنگ ابتدایی با دفاع

در جنگ های ابتدایی فقها اذن امام را شرط می دانند ولی در دفاع اذن را شرط نمی دانند، خواه دفاع از دین یا سرزمین و یا دفاع از حاکمیت باشد و حتی در دفاع از ناموس و جان خویش هیچ فقیهی نمی گوید صبر کن و با فقیه جامع الشرائط تماس بگیر تا اذن دهد.

این که دفاع از کیان اسلام در رابطه با جهاد تدافعی لازم است، از ضروریات است؛ بنابراین جهاد از فروع دین شمرده شده است.

 قسم اول نیز واجب است منتهی همان شرط مذکور را دارد.

ادله ای در باب وجوب دفاع

 کبرای قضیه مسلم است که در کتاب جهاد از آیات قرآن و روایات بحث به میان آمده و اگر بخواهیم مبسوط بیان نماییم از مبحث فقه رسانه خارج می شویم ولی چون ادله را مسلم می دانیم به ذکر نمونه هایی از آیات قرآن بسنده می نماییم:

( وَ لَوْ لا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَ بِیَعٌ وَ صَلَواتٌ وَ مَساجِدُ یُذْکَرُ فیهَا اسْمُ اللَّهِ کَثیراً وَ لَیَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزیزٌ) حج آیه 40

اگر خدا برخى از مردم را به وسیله برخى دیگر دفع نمی کرد ، همانا صومعه‏ ها و کلیساها و کنیسه‏ ها و مسجدهایى که در آنها بسیار نام خدا ذکر می ‏شود به شدت ویران مى ‏شدند ؛ و قطعاً خدا به کسانى که [ دین ] او را یارى مى‏دهند یارى مى‏ رساند ؛ مسلماً خدا نیرومند و تواناى شکست ‏ناپذیر است‏.

دشمنان دین فقط دشمن اسلام نیستند و دشمن صومعه و کلیسا نیز هستند و اگر دفاع نبود همه را از بین برده بودند.

در رابطه با جهاد دفاعی روایات متواتر و آیات متعدد در سوره های مختلف از اوایل قرآن تا اواخر آن داریم.

(یا أَیُّهَا النَّبِیُّ جاهِدِ الْکُفَّارَ وَ الْمُنافِقینَ وَ اغْلُظْ عَلَیْهِمْ وَ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصیر) تحریم آیه 9

دفاع اختصاص به دفاع نظامی ندارد بلکه درمقابل تهاجم فرهنگی اگر مهم تر از دفاع در مقابل تهاجم نظامی نباشد لااقل از مصادیق جهاد دفاعی است؛ زیرا دفاع از عقیده و ایمان مردم، دفاع از فرهنگ دینی است و از دفاع جهت حفظ نظام، ناموس و شهر بسیار مهم تر است لذا اگر بگوییم گه وجوب جهاد دفاعی مصداق ابرز و اقوای آن دفاع از دین است این سخن کاملا منطقی و فقهی است، زیرا اگر دفاع از جان و مال یک شهر می شود به این خاطر است که این شهر دینی است و همین تدین است که باعث می شود مردم در مقابل دشمنان بایستند.

اگر تهاجم به دین شد دفاع در برابر آن مهم تر است

دو نکته در رابطه با اهمیت بحث جهاد و دفاع از خود دین

1-   تفاوت های جنگ سخت با جنگ نرم

اصولا جنگ نرم ویژگی هایی دارد که خیلی مهم تر از جنگ سخت است، زیرا در جنگ سخت به محض حمله دشمن همه مردم متوجه می شوند و اولین ویژگی جنگ نرم که جنگ فرهنگی است نامحسوس و بی سر و صدا بودن آن است و به همین جهت نام آن را شبیخون می گذاریم.

ممکن است دشمن چندین سال حمله کرده و جنگ نرم را آغاز کرده باشد ولی ما متوجه نشده ایم و این پیچیدگی و حساسیت جنگ نرم را نسبت به جنگ سخت نشان می دهد.

در جنگ فرهنگی و جنگ نرم، آسیبی که دشمن می زند بسیار سخت تر از آسیبی است که در جنگ سخت وارد می نماید.

در جنگ سخت عده ای کشته می شوند و شهرهایی تخریب می شود مانند جنگ تحمیلی ما که آسیب های جدی به مملکت ما وارد شد اما بعد از گذشت سالیانی بخش عمده آسیب ها را جبران کردیم، اما اگر در جنگ فرهنگی هشت سال می خواستند به ما ضربه بزنند اعتقاد به اسلام و تشیع و ولایت فقیه را می گرفتند، چند نسل عقب می افتادیم تا این اعتقاد به اسلام ناب را در جامعه پیاده نماییم و با صرف هزینه های مادی این بازسازی انجام نمی شد.

لطمه اعتقادی افراد سبب انحراف جدی می شود و از مسیر رحمانی و حاکمیت ولایی به مسیر سکولار می رود، لذا جنگ فرهنگی، اعتقادی و نرم، مهم تر از جنگ سخت است.

اگر وجوب دفاع در رابطه با جنگ صخت امر ضروری بین فقهاست این جنگ نرم که چندین ویژگی خاص دارد واگر به نکات و ویژگی های جنگ نرم توجه نماییم دفاع در برابر شبیخون فرهنگی حساس تر و مهم تر می شود.

سربازان جنگ سخت فراوان هستند و شما می توانید دو میلیون نفر را با آموزش نظامی برای جنگ بسیج نمایید، اما فرماندهان و سربازان جنگ نرم تعدادشان کم است. (در این رابطه مجلات متعدد مقالاتی را چاپ کرده اند و ما یک اشاره ای به این قضیه نموده ایم)

2-     انحراف در جنگ نرم

دفاع در جنگ نرم و تهاجم فرهنگی دشوارتر است و اهمیت آن بیشتر است زیرا تخریب نبرد فرهنگی بیش از تخریب نبرد نظامی است و افراد متوجه نمی شوند که دچار تخریب فرهنگی شده اند و یک خانواده ممکن است به انحراف کشیده شوند، مانند عبدالله بن زبیر که پدر خویش را منحرف کرد یا در زمان ما فرزندان بسیاری از آقایان سبب انحراف پدران خود گشتند که آثار شوم آن در جامعه امروز هویدا گردیده است و این موارد نشان می دهد که مساله دفاع در نبرد فرهنگی از مصادیق ابرز وجوب دفاع از دین است.

جایگاه علما در جنگ نرم

در روایت علما را این گونه معرفی می کند: «کسانی هستند که در برابر بدعت و سنت سیئه ای که دشمن می گذارد مرزبان هستند.»

تعبیر روحانی مربوط به ادیان  گذشته است و در دین ما از علما تعبیر به ثغور و مرزبان می نمایند که این مرز فرهنگی و دینی است، لذا دلیل چهارم ما این است که الان در برابر هزاران رسانه ضد دینی قرار داریم و رسانه نیز باید ابزار تبیلغ دین ما باشد.

الان چندین شبکه بر روی عرب ست و ترک ست و ... بخش می شود و در کشور ما علی رقم پارازیت چند هزار شبکه قابل دریافت است که این هجمة کوچکی نیست و در برابر این حمله همه جانبه نیازمند چندین رسانه دینی هستیم؟ مگر نباید دفاع متناسب با هجمه باشد؟

امروزه شرایط به گونه است که می بایست هر مسجد و حسینیه یک رسانه یا شبکه دینی داشته باشد.

سوال

الان با هزاران رسانه ضد دینی وظیفه ما چیست؟

پاسخ:  اگر دشمن با موشک حمله می نماید باید با موشک پاسخ او را بدهیم و هر گونه که دشمن حمله می نماید باید در دفاع پاسخ متناسب او را داد و اگر با رسانه حمله می کند باید همین گونه پاسخ دهیم.

هر چقدر دشمن بیشتر شبکه تولید می کند قدرت جذب او نیز بالا می رود و امروزه با تولید فراوان شبکه در نامگذاری آن درمانده اند.

وهابیت هفته ای یک شبکه ضد دینی تاسیس می کند و در بعضی از شبکه های که علیه شیعه و اسلام تولید می شود نام یک برنامه را روی یک شبکه گذاشته اند تا اسم جدید باشد و مخاطبین دیگری را جذب نماید حتی به نام های فرانسوی، روسی و غیره نامگذاری می نمایند.

یکی از مشکلاتی که در لیبی بررسی و با بزرگان آنان صحبت کردم، متوجه شدم که نسبت به اهل بیت علیهم السلام و شیعه علاقه فراوان دارند و اصلا در آن جا وهابیت نمی تواند نقشی داشته باشد و این قبل از تاسیس شبکه های ماهواره ای وهابیت در آنجا بود.

صوفی های سنی که در آن منطقه گسترده هستند به اهل بیت(ع) علاقه بیشتری دارند و در عرض چند سال وهابیت توانست در آن منطقه همه چیز را به هم بریزد و مشکلاتی عدیده ای را در اعتقادات مردم به وجود آورد.

با بعضی از روسای قبائل که صحبت می کردیم و سفیر وقت نیز در تمام جلسات حضور داشتند و آنان می گفتند ما شیعه را قبول داریم ولی شبکه عربستان برنامه هایی برای ما پخش کرده که ما را نگران کرده است، مثلاً سایت های وهابی تصاویر مقبره ابولولو را پخش کرده بودند که آرم نظام جمهوری اسلامی در بالای آن مقبره بود و آنان می گفتند که شما به زیارت قاتل خلیفه دوم می روید!

در آن زمان به ما می گفتند که شما تسلیم غرب نشوید، اما الان داعش و وهابیت در آن جا حکومت می کنند.

 اگر شخصی پاسخگوی این شبهات بود و ما شبکه ای در دفاع داشتیم وضعیت به این صورت نمی شد.

بنابراین دفاع در دین امروزه به طریق اولی این است که در برابر رسانه های که تهاجم در برابر دین داشته اند به صورت تمام قد بایستیم.

نکته: هیچ پارازیتی درست نشده که بتواند از پخش تمام شبکه های ماهواره ای جلوگیری نماید و آمار استفاده از شبکه های ماهواره ای در ایران نگران کننده است و حتی برای استفاده از شبکه های استانی نیز از وسائل ماهواره ای استفاده می کنند، بنابراین باید ایران هر چه سریع تر ایران ست را راه اندازی نماید و هر چه دیرتر این کار را انجام دهیم، در دفاع از اسلام عقب تر می مانیم و ممکن است دیگر نتوانیم برنامه هایمان را در قاره های دیگر دنیا پخش نماییم و فضایی که به ما تعلق می گیرد فضای کوچکتری خواهد بود، مانند پارکینگی که تاسیس می شود و هر چه دیرتر وارد آن شوید فضای شما محدودتر می شود.

باید در فضا جای مناسب برای قرار دادن ماهواره داشته باشیم و هر چه بتوانیم سریعتر انجام دهیم مرکزیت بیشتری داریم و این قابلیت را در فضای دیجیتال قطعاً نداریم.

جمع بندی بحث

صغری: از بارزترین مصادیق دفاع در رابطه با دفاع از دین در نبرد فرهنگی، رسانه است

کبری: دفاع از دین بالضروره بر اساس آیات و روایات واجب است

نتیجه: پس تأسیس رسانه دینی برای دفاع از دین واجب است

اختصاص بودجه لازم برای تأسیس رسانه دینی

این کار بودجه می خواهد و حتی از وجوهات می توان در این راه خرج نمود.

گاهی مکلف فرد و گاهی حاکمیت است و اگر دفاع و اعداد نظامی واجب است و برای آن هزینه می نماییم دفاع و اعداد فرهنگی نیز نیازمند بودجه است ولی بعضی از مسئولین حس نمی کنند که دشمن شبیخون زده است؛ همان طور که مقام معظم رهبری بارها به این مساله هشدار داده اند.

اگر این مسائل در فقه ما بحث شود که جزء وظایف حکومت است دیگر این مسیر سهل خواهد شد.

دفاع از دین وجوب عینی است و هر شخص به اندازه استطاعت موظف است که در تولید و تأسیس رسانه دینی که با تهاجم فرهنگی مقابله نماید، نقش ایفا نماید.

اگر دلیلی نیز ذکر شود نقل می کنیم و به سبک مباحث فقهی آن را ا ثبات یا رد می نماییم.

اگر تاسیس رسانه واجب شد، کار کردن در آن نیز واجب می شود. مانند وجوب طبابت که نیاز جامعه است.

واجب است که کسانی در رسانه کار کنند اما از واجباتی نیست که حق گرفتن اجرت نداشته باشند. وقتی که خانه داشتن و بنایی برای حفظ سلامت مردم واجب است قطعاً کار در رسانه دینی واجب اقوی است و تمام این موارد ادله عقلیه دارد ولی این بحث را احاله به جایگاه خودش خواهیم داد.

کار کردن برای کسانی که می توانند در رسانه دینی کار نمایند واجب است و برای شما تکلیف می شود و حوزویان باید در این راستا ورود نمایند و اجرتشان را نیز مانند سایر مشاغل واجب دیگر دریافت نمایند./926/922/ض

تقریر: محسن جوادی صدر