vasael.ir

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حضرت آیت الله حسین نوری همدانی، از مراجع تقلید، صبح یکشنبه 20 دی 1394 در جلسه چهل و سوم خارج ولایت فقیه (کتاب البیع) در مسجد اعظم قم، با اشاره به بیان علامه طباطبایی در تفسیر المیزان درباره لزوم توان بالای مسلمانان گفت: قرآن می خواهد امتی ترتیب بدهد که از همه نظر در قله اقتدار و عظمت باشند.

وی افزود: ولی بعدا می بینیم که جریانهائی بوجود آمده که مانع عملی شدن این اهداف شده است.

این مرجع تقلید در بیان علل ضعف مسلمانان در دوران فعلی بیان داشت: باید ریشه یابی کنیم که این عوامل چه چیزهائی هستند مانع تحقق آن اهداف عالی قرآنی شده اند؛ زیرا خداوند متعال مطلب بدون نتیجه بیان نمی کند.

وی اختلافات دینی و فرهنگی را موجب ضعف و انحطاط مسلمانان دانست و ادامه داد: مسلمانان تمام قدرت خودشان را در سرکوب و عداوت و تنش با یکدیگر مصرف می کنند.

اهم مباحث حضرت آیت الله نوری همدانی در این جلسه بدین شرح است:

موانع اقتدار مسلمانان

بحثمان در این بود که آیت الله طباطبائی اعلی الله مقامه در تفسیر المیزان در تفسیر آیه 200 از سوره آل عمران پانزده مطلب ذکر کرده اند، ایشان می فرمایند در قران آیاتی داریم که مسلمانان را به عنوان یک قدرتی فوق همه قدرتهایی که در دنیا وجود دارد معرفی می کند و می خواهد امتی ترتیب بدهد که از نظر فقه و فرهنگ و سیاست و اقتصاد و... در اوج و قله اقتدار و عظمت باشند قران اینطور معرفی می کند و معالم و تکالیفی بیان می کند تا این مقام و موقعیت برای مسلمانان در اسلام بوجود بیاید.

 ولی بعدا می بینیم که جریانهائی بوجود آمده که مانع عملی شدن این اهداف شده؛ لذا ما باید ببینیم این موانع چه چیزهائی هستند که مانع بوجود آمدن آن عظمت و اقتداری که قران برای مسلمانان بیان کرده و مانع تحقق آن اهداف عالی شده اند چراکه خداوند متعال مطلب بدون نتیجه بیان نمی کند.

کلام علامه طباطبایی درباره اتحاد امت اسلام

آیت الله طباطبائی در مطلب دوم به این مسئله پرداخته اند که اسلام عنایت زیادی به اتحاد و اتفاق امت اسلامی داشته و بعد اختلاف را دو جور بیان کرده؛

مانع اول. اختلافات دینی و فرهنگی

اول اینکه انسان های اولیه خیلی ساده زندگی می کردند و تعدادشان نیز خیلی کم بوده و با هم اتفاق داشته اند لذا اولین اتفاق بوجود آمده اتفاق منزلی و خانوادگی می باشد یعنی دو نفر با هم ازدواج می کردند و برای خودشان خانواده ای تشکیل می دادند و بعد کم کم جمعیت انسان ها بیشتر شد و جامعه بوجود آمد و مردم قبیله ای شدند و رئیس قبیله آنها را اداره می کرد و بعد جوامع بسیار وسعت پیدا کرد تا اینکه انسان ها بر سر اهداف و منافعی که داشتند با هم اختلاف پیدا کردند تا اینکه خداوند پیغمبرانی برای رفع این اختلافات فرستاد و آنها آمدند راه و مبانی و قوانین زندگی را تحت عنوان دین برای مردم بیان کردند تا اختلافاتشان از بین برود اما بعدا در فهم و عملی کردن آن قوانین اختلاف بوجود آمد و بیشترین اختلافات نیز بر سر همین فهم و عملی کردن قوانین و مبانی دین می باشد و الان نیز همین اختلافات در فهم معارف دین بین مسلمانان وجود دارد.

لذا یکی از موانعی که مسلمانان نتوانستند آن اهداف عالیه قران را عملی کنند همین اختلافات دینی و فرهنگی می باشد که موجب ضعف و انحطاط مسلمانان شده زیرا مسلمانان تمام قدرت خودشان را در سرکوب و عداوت و تنش با یکدیگر مصرف می کنند.

امروز به مواردی از اختلافات مذکور که بین مسلمانان بوجود آمده اشاره می کنیم، در سفینة البحار طبع جدید جلد 7 صفحه 71 تحت عنوان الفرقة الناجیة خبری نقل شده:﴿الخصال: عن علی بن أبی طالب (علیه السلام) قال: سمعت رسول الله (صلى الله علیه وآله) یقول: إن امة موسى افترقت بعده على إحدى وسبعین فرقة، فرقة منها ناجیة وسبعون فی النار، وافترقت امة عیسى بعده على اثنتین وسبعین فرقة، فرقة منها ناجیة وإحدى وسبعون فی النار، وأن امتی ستفترق بعدی على ثلاث وسبعین فرقة، فرقة منها ناجیة واثنتان وسبعون فی النار. وبمضمونها روایات کثیرة﴾[1]، از این حدیث فهمیده می شود که امت اسلام به 73 فرقه تقسیم می شوند و معلوم است که فقط یک فرقه اهل بهشت و ناجی هستند و باز در همین که فرقه ناجی کدام است نیز بین مسلمانان اختلاف است لذا بعد از حدیث مذکور این حدیث نقل شده است:﴿کتاب الغارات: عن أبی عقیل، عن علی (علیه السلام) قال: اختلفت النصارى على کذا وکذا، واختلفت الیهود على کذا وکذا، ولا أراکم أیتها الامة إلا ستختلفون کما اختلفوا، وتزیدون علیهم فرقة.ألا وإن الفرق کلها ضالة إلا أنا ومن تبعنی﴾[2]، در روایات ما هست که فرقه ناجیه کسانی هستند که پیرو اهل بیت علیهم السلام باشند کما اینکه در حدیث ثقلین نیز همین مطلب بیان شده است.

نگرانی پیامبر از اختلاف مسلمانان

اختلافات بسیار وسعت پیدا کرد تا جایی که پیغمبر صلی الله علیه و آله ابراز نگرانی کردند که بنده به دو حدیث از ابراز نگرانی حضرت اشاره می کنم که هر دو از طریق عامه نقل شده اند،
حدیث اول در صحیح مسلم نقل شده، حدیث این است:﴿إذا فُتِحَت علیکم فارسُ والرُّومُ أیُّ قومٍ أنتم ؟ قال عبدُالرَّحمنِ بنُ عَوفٍ نقول کما أمرَنا اللهُ قال رسولُ اللهِ صلَّى اللهُ علیه وسلَّمَ أوَ غیرَ ذلک تتنافَسون ثم تتحاسَدون ثم تتدَابرون ثم تتباغَضون أو نحوَ ذلک ثم تنطلِقون فی مساکینِ المهاجرِینَ فتجعلون بعضَهم على رقابِ بعضٍ﴾[3].

تفسیر اختلاف امتی رحمه

یک حدیثی نقل شده که پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمودند:"اختلاف امتی رحمةٌ" درحالی که در حدیثی از امام صادق علیه السلام نقل شده که شخصی از حضرت همین را پرسید که به ما گفته اند :"اختلاف امتی رحمة"؟ حضرت فرمودند خیر اختلاف را بد معنی کرده اند در اینجا مراد از اختلاف در واقع رفت و آمد در راه طلب علم و تفقه در دین می باشد نه مطلق اختلاف و حتی جالب است در ادامه حدیث ذکر شده که:"إذا کان اختلافهم رحمةٌ فإتفاقهم عذابٌ؟".

حدیث دوم در سنن أبی داود نقل شده، خبر این است:﴿عن ثوبان قال:قال رسول الله صلى الله علیه وسلم یوشک الأمم أن تداعىعلیکم کما تداعى الأکلة إلى قصعتها فقال قائل ومن قلة نحن یومئذ قال بل أنتم یومئذ کثیر ولکنکم غثاء کغثاء السیل ولینزعن الله من صدور عدوکم المهابة منکمولیقذفن الله فی قلوبکم الوهن فقال قائل یا رسول الله وما الوهن قال حب الدنیا وکراهیة الموت﴾[4].

بنابراین بحثمان در این است که آن اسلامی که قران با آن عظمت در موردش صحبت کرده چطور شده اهدفش عملی نشده و چه موانعی بر سر راه عملی شدن آن اهداف وجود داشته که عرض کردیم یکی از آن موانع همین اختلافات بین مسلمانان می باشد.202/122/ق

پاورقی:

[1] مستدرک سفینة البحار، شیخ علی نمازی، ج8، ص190.
[2] مستدرک سفینة البحار، شیخ علی نمازی، ج8، ص190.
[3] صحیح مسلم، ج18، ص96، کتاب الزهد.
[4] سنن أبی داود، ج4، ص111.